Dabaketili Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Yaşarköy, Şavşat |
| Koordinatlar | 41°17′22″K 42°22′04″D / 41.28944°K 42.36778°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkılmış |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Moloz taş, dolgu duvar |
Dabaketili Kilisesi (Gürcüce: დაბაკეთილის ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Dabaketili olan Yaşarköy'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dabaketili (დაბაკეთილი), Gürcüce bir yer adı olup "daba" (დაბა: köy, kasaba) ve "ketili" (კეთილი: iyi) kelimelerinden türemiştir ve "iyi köy / güzel köy" anlamına gelir.[2] Nitekim Osmanlılar Şavşeti bölgesini ve bu köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Eski bir Gürcü yerleşimi olmakla birlikte Rus idaresi 1886 tarihli nüfus tespitinde köyün 85 kişiden oluşan nüfusunu "Türk" olarak kaydetmiştir.[3] Osmanlı döneminde köy halkının Müslüman olmasıyla kilisenin işlevini yitirdiği ve zaman içinde yıkıldığı anlaşılmaktadır. Nitekim kilise Nikolay Marr'ın 1904 yılında Şavşeti bölgesinde bulunduğu sırada da büyük ölçüde yıkılmıştı.[4]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Dabaketili Kilisesi'nin kalıntıları, Yaşarköy'ün Cami mahallesinin 500 metre kuzeybatısında yer alır. Bugüne kilisenin batı duvarının 4,5 metre uzunluğundaki duvarı ve kuzeybatı köşesi kalmıştır. Bu duvarların yüksekliği 1 metre kadardır. Bu kalıntılarda kilisenin dolgu duvar tekniğinde harç kullanılarak moloz taşlarla inşa edildiği anlaşılmaktadır. Duvarların yüzey taşlarının çok az bir kısmı bugüne ulaşmıştır.[5] Nikolay Marr'ın 1904 yılındaki tespitine ise, kilisenin yarı yuvarlak forma sahip apsisinin bir kısmı sağlamdı. Bununla birlikte güney kısmının yüzey taşları tamamen sökülmüştü. Söz konusu yüzey taşları gri renkli küçük parçalardan oluşuyordu. Kilise Marr'ın ifadesiyle Şavşeti tipi, yani dikdörtgen planlı ve uzunuluğu 3 metre civarında küçük bir yapıydı ve mevcut duvarları on sıra taş örgüsü yüksekliğine sahipti.[4] Oysakilisenin günümüze kalan duvarının uzunluğu 2015 yılında 4,5 metre olarak ölçülmüştür.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mine Kadiroğlu - Fahriye Bayram, "Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2002 Yılı Yüzey Araştırması", 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 2. Cilt, s. 5" (PDF). 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 10 7 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941- 485-24-4
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893; "Batum oblastı" - Sıra no: 1434". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023.
- ^ a b Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები ), Batum, 2015, s. 143. 28 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 9789941434112.
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 27. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9