Halat dikişi
Halat dikişi veya halat örgüsü, halat eki, uç birleştirme, iki halatı veya bir halatın iki kısmını birleştirmek için liflerinin kısmen açılıp sonra örülmesi işlemidir. Bu yöntemle halatın ucunda bir halka veya ceviz oluşturulabilir veya iki halatın uçları birleştirilebilir. Halat örgüsü, düğümlemeye tercih edilir çünkü örgü yöntemiyle birleştirilmiş bir halatın gücü asıl halatın gücüne yakındır, oysa düğümlenerek birleştirilmiş bir halatın gücü @ oranında azalabilir. Öte yandan, dikiş işlemi halatın kalınlaşmasına yol açar ve eğer bu dikiş sonradan açılırsa halatların uçları artık bozuk olur. Çoğu halat dikişi halatın üç kolu ile yapılır ama bazı çeşitleri 12 veya daha fazla kollu halatlarda da yapılır.
Halat dikişi çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kolbastı dikişi: Halatın kopan uçlarında (çımasında), halatı oluşturan kollar birbirinden ayrılır. Kolları oluşturan liflerin (flasa 'ların) birbirlerinden ayrılmaması için bunlar gırcala veya mürnel gibi ince bir halatla sıkı sıkıya bağlanır (façuna veya piyan edilir). Her kol karşı tarafın kolları arasından geçirilir, bunu yapmak için karşı taraftaki kollar kavela ile gevşetilir. Her geçirmeye bir dikiş denir, bir dikişten sonra kolu ikiye yarıp yarısıyla devam etmek yarım dikiş olarak adlandırılır, böylece gittikçe incelen kollarla dikişin devam ettirilmesi, ek yerinin düzgün görünmesini sağlar. Kopuk halatın birleşmesi için her kolun iki buçuk veya üç dikişi yeterlidir. Bu tip dikişle uçları birleştirilmiş olan bir halat eski gücüne yakın bir güce sahip olur ve bir süre kullanıldıktan sonra ek yeri fark edilemez dahi. Kopmuş bir halatın düğümle birleştirilerek tamir edilmiş halat, dikişle birleştirilmiş bir halattan E daha zayıftır.[1][2][3]
- Matiz dikişi veya kanal yürütme, uç birleşme yerindeki kalınlığın halatın geri kalanıyla aynı olması gereken durumlarda kullanılan bir dikiş sistemidir. Halatın palangalardan geçmesi gerekiyorsa bu yöntem kullanılır. Halatın kollarının bir kısmı açılır ve böylece o kısım incelmiş olur. Kolbastı dikişinde olduğu gibi karşı taraftan kollarla 2,5 dikiş yapılınca halatın kalınlığı eski haline gelir. Bu dikiş kolbastı dikişinden biraz daha zayıftır. Dikişe gelen kısmının façuna edilmesi halatına daha sağlam olmasını sağlar.[1]
- Kasa dikişi (veya kasa dikişi veya halkalı ekleme). Halatların çımalarını kendi bedenlerine örerek, açılmayacak şekilde emniyete alınan halka biçimine kasa denir.[4] Halatın ucu halatın bedeniyle birleştirilerek örülür. İzbarço düğümü yoluyla halatın ucunda bir ilmek oluşturulmasına tercih edilir, çünkü düğüm atılınca halatın gücü azalır.
- Kesik örgü, kasa dikişine benzer bir dikiştir. Örülerek birbirine geçmiş iki uç eğer kolayca ayrılabilecek gibiyse iki uç ayrı ayrı karşı taraftaki halatın içine örülürek ortada bir kasa bırakılır. Halat gerginken bu göz kapanır.
- Katlama dikiş veya ceviz: Halatın ucundaki kollar açılır, bir halka yapmadan katlanıp kendi kendisiyle örülür. Halat ucunun açılmaması için yapılır. Halatın ucu, halatın geri kalanının iki katı kalınlıkta olur. Naylon ve benzeri halatlarda bu yöntem artık kullanılmaz, çünkü halatın lifleri eritilerek uçların ayrışması engellenebilir.
Genelde halat örgüsü yapılırken kollar her dikişten sonra biraz inceltilir, böylece eklem yeri düzgün bir şekilde halatın kalan kısmıyla bütünleşir. Genelde her seferinde halat kalınlığının üçte biri azaltılırak ek yerinden iki dikiş öteye gidilir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Denizcilik terimleril[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "İzci düğümleri ve bağları". 9 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2008.
- ^ Robert O. Parmley (2002). Title Field engineer's manual. Publisher McGraw-Hill Professional. ISBN 9780071356244.
- ^ Denizce'de 17 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Kasa" tanımı 22 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kolbastı dikişi animasyonu
- İzci düğümleri ve bağları
- Kasa dikişi animasyonu3 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Balço düğümü animasyonu18 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- New England Ropes Splicing Guide20 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Çeşitli halat dikiş teknikleri (İngilizce)
- A. Hyatt Verrill, Knots, Splices and Rope Work (Düğüm, bağ ve halat teknikleri kitabı29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Gutenberg Projesinden) (İngilizce)
- Kavalye resimleri (İngilizce)
- Madeni kablo uç birleştirme yöntemleri (İngilizce)
