Hunsular
Hunsular veya Hiyonlar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4.yy.-6.yy. | |||||||
 M.S. 400 yılında Hunsuların (Chionites) bulunduğu bölge | |||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
| |||||||
Hunsular (Latince: Chionitae; Pehlevice: Xiyōn ya da Hiyōn; Avestaca: Xiiaona; Soğdca: xwn), tarihte ilk kez M.S. 356'da kaydedilmiş 4. ve 5. yüzyıllarda Orta Asya'nın güneyinde yaşamış, İran ve Mezopotamya coğrafyasında etkin Hun kavmidir.[1]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Yusuf Gedikli'nin çalışmasında Hunsu, Hun'a benzeyen anlamında Türkçeye çevrilmiştir. Tarihi kayıtlardaki terimler, Hiung-nu ve Hun terimlerinin de mirasçısı olduğu aynı kökenden gelmektedir.[1]
Etnik ve dilsel kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Arkeolojik çalışmalar Hunlardan geldiklerini desteklemektedir. Ardılları tartışmalıdır. Bazı araştırmacılara göre Ak Hunlar'ın öncülüdür ve Eftalitler ile ilişkilidir. Bazılarına göre Kidareteler ile de bağlantılıdır. Hem Türk dili hem de İranî dil konuştukları düşünülür.[2]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Sasani şehinşahı II. Şâpûr'a karşı 10 yıl direniş gösterdikten sonra Hunsular, II. Şâpûr ile 357'de ittifak anlaşması imzalamıştı. Böylece Sasani egemenliğine girmişlerdir. 359 yılında Sasani müttefiki olarak Diyarbakır kuşatmasında bulundular[1] ve bu kuşatma sırasında Hunsu hükümdarı oğlunu kaybetti.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Gedikli, Yusuf (25 Nisan 2019). "HUN TÜRKÇESİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA VE İNCELEMELER 25: HUNSULARA AİT GORGÂN YER ADI, GÖKTÜRKLERE AİT KORGAN ~ KURGAN, GÖKTÜRK VE UYGURLARA AİT KOORG VE KORDAN SÖZLERİNİN KÖKEN VE ANLAMLARI". Türk Dünyası Araştırmaları. 121 (239): 251-282. ISSN 0255-0644. 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ Savaş, Müslüme Melis. "T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH (GENEL TÜRK TARİHİ) ANABİLİM DALI AK HUNLAR TARİHİ ÜZERİNE TÜRKİYE VE DÜNYADA YAPILAN ÇALIŞMALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ". 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ "Avrupa Hunları ve Avrupa Hun Türkçesi". D&R. s. 53. 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.