İçeriğe atla

Everybody Draw Mohammed Day

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Amerikalı karikatürist Molly Norris tarafından çizilen "Everybody Draw Mohammed Day" posteri.

Everybody Draw Mohammed Day (Türkçe tercümesi: "Herkes Muhammed'i Çiziyor Günü"), İslam peygamberi Muhammed'i tasvir ederek çizenleri tehdit edenlere karşı oluşturulmuş bir protestodur. Amerikan televizyon şovu South Park'ın "201" adlı bölümünün dağıtımcısı Comedy Central tarafından sansürlenmesine karşı başladı. Günün geleneği, 20 Nisan 2010 tarihinde internette yayımlanan bir çizim ile başladı ve metinde, ifade özgürlüğünü sınırlamaya karşı bir protesto olarak 20 Mayıs 2010 tarihinde herkesin, Muhammed'in tasvirlerini içeren çizimler oluşturması önerildi.

Seattle, Washington'dan Amerikalı karikatürist Molly Norris, South Park'ın bir bölümünde Muhammed'i tasvir etmelerinden ötürü karikatüristler Trey Parker ve Matt Stone'un internette ölüm tehditleri almalarına tepki olarak çizim yaptı. Muhammed'in tasvir edilmesi, Kur'an'da belirtilmese de birkaç hadiste açıkça yasaklanmıştır.[1] RevolutionMuslim.com'da yayımlanan metinde, Parker ile Stone'un sonlarının muhtemelen 2004 yılında Amsterdam'da bir sokakta Müslüman kadınlar hakkında yaptığı filme kızgınlık duyan bir fanatik Müslüman tarafından silahla vurulan ve daha sonra bıçaklanarak öldürülen Hollandalı film yapımcısı Theo Van Gogh gibi olacağı yazıldı.

Norris, milyonlarca insanın Muhammed'in resimlerini çizmesi durumunda, İslamcı teröristlerin hepsini öldüremeyeceğini ve tehdit edemeyeceğini belirtti. Bir hafta içinde, Norris'in fikri Facebook'ta popüler oldu, çok sayıda blogcu tarafından desteklendi ve ABD'nin önde gelen gazetelerin sitelerindeki bloglarda yer aldı. Facebook'ta yaklaşık 100,000 kullanıcının katıldığı bir "Everybody Draw Mohammed Day" sayfası açıldı. Facebook'ta bu girişime karşı olarak aynı sayıda destekleyenin yer aldığı "Against ‘Everybody Draw Mohammed Day'" sayfası kuruldu. Ardından, 45 milyon Pakistanlı Facebook kullanıcısını etkileyen Facebook sitesine geçici olarak erişim engellendi. Yasak, Facebook'un sayfayı, Hindistanlı ve Pakistanlı kullanıcılar için bloke etmesinden sonra kaldırıldı.

Medyada, Everybody Draw Mohammed Day, hem olumlu hem olumsuz yorumlar aldı: bunun ifade özgürlüğü için önemli olduğunu belirtenlerin yanı sıra kampanyayı, dangalakça, çocukça ve gereksiz saldırı olarak bulan kişiler oldu.

Amerikan animasyon TV dizisi South Park'ın "200" ile "201" adlı bölümleri Nisan 2010'un başlarında yayınlandı ve bu bölümlerde, çeşitli karakterler tarafından Muhammed olduğu söylenen ayı kostümü içinde olan bir karakter yer aldı.[2] South Park bölümleri, aşırı İslamcı web-site Revolution Muslim tarafından 2004 yılında Amsterdam'da bir sokakta bir fanatik tarafından silahla vurulan ve daha sonra bıçaklanarak öldürülen Hollandalı film yapımcısı Theo Van Gogh'un bir fotoğrafının da yer aldığı ve Parker ile Stone'un da aynı kaderi paylaşabileceğini bildiren bir bildiri yayımlandı.[3][4] Web-sitenin sorumluları, Parker ile Stone'un tehdit edilmediğini belirttiler fakat sitede, Parker ve Stone'un Kaliforniya'daki iş yerleri ile programın yapımcısı olan Comedy Central şirketinin New York'taki adresleri yayımlandı.[5] Comedy Central, bölümlerin yayınlanması esnasında South Park bölümünden, "Muhammad" kelimesini ve sindirme ve korku ile ilgili bir konuşmayı kaldırarak kendini sansürledi.[5]

