Güneyköy, Pazar
| Güneyköy | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Güneyköy Güneyköy'ün Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 508 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 372 |
| Zaman dilimi | UTC 03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Güneyköy, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney köyünün eski adı Avramiti'dir.[4] Lazca bir yer adı olan Avramiti (ავრამითი), kişi adı Avrami'den gelir ve "Avrami'nin yurdu" anlamı taşır.[5] Bu yer adı Türkçeye Avramit şeklinde girmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayet salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Avramit (عورامت) olarak geçer.[6][7]
Avramiti köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[8] Bu yerleşim, 1876 tarihli Trabzon Vilayeti salnamesine göre, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 22 hanede yaşayan 84 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusundan ibaret olması ihtimali de vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 86 inek ve 16 öküz kaydedilmiştir.[9]
Avramiti köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesinde araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze köyün adını Rusça Avramit (Аврамит) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köydeki 50 hanede 459 kişi yaşıyordu.[4]
Avramiti'den olup on beş yaşında köyden ayrılmış Patima Babalişi'nin (d. 1876) ağzından Gürcü tarihçi İuri Siharulidze'nin aktardığına göre, köyün eskiden Babalişiler adını taşıyan bir mahallesi vardı. Güzel bir köy olan Avramiti ılıman bir iklime sahipti. Denizden uzakta büyük bir yerleşim yeriydi. Patima'nın babası Ahmet taş ustasıydı. Köyün bir camisi vardı ve camide bir mektep bulunuyordu.[10]
Avramiti köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[7] 1935 genel nüfus sayımında Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 510 kişiden oluşuyordu.[11] Avramiti veya Avramit Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Güney olarak değiştirilmiştir.[12] 1965 genel nüfus sayımında Güney köyünün nüfusu 631 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 162 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
Köyde Pazar Lazcasının bu köye özgü farklı bir lehçesi konuşulur.[14]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy; Rize il merkezine 34 km, Pazar ilçe merkezine 11 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 372[2] |
| 2019 | 396[2] |
| 2018 | 453[2] |
| 2017 | 365[2] |
| 2016 | 362[2] |
| 2015 | 383[2] |
| 2014 | 402[2] |
| 2013 | 478[2] |
| 2012 | 404[2] |
| 2011 | 409[2] |
| 2010 | 420[2] |
| 2009 | 404[2] |
| 2008 | 388[2] |
| 2007 | 375[2] |
| 2000 | 328[15] |
| 1990 | 531[15] |
| 1985 | 729[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Guneykoy, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Güney Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 169". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 104, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 370, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 371, ISBN 9789157871117.
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი), 2 cilt, Batum, 1979, II. Cilt s. 27". 16 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 33.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 611". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ "Güney köy - Pazar - Rize". nisanyanmap.com. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ a b c d "Güneyköy Köyü". YerelNet.org.tr. 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.