Gırtlaksıl ünsüz
Gırtlaksıl ünsüzler, eklemleme yerinin gırtlakta bulunan ünsüzlerdir. Eklemleme sürecinde ses tellerinin arasındaki açıklık hareket eder. Bazı fonetikçiler bu tür gırtlaksıl seslerinin aslında ünsüz olmayıp sırf gırtlağın geçiş hâlleri teşkil ettiklerini savunurlar. Buna rağmen, bu sesler birçok dilde sesbirim veya altsesbirim teşkil ederler. Örneğin, Fasih Arapçada, çoğu sözcük üç ünsüzden oluşan köklerden türer; bu bağlamda /h/ ile /ʔ/ sesleri de Arapçadaki diğer ünsüzler gibi bu tür sözcük köklerinde yer alırlar.[a]
Örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Uluslararası Fonetik Alfabe'ye (IPA) çevrilmiş gırtlaksıl ünsüzler şunlardır:
| IPA | Tanım | Örnek | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Dil | Ortografi | IPA | Anlam | ||
| [ʔ] | Gırtlaksıl patlamalı ünsüz | Arapça | ماء | [maːʔ] | 'su' |
| [ɦ] | Ötümlü gırtlaksıl sürtünmeli ünsüz | Çekçe | Praha | [ˈpra.ɦa] | 'Prag' |
| [h] | Ötümsüz gırtlaksıl sürtünmeli ünsüz | İngilizce | hat | [ˈhæt] | 'şapka' |