Norris'in karikatürü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Norris, 20 Nisan 2010 tarihinde poster gibi çizdiği orijinal karikatürü, birinci geleneksel "Everybody Draw Mohammed Day" için 20 Mayıs 2010 tarihinde yayımladı. Çizimde, her biri Muhammed'e benzediğini iddia eden bir kahve fincanı, bir kiraz ve bir paket makarna gibi antropomorfizm nesneler yer aldı.[6]

Posterin "Citizens Against Citizens Against Humor or CACAH (telaffuzu /ka.ka/)" adlı bir kuruluş tarafından sponsor edildiği iddia edildi, daha sonra Norris, bunun tamamen kurgusal olduğunu açıkladı.[7] Norris, karikatürü South Park'ın yaratıcıları olan Matt Stone ile Trey Parker'a ithaf etti.[8]

Seattle, Washington'dan Norris, karikatürü blogçulara yaydı.[9] Karikatürün bir kopyasını, 22 Nisan'da blogunda yayınlayan Dan Savage'a gönderdi. 23 Nisan'da Seattle'daki bir radyodaki talk şova "Bir karikatürist olarak ben sadece olanlara güçlü bir tutku hissettim, Comedy Central'ın duyduğu korkuya cevap vermek istedim" dedi. Ayrıca "bu, PC-olmayan olmak için bir karikatüristin işidir" diye ekledi.[10] Norris, web sitesinde fikrin İslam'a saygısızlık olmadığını fakat herkesin özgür fikrini desteklemeye yönelik olduğunu belirtti.[11] KIRO'dan Dave Ross ile yaptığı bir röportajda Norris, "Bunu yapmak istediğinden emin misin?" sorusuna şöyle yanıt verdi: "Evet, amacı sulandırmayı istedim ... Bir karikatürist olarak ben sadece olanlara güçlü bir tutku hissettim, Comedy Central'ın duyduğu korkuya cevap vermek istedim."[12] Norris, hareketin sadece South Park yaratıcılarını savunmaya yönelik bir protesto olmadığını ve ayrıca First Amendment to the United States Constitution altında ifade özgürlüğü hakkını desteklemeyi de amaçladığını vurguladı.[13]

Bir "Everybody Draw Mohammed Day" Facebook sayfası Jon Wellington tarafından oluşturuldu. 26 Nisan sabahı itibarıyla sayfaya hemen hemen 6,000 onaylanmış ziyaretçi katıldı. 25 Nisan'da bu harekete karşılık birileri Facebook'ta "Ban Everybody Draw Mohammed Day" ("Everybody Draw Mohammed Day'i Yasakla") sayfasını açtı ve 800 kişi sayfaya katıldı.[14] The Atlantic, Reason, National Review Online'daki blogçular ve Glenn Reynolds, tümü bloglarına görüşlerini yazdı ve önerilen gün hakkında link verdiler böylece hareket geniş bir alana yayıldı. The Washington Post ile Los Angeles Times'ın web sitelerindeki bloglara fikir hakkında haberler gönderdiler.[6] Newser, protesto hareketini "zorbalığa karşı online hareketler" kısmında kategorize etti.[15] The Raw Story, protesto hareketinin fikrini, South Park'a karşı Revolution Muslim'den gelen tehditlere " bir alaycı cevap" olarak adlandırdı.[16] "Citizens Against Citizens Against Humor" adlı grup için www.cacah.org adresinde kurgusal bir blog oluşturuldu.[9] İlk grup tarafından desteklenen bir ikinci Facebook grubu, protestoya karşı olarak oluşturuldu.[17]

27 Nisan'da, yaklaşık 9,000 onaylanmış ziyaretçi protesto olayında yer almayı planladı.[18] Protesto hareketi hakkındaki bir öykü, Digg.com web sitesinde en popüler başlıklardan biri oldu.[19] 28 Nisan'da, The Malaysian Insider, protesto hareketi "rağbet kazanıyor gözükmekte" diye bildirdi ve bazı okulların etkinliğe katılmayı planladığını belirtti.[20] Reason'dan Michael C. Moynihan, protesto hareketinden Muhammed'i tasvir eden favorisi birkaç resmi seçmeyi ve ardından Reason.com'a koymayı planladığını açıkladı.[21] 3 Mayıs 2010 ile, Facebook'taki protesto etkinliğinde 11,000 üye yer aldı ve katılımcılar, gruba yaklaşık olarak 460 resim gönderdi.[22]

Karikatürist ile Facebook sayfası kurucusunun olaydan çekilmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Nisan'da Norris, fikrine gelen cevapların kendisini şaşırttığını ve şok ettiğini web sitesinde açıkladı: "Fikrimin virüs gibi ilerleyeceğini amaçlamadım ve herhangi 'grubun' merkezinde olmasını amaçlamadım. İstediğim şeyi çizerek First Amendment'ı pratik ettim. Bu özel bir posterin karikatürü, kocaman bir sinire vuracağı görünüyor, bunun için tamamen bir şeyler hazırlamadım. Gidip bir masa çizeceğim şimdi!"[11][23] 26 Nisan'da web sitesinde şunu yazdı: "Ben, "Everybody Draw Mohammed [sic ] Day"e karışMIyorum! Bir karikatür çizdim, bir virüs gibi yayıldı ve bununla devam etmeyeceğim. Çoğu diğer insanlar, siteleri vs başlatmada benim karikatürümü kullandı. Lütfen, ıvır zıvır çizen benim gibi özel bir insan olarak onlarla devam etsinler."[6] Ayrıca Savage'dan orijinal çizimi, çizdiği daha uysal bir çizim ile değiştirmesini istedi fakat Savage, bunu reddetti. Neden ilkin onu yayınladığını sordu ve Norris şöyle cevap verdi: "Çünkü ben bir dangalağım."[6]

Norris, kampanyanın ilkin amaçladığından daha fazla büyüdüğünü ve çiziminin, kontrol edemeyeceği şekillerde kullanılmaya başlandığını açıkladı. "Sadece sessiz yaşamıma geri dönmek istiyorum." dedi The Washington Post'taki karikatür hakkındaki bir blog yazarına. 26 Nisan'da Wellington, kendisinin de hareketten ayrıldığını açıkladı.[14] "Birçok insanın ağır bir şekilde peygamberin saldırgan çizimlerini göndermesinden dolayı dehşet içindeyim." diye yazdı.[6][24] "Siz hepiniz, eğer bu sizin çantanızsa devam edin ama beni dahil etmeyin."[6][24] Norris, "Ben, korkuya karşı gelmeyi istedim ve ardından korktum" diyerek korktuğunu kabullendi.[25][26] 29 Nisan'da Norris, "Everybody Draw Mohammed Day"in şu peki isimlendirilmesini önerdi: "Haydi 'Everybody Draw Mohammed Day'in yerine 'Everybody Draw Al Gore Day' olarak isimlendirelim. Yeterli Muhammed çizimleri amacına ulaştı. Bu noktada, böyle çizimler sadece daha çok liberali ve bir şey yapmayan ılımlı Müslümanları incitebilir."[27] 1 Mayıs'ta Norris, orijinal karikatürün düzenlenmiş bir versiyonunu yayınlayarak Müslümanlardan özür diledi.[7]

Norris'in fikrini değiştirmesi, yorumculardan farklı reaksiyonlar aldı. The Washington Post'un bir köşe yazarı Kathleen Parker, "Norris'in karikatürü iyi bir fikirdi fakat daha fazla görev veya sorumluluk almalıydı." diye yazdı.[28] The Daily Telegraph'a yazan Alex Spilius, "Hiç kimse Norris'i münakaşadan geri çekildiği için suçlamasın. Hiçbir tehdit hemen unutulmaz ve tahammül edilmez, Rüşti-tarzı, yıllarca." [29] The Business Insider'dan William Wei, "Artist Who Proposed 'Everybody Draw Mohammed Day!' To Protest South Park Censorship Wimps Out" başlıklı bir yazısında karikatüristin protesto hareketinden geri çekilmesine daha eleştirel yaklaştı.[30]

Protesto hareketinin devam etmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Toronto, Kanada'dan Mimi adında bir bilgi teknolojisi uzmanı, Norris ve Wellington'ın ayrılmasının ardından protesto hareketine liderlik etmeye yardımcı oldu.[21][23] Mimi, AOL News'e, protesto hareketine "anti-Müslüman değil özgür konuşma yanlısı" olarak bakılması gerektiğini söyledi.[21] "Eğer [Müslümanlar] kırıldıysa, bunda hakları var – Hristiyanlar gibi." diyerek yorum yaptı.[21] İfade özgürlüğü ilkeleri doğrultusunda Mimi, "şiddet ve pornografiyi tahrik edici şeyler dışında" geniş bir alanda Muhammed'i tasvir eden karikatürlerin çizilmesine izin verdi.[21]

Paste Magazine haberine göre, 30 Nisan 2010 ile "Norris'in küçük protestosu toplamda 11,000 insanın katılmayı planladığı 32 Facebook etkinliğine kapsayacak şekilde büyüdü."[31] National Post'tan Ron Nurwisah, "Norris'in geldiği yoldan geri dönüşü, olayın kendi yaşamını almasıyla biraz geçilebilir." diye yazdı[32] ve Fox 9 da "[Norris] durdurulamayacak bir şeyler başlattı. Diğerleri 'Everybody Draw Mohammed Day' davasını ele geçirdi." diyerek olaya dikkat çekti.[25] The First Post'tan Tim Edwards, "hiçbir şey 20 Mayıs 2010'un 'Everybody Draw Mohammed Day'in açılış töreni olmasını durduramayacağı gözüküyor. Olsa bile, ironik olarak, en büyük destekçileri şu an korkutuldu."[33]

Molly Norris'in tehdit edilmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Temmuz 2010 tarihinde Yemenli Amerikalı El-Kaide'nin din adamı Enver Awlaki, Morris'i ölüm listesine ekledi.[34][35] FBI yetkilileri bunun "çok ciddi bir tehdit" olduğunu düşündüklerinden Norris'i uyardılar.[34][35]

Norris, adını değiştirmiş ve FBI tavsiyesi ile saklanmış bir şekilde yaşamaktadır.[36]

