Kigilyah
Kigilyah veya kisiliyah[1] (Rusça: кигиляхи; Yakutça: киһилээх, "taş kişi" anlamında) az ya da çok izole duran uzun monolitlere benzeyen uzun, sütun benzeri doğal kaya oluşumlarıdır. Genellikle kriyojenik ayrışma sonucu şekillenmiş granit veya kumtaşından oluşurlar. Çoğu kigilyah, Kretase döneminde oluşmuştur ve yaklaşık 120 milyon yaşındadır.[2]
Kültürel önem
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu antropomorfik kaya sütunları Yakut kültüründe önemli bir varlıktır.[3][4] Genellikle seyrekçe dağılırlar, düz dağların yüzeyinden dışarı çıkarlar ve ayakta duran bir insan kalabalığı izlenimi verirler.[5] Yakut efsanelerine göre kigilyahlar çok eski dönemlerde ortaya çıkmıştır.[4]
Yakutça "kisiliy" kelimesi "insanların olduğu yer" anlamına gelir.[2] Kisilyah, "erkek olan dağ" veya "dağ evli" anlamına gelir.[5] "Kigilyah" terimi, orijinal Yakut "kisilyah"ın çarpıtılmış bir şeklidir.[6]
Konumlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu tür taşlar, özellikle Doğu Sibirya Ovası'nda , Rusya'nın Saha Cumhuryeti'nde (Yakutistan) farklı yerlerinde bulunur:[4]
Yakutistan dışında, Popova-Chukchina adasında ve Krasnoyarsk Krayı'ndaki Putorana Platosu'nda benzer oluşumlar bulunur.[7]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Ferdinand Wrangel, Doğu Sibirya Denizi'ndeki Medvezhyi Adaları'nın bir adası olan Chetyryokhstolbovoy'daki kigilyahlar hakkında bilgi verir. Adayı 1821-1823 seferi sırasında ziyaret etmiş ve adaya onların adını verdi ("dört sütun" anlamına gelen Chetyryokhstolbovoy). Chetyryokhstolbovoy Adası'ndaki kigilyahlar yaklaşık 15 metre (49 ft) yüksekliğe ulaşabilir.
Sovyet döneminde, Bolşoy Lyakhovsky Adası'nın batı ucundaki Kigilyah Yarımadası'nda, daha sonra adadaki kutup istasyonundan sorumlu olan Vladimir Voronin, Yeni Sibirya Adaları'ndan biri olan ve ağır bir şekilde aşınmış ve yarımadaya isim veren büyük bir kayayı işaret etmiştir.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Verkhoyansk & Kisilyakh". 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ a b "Types of weathering". 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ "Kigilyakhi of the New Siberian Islands - Russian Geographical Society". 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ a b c "Kigilyakhi of Yakutia". 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ a b "Ландшафты как отражение топонимов Якутии (Landscapes as a Reflection of the Toponyms of Yakutia)". 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ "Toponimy of Regional Cultural Landscapes – Verkhoyansk District, Sakha (Yakutia)". 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ "A. Grigoriev, Megaliths in the Arctic". 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ "Soviets gather geographic data in Arctic - CIA" (PDF). 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Vladimir Gorbatovsky, Сакральные места России (Rusya'nın kutsal yerleri) 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- R. Ageeva, Камень и горы в народной культуре (Halk kültüründe taşlar ve dağlar) 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Kigilyakh ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- Russian propaganda: Sacred anthropomorphic kigilyakh megaliths in northern Yakutia 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yakutia – Russian Easter Island 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Protected Areas in the Russian Arctic 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Unknown landscapes of the planet. New photo expedition project. Yakutia. 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
