İçeriğe atla

Earl Warren

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Earl Warren
14. Amerika Birleşik Devletleri başyargıcı
Görev süresi
5 Ekim 1953 - 23 Haziran 1969
Yerine geldiği Fred M. Vinson
Yerine gelen Warren E. Burger
30. Kaliforniya valisi
Görev süresi
4 Ocak 1943 - 5 Ekim 1953
Yerine geldiği Culbert Olson
Yerine gelen Goodwin Knight
Alameda İlçesi savcısı
Görev süresi
1925-1939
Yerine geldiği Ezra Decoto
Yerine gelen Ralph Hoyt
Kişisel bilgiler
Doğum 19 Mart 1891(1891-03-19)
Los Angeles, Kaliforniya, ABD
Ölüm 9 Temmuz 1974 (83 yaşında)
Washington, D.C., ABD
Partisi Cumhuriyetçi
Evlilik(ler)
Nina Meyers (e. 1925)
Çocuk(lar) 6
İmzası

Earl Warren (19 Mart 1891 - 9 Temmuz 1974), 1953'ten 1969'a kadar Amerika Birleşik Devletleri'nin 14. Baş yargıcı olarak görev yapan Amerikalı avukat, politikacı ve hukukçuydu. Warren Mahkemesi birçok kişi tarafından liberal yönde bir "Anayasa Devrimi" olarak kabul edilen Amerikan anayasal içtihatlarında büyük bir değişikliğe önderlik etti. Warren ayrıca, Başkan John F. Kennedy'nin 1963'te öldürülmesini soruşturan bir başkanlık komisyonu olan Warren Komisyonu'na liderlik etti. Ayrıca 1943'ten 1953'e kadar Kaliforniya Valisi olarak görev yaptı ve Yüksek Mahkeme'ye aday gösterilmeden önce seçilmiş son baş yargıçtı.

Warren, genellikle Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki en etkili Yüksek Mahkeme yargıçlarından ve siyasi liderlerinden biri olarak kabul edilir.

Warren, 1891'de Los Angeles'ta doğdu ve Bakersfield, California'da büyüdü. California Üniversitesi, Berkeley Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra Oakland'da hukuk kariyerine başladı. 1920'de Alameda İlçesi için bölge savcı yardımcısı olarak işe alındı ve 1925'te bölge savcısı olarak atandı. Eyalet Cumhuriyetçi Partisi'nin lideri olarak ortaya çıktı ve 1938'de Kaliforniya Başsavcısı olarak seçimleri kazandı. Bu pozisyonda, 2. Dünya Savaşı sırasında 100.000'den fazla Japon asıllı Amerikanın zorla sınır dışı edilmesini ve tutuklanmasını destekledi. 1942 Kaliforniya vali seçimlerinde Warren, görevdeki Demokrat vali Culbert Olson'dan daha fazla oy alarak vali seçildi. 1953'e kadar Kaliforniya valisi olarak görev yaptı. Warren, arka arkaya üç dönem seçilen tek Kaliforniya valisidir.

Warren, Herbert Hoover'ın 1932 seçim kampanyasında bölge başkanı olarak görev yaptı ve Franklin D. Roosevelt bu seçimi kazandıktan sonra, Roosevelt'in New Deal politikalarına karşı çıktığını ifade etti.[1] 1936 başkanlık seçimlerinde Warren, Cumhuriyetçi aday Alf Landon'ı destekleyen kampanya yürüttü ancak seçimleri kazanamadı.[1]

Japon asıllı Amerikalıların tutuklanması

[değiştir | kaynağı değiştir]

1939'da Avrupa'da II. Dünya Savaşı patlak verdikten sonra, dış politika Amerika Birleşik Devletleri'nde giderek daha önemli bir konu haline geldi. Amerika Birleşik Devletleri, Aralık 1941'de Pearl Harbor'a Japonların saldırısından sonra Japon asıllıların tutuklanması konusunu destekledi.[2]

Japon asıllı Amerikalıları tutuklanma kararı General John L. De Witt tarafından verilmiş ve tutuklama federal yetkililer tarafından gerçekleştirilmiş olsa da, Warren'ın savunuculuğu, tutuklamanın kamuoyunda gerekçelendirilmesinde önemli bir rol oynadı.[1] Warren özellikle, Japon Amerikalıların Kaliforniya kıyı ve vadi ilçelerindeki "her stratejik noktaya" isteyerek sızdıklarını iddia etmiş, Amerika doğumlu etnik Japonlardan potansiyel olarak birinci nesil göçmenlerden daha büyük tehlike konusunda uyarıda bulunmuş ve[3] iddia etmişti.[4] Warren ayrıca, bugüne kadar Kaliforniya'da yaşamış olan Japon asıllı Amerikalıların gelecekte bu tür eylemlerde bulunup bulunmayacağının şüpheli olduğunu belirtti.[5] Daha sonra Warren, serbest bırakılan tutukluların Kaliforniya'ya geri dönmesini protesto etti.[6]

Kaliforniya valiliği

[değiştir | kaynağı değiştir]
Warren Kaliforniya Valisi olarak

Warren, kısmen farklı partilere mensup oldukları için, çeşitli konularda kendisinden önceki Vali Culbert Olson ile sık sık atışırdı. 1939'da Warren'ın destekçileri, Kaliforniya'nın 1942 valilik seçimlerinde onun adaylığını ön plana çıkarmak istediler. Başlangıçta aday olmaya isteksiz olsa da, [1] Nisan 1942'de vali adaylığını açıkladı. Ağustos'ta Warren, ön seçimi kolayca kazanarak Olson'u yeneceği sinyallerini verdi ve birçok kişiyi şaşırttı. Kasım ayında, genel seçimlerde oyların neredeyse yüzde 57'sini alarak Olson'u seçimde yendi. Warren'ın bu zaferi onu ulusal itibara sahip bir figür yaptı ve hem Cumhuriyetçi Parti'nin Robert A. Taft liderliğindeki muhafazakar kanadıyla hem de Thomas E. Dewey liderliğindeki Cumhuriyetçi Parti'nin ılımlı kanadıyla iyi ilişkiler yaşadı.[1]