  1. ^ Office of the Curator (8 Mayıs 2003). "Courtroom Friezes: North and South Walls" (PDF). Information Sheet, Supreme Court of the United States. 18 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2007. 
  2. ^ James, Frank (19 Mayıs 2010). "Facebook Blocked By Pakistani Court For 'Draw Muhammad' Day". National Public Radio: The two-way. www.npr.org. 20 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010. 
  3. ^ Bates, Theunis (19 Mayıs 2010). "Pakistan Bans Facebook Over Muhammad Cartoons". AOL News. www.aolnews.com. 20 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010. 
  4. ^ Rodriguez, Alex (19 Mayıs 2010). "Facebook dark in Pakistan amid uproar over Muhammad caricatures". Los Angeles Times. www.latimes.com. 20 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010. 
  5. ^ a b Griswold, Jamie (Associated Press) (25 Nisan 2010). "Seattle cartoonist launches 'Everybody Draw Mohammed Day'". MyNorthwest.com. Bonneville International. 6 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2010. 
  6. ^ a b c d e f Orr, Jimmy, (26 Nisan 2010). "Creators of 'Everybody Draw Muhammad Day' drop gag after everybody gets angry". Los Angeles Times. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2010. 
  7. ^ a b "Poster described". MollyNorris.com. 1 Mayıs 2010. 14 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "South Park Generates Anger over M". The Layalina Review. VI (9). Layalina Productions, Inc. 6 Mayıs 2010. 10 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. 
  9. ^ a b Gosalvez, Patricia (3 Mayıs 2010). "La 'bloguera', el profeta y Facebook – El temor obliga a una dibujante a retirar una campaña para pintar a Mahoma". El País (İspanyolca). www.elpais.com. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. 
  10. ^ Dave Ross Interviews Molly Norris 28 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., MyNorthwest.com, 23 Nisan 2010.
  11. ^ a b Associated Press (27 Nisan 2010). "Cartoonist overwhelmed by response to "Everybody Draw Mohammed Day"". MyNorthwest.com. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2010. 
  12. ^ Perkins, Mary (27 Nisan 2010). "Seattle Cartoonist's "Everybody Draw Mohammed Day" Goes Viral". Seattlest. Seattle, Washington: Gothamist. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010. 
  13. ^ Pries, Steve (17 Mayıs 2010). "'Everyone draw Mohammed day' challenges South Park censorship". The Depaulia. media.www.depauliaonline.com, DePaul University. 21 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  14. ^ a b Cavna, Michael, 25 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20100425101318/http://voices.washingtonpost.com/comic-riffs/2010/04/everybody_draw_mohammed_day_ga.html arşivlendi. "Post-'South Park': Cartoonist retreats from 'Everybody Draw Mohammed Day!' [UPDATED]"], blog haberi orijinal olarak 13:00'te gönderildi. 25 Nisan 2010, güncelleme 9:15, 26 Nisan 2020, "Comic Riffs" blog, The Washington Post website. Erişim tarihi: 27 Nisan 2010.
  15. ^ Johnson, John (24 Nisan 2010). "May 20 Is 'Everybody Draw Mohammed Day'". Newser. Newser, LLC. 27 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010. 
  16. ^ Webster, Stephen C. (24 Nisan 2010). "Seattle cartoonist: May 20 is 'Everybody Draw Mohammed Day'". The Raw Story. rawstory.com. 28 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010. 
  17. ^ "'Iedereen moet profeet Mohammed tekenen'". Nederlandse Omroep Stichting (Felemenkçe). headlines.nos.nl. 26 Nisan 2010. 29 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. 
  18. ^ Miller, Julie (27 Nisan 2010). "The Fallout From the South Park Death Threat". Movieline. Movieline LLC. 2 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  19. ^ "This week's most popular Diggs". The Independent. Birleşik Krallık: Independent News and Media Limited. 27 Nisan 2010. 4 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  20. ^ Yusof, Zeffri (28 Nisan 2010). "Islamic backlash aimed at moderates". The Malaysian Insider. my-1.themalaysianinsider.com. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  21. ^ a b c d e Moye, Dan (27 Nisan 2010). "Creators Out, But Muhammad Drawing Protest Is On". AOL News. AOL. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  22. ^ Corinth, Ernst (3 Mayıs 2010). "Hickhack um Anti-Zensuraktion – Auf einer Facebook-Seite will man gegen Zensur kämpfen, die Initiatorin der Aktion hat sich schon davon distanziert". Telepolis (Almanca). www.heise.de. 7 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. 
  23. ^ a b Friedman, Howard (28 Nisan 2010). "Creator Of "Draw Mohammed" Campaign Backs Off, As Others Continue It". Religion Clause. Newstex. 
  24. ^ a b Moran, Rick (26 Nisan 2010). "A Lesson for our Post-Modern Media Environment". The Moderate Voice. Newstex. 
  25. ^ a b "Cartoonist Molly Norris Erases 'Draw Muhammad' Gag". FOX 9. www.myfoxtwincities.com. 26 Nisan 2010. 29 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  26. ^ "The PM wrestles with greatest non-core moral issue of the election after next". The Australian. www.theaustralian.com.au. 27 Nisan 2010. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  27. ^ Cavna, Michael, 10 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20100710014822/http://voices.washingtonpost.com/comic-riffs/2010/04/apologetic_draw_muhammad_carto.html arşivlendi. "Apologetic 'Draw Muhammad' cartoonist urges 'Draw Al Gore' instead [VIDEO]"], 8:38. güncelleme 01:00. post, 30 Nisan 2010
  28. ^ Parker, Kathleen, "Freedom of sketch" 28 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., tercihsel makale, The Washington Post, 27 Nisan 2010. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010.
  29. ^ Spilius, Alex (1 Mayıs 2010). "America's disappointing reaction to South Park censorship". The Daily Telegraph. Birleşik Krallık: Telegraph Media Group Limited. 3 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  30. ^ Wei, William (30 Nisan 2010). "Artist Who Proposed "Everybody Draw Mohammed Day!" To Protest South Park Censorship Wimps Out". The Business Insider. Business Insider, Inc. 3 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  31. ^ Bailey, Rachel (30 Nisan 2010). "South Park's Censored 200th Episode Prompts "Everybody Draw Mohammed Day"". Paste Magazine. Paste Media Group. 2 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  32. ^ Nurwisah, Ron (27 Nisan 2010). "'Everybody Draw Mohammed Day' artist backs down". National Post. National Post Inc. 29 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  33. ^ Edwards, Tim (26 Nisan 2010). "South Park gagging sparks Draw Mohammed Day – Censorship of a South Park episode after Muslim threats has led to calls for an Everybody Draw Mohammed Day". The First Post. www.thefirstpost.co.uk. 29 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  34. ^ a b ""Cleric Anwar al-Awlaki puts 'Everybody Draw Mohammed' cartoonist Molly Norris on execution hitlist"". 6 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011. 
  35. ^ a b ""'Everybody Draw Muhammad Day' Advocate Rattled by Death Threats"". 17 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011. 
  36. ^ "On the Advice of the FBI, Cartoonist Molly Norris Disappears From View". Seattle Weekly (İngilizce). 14 Eylül 2010. 17 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.