Jyväskylä
| Jyväskylä | |
|---|---|
Jyväskylä şehri | |
 | |
 Arma | |
  Jyväskylä Jyväskylä'nin Finlandiya'daki konumu | |
| Ülke |  Finlandiya |
| Bölge | Orta Finlandiya |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Timo Koivisto[1] (SDP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1466.35 km² |
| Nüfus (2017) | |
| • Toplam | 139.260 |
| • Yoğunluk | 118.9/km² |
| Zaman dilimi | UTC 02.00 (DAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC 03.00 (DAYS) |
Resmî site www.jyvaskyla.fi | |
Jyväskylä, Finlandiya'nın Orta Finlandiya bölgesinin merkezi olan şehirdir. Şehir, Päijänne Gölü'nün kuzey kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 1.466,35 km²[2] olan şehrin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 139.260'tır.[3]
Jyväskylä, Tikkakoski'de bulunan Finlandiya Hava Kuvvetleri'nin karargâhına ev sahipliği yapmaktadır. Şehirde ayrıca Jyväskylä Sanat Festivali düzenlenmektedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Jyväskylä bölgesinde, Taş Devri'nden arkeolojik bulgular bulunmaktadır. Mevcut en eski vergilendirme belgelerine (maakirja) göre, 1539'da bölgede yedi adet mülk bulunmaktaydı.
Jyväskylä şehri resmi olarak 22 Mart 1837 tarihinde Çar I. Nikolay'ın emriyle kurulmuştur.[4] 1850'ler ve 1860'larda okulların kurulması Jyväskylä'nın daha sonraki gelişimi açısından en önemli adım oldu.
20. yüzyılın başlarında, kent birkaç kez genişledi. Günümüz Jyväskylä'nin büyük çoğunluğu Devam Savaşı sonrasında Karelya ve ülkenin diğer bölgelerindeki mültecilerin şehre taşınması ve ortaya çıkan konut ihtiyacı sonucu inşa edilmiştir. Jyväskylä, 2000'lerde de hızla büyümeye devam etmiştir.[5]
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir] Jyväskylä (1981-2010) iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 7,8 | 11,0 | 16,2 | 22,6 | 29,3 | 31,3 | 34,2 | 32,3 | 25,5 | 20,1 | 13,2 | 9,4 | 34,2 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | −5,1 | −4,7 | 0,4 | 7,0 | 14,8 | 19,0 | 21,8 | 19,0 | 13,0 | 6,4 | 0,3 | −3,3 | 10,7 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −8,3 | −8,5 | −3,8 | 2,2 | 8,9 | 13,7 | 16,5 | 14,1 | 8,8 | 3,6 | −2 | −6,2 | 9,7 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −12 | −12,7 | −8,3 | −2,7 | 2,7 | 7,9 | 10,9 | 9,2 | 4,7 | 0,8 | −4,5 | −9,5 | 6,0 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −38,5 | −37,1 | −32,7 | −20,5 | −9 | −3,3 | 1,1 | −2,2 | −9,2 | −18,8 | −27,2 | −34,8 | −38,5 |
| Ortalama yağış (mm) | 45 | 32 | 36 | 35 | 44 | 67 | 84 | 78 | 55 | 66 | 54 | 47 | 643 |
| Kaynak: Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü[6] | |||||||||||||
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Jyväskylä, geleneksel bir eğitim merkezi olarak bilinmektedir. Finlandiya'nun ulusal destanı Kalevala'nın derleyicisi olan Elias Lönnrot, bir eğitim merkezi olarak büyük rolü nedeniyle şehre "Finlandiya'nın Atinası" lakabını vermiştir.[4][7] Jyväskylä Üniversitesi, Finlandiya'nın en popüler ünversitelerinden biridir. Bunun dışında şehir JAMK Uygulamalı Bilimler Üniversitesi ile HUMAK Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'ne de ev sahipliği yapmaktadır.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]Jyväskylä, Dünya Ralli Şampiyonası'nın bir parçası olan Neste Oil Rally Finland'a ev sahipliği yapmaktadır. Şehrin aynı zamanda Liiga'da oynayan JYP Jyväskylä adında bir buz hokeyi takımı ile Veikkausliiga'da oynayan Jyväskylän Jalkapalloklubi adında bir futbol takımı bulunmaktadır.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehre, Jyväskylä Demiryolu İstasyonu ile şehrin 19 km kuzeyindeki Tikkakoski'de bulunan Jyväskylä Havalimanı hizmet vermektedir.
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Jyväskylä Eurotowns ağının bir üyesi olup aşağıdaki şehirler ile kardeş şehir anlaşması bulunmaktadır.
Esbjerg, Danimarka (1947'den beri)
Eskilstuna, İsveç (1947'den beri)
Stavanger, Norveç (1947'den beri)
Fjarðabyggð, İzlanda (1958'den beri)
Yaroslavl, Rusya (1966'dan beri)[8][9]
Debrecen, Macaristan (1970'ten beri)
Poznań, Polonya (1974'ten beri)[10][11]
Potsdam, Almanya (1985'ten beri)[12]
Jalapa, Nikaragua (1988'den beri)
Mudanjiang, Çin (1988'den beri)
Tartu (bucak), Estonya (1991'den beri)
Niiza, Japonya (1997'den beri)- Kunming, Çin (2005'ten beri)
Banska Bystrica, Slovakya (2006'dan beri)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Timo Koivistosta Jyväskylän uusi kaupunginjohtaja 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yle. 10 Kasım 2014. (Fince)
- ^ a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.
- ^ a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.
- ^ a b Landströmilk1=Rita (2007). "Jyväskylä - Suomen Ateena". Jyväskylä - Suomen Ateena (Fince). Yle. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.
- ^ "Jyväskylän kaupungin väestöarvio". Väestötilastoja (Fince). Jyväskylä şehri. 2012. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.
- ^ "Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü 1981-2010 verileri" (PDF). fmi.fi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2016.
- ^ Tervoja, Pia (Ağustos 2008). "Bene veniatis in urbem Jyväskylä". Jyväskylä şehri. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.
- ^ "Twin Cities". City of Jyväskylä. 2012. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2012.
- ^ Terhi Saranen (31 Ağustos 2005). "Ystävänä kaupunki". Jyväskylä lehti. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2012.
- ^ "Poznań - Miasta partnerskie". 1998-2013 Urząd Miasta Poznania (Lehçe). Poznań şehri. 23 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.
- ^ "Poznań Official Website - Twin Towns".
(Polish) © 1998-2008 Urząd Miasta Poznania. 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.(Polish) © 1998-2008 Urząd Miasta Poznania&rft_id=http://www.poznan.pl/mim/public/publikacje/pages.html?co=list&id=19&ch=20&instance=1017&lang=pl&rfr_id=info:sid/tr.wikipedia.org:Jyväskylä" class="Z3988">
- ^ "Die Partnerstädte der Landeshauptstadt Potsdam". www.potsdam.de (Almanca). 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
