Karadeniz tufanı hipotezi
Karadeniz tufanı hipotezi, MÖ 5600'lü yıllarda Karadeniz'in varsayımsal olarak taşması olayıdır. Bu olayın en büyük sebebi Akdeniz'den gelen suların İstanbul Boğazı üzerinden Karadeniz'e doğru bir patika izlemesidir. Bu hipotez Aralık 1996'da The New York Times'ta akademik yayınlar bölümünde yazılmıştır.[1] Bu hipotez ortaya atıldıktan sonra birçok bilim kuruluşu tarafından onaylanmış ve birçok tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Bu olayın gerçekleşmesinde iki farklı hipotez bulunmaktadır: su kademeli olarak yükseldi, su titreşim nedeniyle yükseldi. Titreşim hipotezine göre Karadeniz 30,000 yıl boyunca ileri geri olarak hareketi nedeniyle suyunu akıttı ve bu yüzden bir hacim boşluğu oluştu fakat bu hipotez nasıl yeniden doldurulduğuna dair bir bilgi vermiyor.
Sel hipotezi
[değiştir | kaynağı değiştir]
1992'de William Ryan ve Walter Pitman milattan önce 5600'lerde Karadeniz'de büyük bir selin olduğunu keşfettiler. Bu tarihten önce buzul suların erimesi Karadeniz ve Ege Denizi'ni birer tatlı su denizine çevirdi.[2] Buzul çözülünce bu sular Kuzey Denizi'nden Karadeniz'e döküldü fakat deniz seviyesinde bir değişiklik yapmadı. Bunun sebebi önce denizin taşması ve daha sonrasında da hızla buharlaşmasıydı. Karadeniz'in su seviyesini taşıran şey ise Dünya çapında olan su olaylarıydı. Yükselen Akdeniz suyu Boğaziçi'ne kadar gelebildi. Bu olay Karadeniz'in 155,000 km² kadar taşmasını sağladı. Taşan sular kuzeybatı ve güneybatıda daha yoğundu. Boğaziçi'nin su yolu üç yüz gün boyunca taşmış olarak durdu.[3][4]
1998 ve 2005 yılları arasında Avrupa Meclis Projesi Karadeniz'deki çökeltileri kayıt etti.[5] Okyanusbilimci Gilles Lericolais tarafından yönetildi[6] ve bulunan veriler Ryan ve Pitman'ın hipotezlerine yenilik getirdi. Sonuçlar Bulgar Okyanusbilim İnstitüsü'nde çalışan Petko Dimitrov'un Nuh Projesi'nde göründü.[7][8] Ayrıca Petko Mark Diddall tarafından yapılan hesaplamalar sualtı kanyonunun gerçekten olduğunu gösterdi.[9]
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı jeologlar tarafından anlatılan olaylar dizisi meydana gelenin gerçek olduğunu iddia ederken, ani ve büyüklüğü konusunda tartışmalara sebep olmuşlardır. Özellikle, Karadeniz'in su seviyesi daha ilk başta yüksek ise taşması çok daha az dramatik olurdu. Jeoloji cemiyeti akademisyenlerinin çok büyük bir kısmı Ege Denizi'nden gelen suyun Boğaziçi'nden Karadeniz'e büyük bir baskı yapıp taşma yaptırabileceği düşüncesini reddetmektedir. [kaynak belirtilmeli]
Bu teoriyi ortaya atan Ryan ve Pitman'ın baskılarını Ukraynalı ve Rus bilim insanları yayınlamıştır. Bu yayınları yapanlardan biri olan Valentina Yanko-Hombach, Ege ve Karadeniz'in su seviyelerine bakarak Boğaziçi'ne doğru giden suyun farklı jeolojik zamanlarda ters ve hatta farklı yönlerde aktığını söylemiştir.
Aynı şekilde, Yanko-Hombach tarafından ölçülen su seviyeleri Ryan ve Pitman'a ters düşmektedir.
2007 yılında bu konuyla ilgili bir derleme İngilizce dilinde basıldı. Bu basım, Rusların çok önceden bu konuyla ilgilenmesine rağmen İngilizce olarak basılan ilk Karadeniz Tufanı makale derlemesiydi.[10]
UNESCO ve Uluslararası Jeoloji Bilimleri Cemiyeti'nin sponsorluğunda beş yıllık bir disiplinli çalışma 2005 ile 2009 yılları arasında yapıldı..[11]
2009 yılının Şubat ayında yayınlanan makalede selin oldukça yumuşak olabileceği söylendi.[12]
Uygun bir çalışma ile Liviu Giosan ve arkadaşları,[13] Karadeniz'in seviyesinin deniz birleşmesinden önce daha önceden bilinenin aksine su seviyesinin 30 metre altında olduğunu söylemiştir. Eğer ki bu sel (tufan) olmuş ise kesinlike denizin su seviyesi yükselir ve denizlerin yeniden birleşiminde tufandan etkilenmiş bölge önemli bir şekilde küçülürdü. Ayrıca bu olay İsa'dan önce 7400'lerde olmuş olabilir. Boğaziçi'nin derinliği günümüzde 36 metreden 124 metreye kadar değişirken (ortalama 65 metre) günümüz Karadeniz kıyı şeridi derinliğinden 30 metre daha düşük olduğu ölçülmüştür.
2012 yılında küçük fosillerin incelenerek yapılan bir araştırmada aynı şekilde Karadeniz Tufanı reddedilmiştir.[14]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sel efsane
- Nuh'un gemisi
- Zanclean sel, Akdeniz 5.33 milyon yıl önce
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ John Noble Wilford, "Geologists Link Black Sea Deluge to Farming's Rise," The New York Times, December 17, 1996, pp. B5 and B13
- ^ National Oceanographic and Atmospheric Administration.
- ^ Ryan William B. F., Walter C. Pitman, Candace O. Major, Kazimieras Shimkus, Vladamir Moskalenko, Glenn A. Jones, Petko Dimitrov, Naci Gorür, Mehmet Sakinç, Hüseyin Yüce. 1997. An abrupt drowning of the Black Sea shelf. 1997. Marine Geology, Volume 138, Issues 1–2, 1997, Pages 119–126, ISSN 0025-3227. Bibcode:1997MGeol.138..119R 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. doi:10.1016/s0025-3227(97)00007-8
- ^ William Ryan & Walter Pittman (1998).
- ^ ASSEMBLAGE—ASSEssMent of the BLAck Sea sedimentary system since the last Glacial Extreme 17 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., FR: French Research Institute in Oceanography
- ^ Gilles Lericolais, FR: French Research Institute in Oceanography, archived from the original on July 26, 2009
- ^ Dimitrov P. 1982. Radiocarbon datings of bottom sediments from the Bulgarian Black Sea shelf 22 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Oceanology, Bulgarian Academy of Sciences, 9, 45-53.
- ^ Dimitrov, Petko; Dimitrov, Dimitar (2004), Noah Project 18 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BG: IO-Bas
- ^ Nature 2004
- ^ Yanko-Hombach et al. 2007
- ^ IGCP 521 24 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CA: Sea level
- ^ National Geographic News 2009
- ^ Liviu Giosan, F. Filip; Constantinescu, S. (2009), "Was the Black Sea catastrophically flooded in the early Holocene?"
- ^ Neil Mertens, Kenneth; et al. (2012).