Getúlio Vargas
| Getúlio Vargas | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Brezilya Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 3 Kasım 1930 - 29 Ekim 1945 | |
| Yerine geldiği | Augusto Tasso Fragoso |
| Yerine gelen | José Linhares |
| Görev süresi 31 Ocak 1951 - 24 Ağustos 1954 | |
| Yerine geldiği | Eurico Gaspar Dutra |
| Yerine gelen | Café Filho |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 19 Nisan 1882 São Borja, Rio Grande do Sul, Brezilya |
| Ölüm | 24 Ağustos 1954 (72 yaşında) Rio de Janeiro, Brezilya |
| Partisi | Brezilya İşçi Partisi |
| Evlilik(ler) | Darci Vargas |
| Mesleği | Siyasetçi |
| İmzası | 
|
Getúlio Dornelles Vargas (19 Nisan 1883, Sao Borja - 24 Ağustos 1954, Rio de Janeiro, Brezilya), 1930-1945 ve 1951-1954 dönemlerinde Brezilya devlet başkanı. Kimilerince ilkesiz bir diktatörlük kurmakla suçlanmasına karşın, büyük iş insanlarıyla toprak sahiplerine karşı açtığı savaştan ötürü yandaşlarınca Yoksulların Babası olarak yüceltilmiştir.[1]
Rio Grande do Sul eyaletinin nüfuzlu ailelerinden birinin oğluydu. 1908'de Porto Alegre Üniversitesi Hukuk Okulu'nu bitirir bitirmez siyasete atıldı. 1922'de Ulusal Kongre'ye girerek 4 yıl görev yaptı. 1926'da, Başkan Luis Pereira de Souza hükûmetinde maliye bakanı oldu. 1928'de Rio Grande do Sul valisi seçildi. 1930'da devlet başkanlığına aday olduysa da bir reform programı çevresinde sürdürdüğü seçim kampanyasını başarıya ulaştıramadı. Yenilgiyi kabul etmiş görünmekle birlikte ekimde yandaşlarının başlattığı devrimin başına geçti. 3 Kasım 1930-17 Temmuz 1934 arasında geçici başkan olarak mutlak iktidarı elinde tuttu. 17 Kasım 1934'te, kurucu meclis tarafından başkan seçildi. 10 Kasım 1937'de anayasal hükûmeti deviren bir darbenin önderi olarak, totaliter niteliğini gizlemeyen Estado Novo'yu (Yeni Devlet) kurdu.[2]
1930 öncesinde Brezilya, büyük toprak sahiplerinin egemenliğindeki bir özerk eyaletler federasyonuyla yönetiliyordu. Vargas döneminde bu sistem yıkıldı. Vergi düzeni değiştirilerek, eyalet yönetimleri ve yerel yönetimler merkezi otoriteye bağımlı kılındı. Seçmen sayısı dört katına çıkarıldı ve gizli oy ilkesi getirildi. Kadınlara oy hakkı tanındı, geniş eğitim reformları yapıldı, sosyal güvenlik yasaları çıkarıldı, işçi sınıfı hükûmet eliyle örgütlenerek denetim altına alındı. Yatırımlar hızlı bir sanayileşme programıyla canlandırılırken, işçilere asgari ücret gibi çok çeşitli destekler sağlandı. Ancak, Vargas özel girişim düzenine müdahalede bulunmadığı gibi reformları da kırsal kesimdeki yoksullara ulaşmadı.
II. Dünya Savaşı sonrasında Brezilya'da esen demokrasi rüzgarının etkisiyle 29 Ekim 1945'te bir darbeyle Vargas devrildi. Bununla birlikte geniş bir halk desteğine dayanıyordu. Aralık 1945'te Rio Grande do Sul'dan senatör seçilmesine karşın, 1950'ye değin siyasal etkinlikten uzaklaşmış gibi görünüyordu. Ama 1950'de Brezilya İşçi Partisi'nin (PTB) adayı olarak girdiği seçimleri kazanarak yeniden ortaya çıktı. 31 Ocak 1951'de başkanlık görevine başladı.[3]
Kongre'nin, çok sayıda siyasal partinin ve kamuoyunun denetimi altındaki seçimle belirlenmiş bir başkan olarak işçi sınıfından yandaşlarını hoşnut etmeyi de, orta sınıfların yükselen muhalefetini yumuşatmayı da başaramadı. Bu nedenle halkın desteğini elinde tutmak amacıyla gitgide aşırı milliyetçi bir tutuma yöneldi. 1954 ortalarında hükûmete yönelik eleştiriler yaygınlaştı; rejim skandalları karşısında çalkalanan silahlı kuvvetler de sonunda başkanın çekilmesini talep etti. Zor karşısında görevinden çekilmeyi sindiremeyen Vargas intihar etti.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Getúlio Vargas | president of Brazil". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ "Estado Novo | Brazilian history". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ Chipty, Tasneem; Witte, Ann Dryden. "An Empirical Investigation of Firms' Responses to Minimum Standards Regulations". Cambridge, MA.
- ^ "BBC ON THIS DAY | 24 | 1954: Brazilian president found dead". web.archive.org. 7 Mart 2008. 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Washington Luis |
Brezilya Devlet Başkanı 1930-1945 |
Sonra gelen: Eurico Gaspar Dutra |
| Önce gelen: Eurico Gaspar Dutra |
Brezilya Devlet Başkanı 1951-1954 |
Sonra gelen: João Café Filho |
 | Brezilyalı siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |