Faselis
Phaselis | |
| Konum |  Antalya, Kemer |
|---|---|
| Bölge | Likya |
| Tür | Yerleşim |
| Tarihçe | |
| Kurucu | Rodoslular |
| Kuruluş | MÖ.690 |
| Kültür(ler) | Helenistik dönem, Roma dönemi, Bizans dönemi, Selçuklu dönemi |
| Bağlı olduğu | Pers |
| İlgili kişi(ler) | Kayra Satrabı Mausolos, Lmyra’nın Kralı Perikles, Büyük İskender |
| Olay(lar) | İmparator Hadrian 129’da ziyaret |
| Sit ayrıntıları | |
| Buluntu(lar) | Antik tiyatro, bazelika, agora, sahne binası, tapınak, anıtsal mezar, antik liman, su kemeri, hamam, |
| Durum | Restore |
Faselis ya da Phaselis (Grekçe: Φασηλίς), Likya'da bulunan antik Yunan ve Roma kentidir. Günümüzde Antalya'nın Kemer ilçesi yakınlarındadır. Faselis, tarihî özelliklerinin yanında plajlarıyla da bir deniz turizmi alanı işlevi görmektedir.
Olimpos Beydağları Millî Parkı içinde çam ve sedir ormanları arasında yer alan antik Faselis Antik kenti, Kemer'in 17 km batısındadır.[1][2] Antalya - Kumluca kara yolu üzerinden ulaşılabilen Faselis'e yakın alanda Beldibi Mağarası ve Olimpos Antik Kenti gibi farklı tarihî alanlar da bulunmaktadır.[1]
Yerleşim
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kent M.Ö. 7. yüzyılda Rodos'lular tarafından kurulmuştur.[3] Uzun yıllar Likya'nın doğu kıyısının en önemli liman özelliğini korumuştur.[4] Faselis'in dört limanı vardır. Bunlar; Kuzey Limanı, Savaş Limanı veya Korunmuş Liman ve Güneş Limanı'dır. Kentin ortasında 20-24 metre genişliğinde bir cadde bulunur. Bu caddenin güney ucunda Hadrian Su Yolu Kapısı bulunur. Caddenin iki yanında gezinti yolları ve dükkânlar vardır. Bunların da yakınında hamamlar, agora ve tiyatro gibi kamu yapıları bulunur. Bu yapıların tarihinin M.Ö. 1. ve 2. yüzyıla kadar uzandığı düşünülmektedir. Kent merkezi ile 70 metre yükseklikteki plato üzerine kurulmuş olan yerleşim yeri arasında su kanalları vardır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik kent kuruluşu hakkındaki en net bilgiler M.Ö. 690 yılını işaret etmektedir. Rodoslular tarafından koloni olarak kurulan kent, coğrafi konumu ile önemli bir liman kenti olduğunu göstermektedir. Biri yarımadanın kuzeyinde diğeri kuzeydoğuda üçüncüsü ise güneybatı kıyısında yer alan üç limana sahiptir. Limanları, agoraları ve kent sikkeleri üzerindeki gemi betimlemeleri Faselis'in ticari liman özelliğini vurgulamaktadır.
Anti kent Faselis bazen Likya bazen Pamfilya bölgesi kenti olarak gösterilir. Gerçekte her iki bölgenin sınırları arasında yer almaktadır. Kentte sırasıyla M.Ö. 5'nci yüzyılda Pers, 4'üncü yüzyılda Kayra Satrabı Mausolos ve komşu kent Lmyra’nın Kralı Perikles’in egemenlikleri görülür. Antik kentin tarihteki en önemli zamanı olan M.Ö. 333 yılında Büyük İskender'i altın taçla karşılamaları kent tarihinin en renkli sayfalarından biridir. İskender’den sonra birçok kere el değiştiren Faselis, M.Ö. 167’de Likya Birliği'ne üye olup birlik sikkeleri basmıştır. Bir süre komşu kent Olimpos ile korsanların talanlarına maruz kalmasının ardından M.Ö. 43'te Roma egemenliğine giren antik yerleşim, antik kentte yeniden yapılanma ve en az 300 yıl sürecek refahın başlangıcı olmuştur.[5]
Örenler
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Günümüze ulaşan en anıtsal yapı ise su kemerleridir. Kentin ihtiyacı olan su kuzeydeki tepede yer alan kaynaktan getirilmekteydi. Biri tiyatro karşısında, diğer ikisi güney limana giden ana caddenin sağında olmak üzere üç agora bulunmaktadır. Tiyatronun karşısındaki agoranın içinde bugün Bizans Dönemi'ne ait küçük bir bazilikanın kalıntıları yer alır.