Vali olduktan sonra II. Dünya Savaşı'ndan dolayı, savaş sonrası ekonomik planlamayı sürdürdü. Vali Earl Warren, savaş zamanı vergi fazlalıklarından yararlanmak ve geri dönen gazilere iş sağlamak için New Deal'ınkilere benzer bayındırlık işleri projeleri başlattı. Örneğin, 1947'de Collier-Burns Yasasına verdiği destek, büyük bir otoyol inşaatı programını finanse eden benzin vergilerini artırdı. Geçiş ücretlerinin veya tahvillerin otoyol inşaatını finanse ettiği eyaletlerin aksine, Kaliforniya'nın benzin vergileri sistemi inşa etmek için ayrılmıştı. Warren'ın tasarıya verdiği destek çok önemliydi çünkü onun popüler bir vali olarak statüsü, kamyon taşımacılığı, petrol ve gaz lobicilerinin muhalefetinin aksine görüşlerini güçlendirdi. Collier-Burns Yasası, 1956 tarihli Federal Yardım Karayolu Yasası'nın geçişini etkilemeye yardımcı oldu ve ulusal otoyol inşaatı için bir model oluşturdu.[7] 1940'ların ortalarında, Warren evrensel sağlık hizmeti uygulamaya çalıştı, ancak tıp ve iş çevrelerinin muhalefeti nedeniyle planını harekete geçiremedi.[8] 1945'te, Warren Kaliforniya valisiyken, Birleşmiş Milletler Şartı, San Francisco'da imzalandı.[9] 25 Nisan - 26 Haziran 1945 tarihleri arasında Birleşmiş Milletler Şartı ile sonuçlanan Birleşmiş Milletler Uluslararası Örgütlenme Konferansı'nda önemli bir rol oynadı.[10][11][12]

Arlington Ulusal Mezarlığı'ndaki mezarı

Warren, hayatının son yıllarında yaşadığı anılar ve yaptığı şeyler üzerinde çalışmaya başladı ve çok sayıda konuşmalar yaptı. Ayrıca Vietnam Savaşı'nın sona ermesini ve yoksulluğun ortadan kalkması gerektiğini savundu.[1] Demokratik Ulusal Komite'nin karargahına bir zorla girilmesinden ve Nixon yönetiminin müteakip bu zorla girmeyi örtbas etme girişimlerinden kaynaklanan büyük bir siyasi skandal olan Watergate skandalıyla ilgili soruşturmaları yakından takip etti. Warren, Nixon'un "belki de bu ülkenin sahip olduğu en aşağılık başkan" olduğunu özel olarak belirterek, Nixon'u küçümsedi.[1]

Emekli olduktan beş yıl sonra, Warren kalp durması nedeniyle Washington, DC'deki Georgetown Üniversite Hastanesinde saat 08:00'da öldü. 9 Temmuz 1974, 83 yaşında[13] 2 Temmuz'dan beri konjestif kalp yetmezliği ve koroner yetmezlik nedeniyle hastaneye kaldırılmıştı.[13] Aynı gün, Yargıç Brennan ve Douglas tarafından saat 17:30'a kadar ziyaret edildi.

Warren öldüğünde başucunda karısı ve kızlarından biri olan Nina Elizabeth Brien vardı.[13] Cesedi Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkeme Binası'nın Büyük Salonunda sergilendikten sonra cenazesi Washington Ulusal Katedrali'nde düzenlendi ve Arlington Ulusal Mezarlığı'na defnedildi.[14]

  1. ^ a b c d e f g Cray 1997.
  2. ^ White 1982.
  3. ^ Years of Infamy: The Untold Story of America's Concentration Camps. New York: William Morrow & Company. 1976. ss. 30-31, 37-38. ISBN 978-0688079963.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Years of Infamy: The Untold Story of America's Concentration Camps. New York: William Morrow & Company. 1976. s. 38. ISBN 978-0688079963.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ Nisei: the Quiet Americans. New York: William Morrow & Company. 1969. s. 288. ISBN 978-0688050139.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ Years of Infamy: The Untold Story of America's Concentration Camps. New York: William Morrow & Company. 1976. s. 154. ISBN 978-0688079963.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ "Earl Warren's Fight for California's Freeways: Setting a Path for the Nation". Southern California Quarterly. 88 (2): 205-238. 2006. doi:10.2307/41172311.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ Mitchell 2003.
  9. ^ "Governors of California - Earl Warren". governors.library.ca.gov. 15 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. 
  10. ^ "Proceedings of the United Nations Conference on International Organization (April 25, 1945 – June 26, 1945)" (PDF). Library of Congress. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  11. ^ "Proceedings". Hoover Institute. 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Chief Justice Earl Warren Oral History Interview | Harry S. Truman". www.trumanlibrary.gov. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. 
  13. ^ a b c "From the Archives: Earl Warren Dies at 83; Chief Justice for 16 Years". Los Angeles Times (İngilizce). 10 Temmuz 1974. 23 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  14. ^ Woodward & Armstrong 1979.

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]