Kentin diğer iki önemli kalıntısı ise kent meydanındaki biri küçük diğeri büyük iki hamam kalıntısıdır. Özellikle küçük hamam kalıntıları Roma hamamının ısıtma sistemi hakkında bilgiler verir.
Tarihçiler kentin baş tanrıçasının savaşın ve bilgeliğin tanrıçası Athena olduğunu yazarlar. Henüz bulunmamış Athena Tapınağı ve diğer önemli yapıların bugün ormanla kaplı akropol tepesinde yer aldığı düşünülmektedir.[6] Ayrıca dünyada yalnızca bu ören yeri içinde yetişen baklagil türüne ait bir bitki çeşidi bulunmaktadır.[7] "Lathyrus phaselitanus" isimli bu bitki nisan ve mayıs aylarında meyve vermektedir.[8]
Limanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Milattan önceki dönemde limanlar kutsal bir öneme sahipti. Limandaki denizciler Tanrı'ya minnettarlıklarını göstermek için çiçekler, bal peteği, tütsü ve çeşitli baharatları kil kaplara koyar ve bunları Faselis Koyu'na atarlardı.[8] Günümüzde ise Faselis, liman olarak değil daha çok serinlemek için denize giren ziyaretçilerin tercih ettiği plaj olarak kullanılmaktadır. Güney Limanı, antik kentin güney batısında bulunur ve oldukça büyük bir alan kaplar. Hatta Güney Limanı boyunca yürüyüşe çıktığınızda liman duvarlarının kalıntılarını yer yer görebilirsiniz.
Kuzey Limanı ise Antik kentin kuzey doğusunda bulunur. Güney limanına oranla daha küçük olan Kuzey Limanı denize girmek için daha az tercih edilmektedir. Antik dönemde Likyalılar ve Rodoslular tarafından deniz ticaretinde kullanılan bu iki liman sayesinde ekonomik olarak oldukça iyi bir konumda yer almışlardır.
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Phaselis Plajı ve Antik Kenti – Giriş ücreti 2021, yorumlar, nasıl gidilir?". Simit Çay Edebiyat Etkinlikleri. 4 Ağustos 2021. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021.
- ^ Phaselis_Journal. "Phaselis Antik Kenti Küçük Hamam'ı ve Latrina'sında Kullanılan Yapıtaşları ve Bu Yapıtaşların Bozuşmaları | PHASELIS". 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021.
- ^ Uslu, Ahmet (16 Ağustos 2021). "Sosyal Medya Verileri Kullanılarak Milli Park Ziyaretlerinin Mekânsal ve Zamansal Değişiminin Modellenmesi: Beydağları Sahil Milli Parkı Örneği". Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 23 (2): 386-398. doi:10.24011/barofd.910977. ISSN 1302-0943.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Phaselis_Journal. "Phaselis Güney Limanı | PHASELIS". 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021.
- ^ "Phaselis - Antalya". Araştırma yazısı,Yönetmen Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat.(2019). 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Phaselis Ören yeri - Antalya". "Phaselis",Dünden Bugüne Antalya. Türkiye Kültür Portalı.25 Ağustos 2020. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Phaselis'te Yetişen Bir Bitki: "Lathyrus phaselitanus" - Phaselis Araştırmaları". web.archive.org. 1 Nisan 2024. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.
- ^ a b "Phaselis Bay". Everfree Antalya Yachts (İngilizce). 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Faselis Antik Kenti ve Plajı Hakkında 27 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Uzaydan Faselis17 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Phaselis Tanıtım Rehberi-Tekirova-Antalya Antik Kent Phaselis-Faselis1 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Turist Rehberi objektifinden- AHMET YASİN TURGUT
Wikimedia Commons'ta Phaselis ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
