Budin (eyalet)
|
Budin Eyaleti, Budin Beylerbeyliği veya Budin Paşalığı (Macarca: Budai vilajet, Sırpça: Budimski vilajet veya Будимски вилајет, Hırvatça: Budimski vilajet), Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti. 1526'daki Mohaç Muharebesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanan Macaristan Krallığı'nın başkenti Budin'e 1530, 1540 ve 1541 yıllarında Habsburg Hanedanı'nın kontrolündeki Avusturya Arşidüklüğü tarafından gerçekleştirilen ve başarısızlıkla sonuçlanan kuşatmalar sonrasında kurulmuştur. 1552'de Temeşvar ele geçirilmiş ve Temeşvar ve çevresinde Temeşvar Eyaleti kurulmuştur. 1606'da Zitvatorok Antlaşması'yla Eğri ve Kanije şehirleri de alınarak Eğri (1596) ve Kanije (1600) Eyaletleri kurulmuştur. 17. yüzyılda II. Viyana Kuşatmasının başarısızlığından sonra 2 Eylül 1686'da Habsburg ordusu Budin şehrini düşürdü ve eyalet de düşmüştür.
Nüfus sayımında etnik gruplardan Macarlar, Hırvatlar, Sırplar, Slovaklar ve Müslümanlar vardı.
Sancakları
[değiştir | kaynağı değiştir]1541'de Eyaletin sancakları:[1]
- Budin Sancağı
- Semendire Sancağı
- İzvornik Sancağı
- Vulçetrin Sancağı
- Pojega Sancağı
- Mohaç Sancağı
- İstolni-Belgrad Sancağı (Székesfehérvár)
- Segedin Sancağı
- Sirem Sancağı
- Kopan Sancağı
- Şikloş Sancağı
- Peçuy Sancağı
- Vidin Sancağı
- Alacahisar Sancağı
- Çanad Sancağı
- Beçkerek Sancağı
- Hipovo Sancağı
1566'da eyaletin sancakları:[kaynak belirtilmeli]
- Budin Sancağı
- Semendire Sancağı
- Pojega Sancağı
- Mohaç Sancağı
- İstolni Belgrad Sancağı (Székesfehérvár)
- Segedin Sancağı
- Sirem Sancağı
- Baboça Sancağı
- Zigetvar Sancağı
- Peçuy Sancağı
- Estergon Sancağı
- Hatvan Sancağı
- Filek Sancağı
- Seçen Sancağı
- Sonluk Sancağı
- Şimontorna Sancağı
- Kopan Sancağı
- Şikloş Sancağı
- Sekçay Sancağı
- Novigrad Sancağı
- Pespirim Sancağı
1600'deki eyaletlerin sancakları:[1]
- Semendire Sancağı
- Sirem Sancağı
- Rackeve Sancağı
- Kopan Sancağı
- İstolni Belgrad Sancağı
- Mohaç Sancağı
- Şikloş Sancağı
- Seçuy Sancağı
1610'da eyaletin sancakları:[1]
Eyaletin son sancakları:[1]
- Budin Sancağı
- Sirem Sancağı
- Semendire Sancağı
- Sekçay Sancağı
- Şimontorna Sancağı
- İstolni Belgrad (Székesfehérvár) Sancağı
- Estergon Sancağı
- Mohaç Sancağı[kaynak belirtilmeli]
- Peçuy Sancağı[kaynak belirtilmeli]
Beylerbeyleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sokullu Mustafa Paşa 12 yıl boyunca paşalık yaparak, Budin'in en uzun süre yöneticilik yapan paşası olmuştur. Budin belerbeylerinin listesi aşağıdaki gibidir:[2]
- Ramazanoğlu Uzun Süleyman Paşa 1541-1542
- Küçük Bali Paşa 1542-1543
- Yahyapaşazade Mehmet Paşa 1543-1548
- Gazi Kasım Paşa 1548-1551
- Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa 1551-1553
- Toygun Paşa 1553-1556
- Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa 1556-1557
- Hacı Mehmed Paşa 1557-1557
- Gazi Kasım Paşa 1557-1558
- Toygun Paşa 1558-1559
- Güzelce Rüstem Paşa 1559-1563
- Zal Mahmud Paşa 1563-1564
- İskender Paşa 1564-1565
- Yahyapaşazade Arslan Paşa 1565-1566
- Sokullu Mustafa Paşa 1566-1578
- Kara Üveys Paşa 1578-1580
- Kalaylıkoz Ali Paşa 1580-1583
- Frenk (Payzen) Yusuf Paşa 1583-1586
- Kalaylıkoz Ali Paşa 1586-1587
- Frenk Yusuf Paşa 1587-1588
- Ferhad Paşa 1588-1590
- Sofu Sinan Paşa 1590-1592
- Sinanpaşazade Mehmet Paşa 1592-1593
- Sokolluzade Hasan Paşa 1593-1863
- Sinanpaşazade Mehmet Paşa 1863-1595
- Mihalıçlı Ahmed Paşa 1595
- Sofu Sinan Paşa 1595
- Mihalıçlı Ahmed Paşa 1596
- Ali Paşa 1596-1597
- Mihalıçlı Ahmed Paşa 1597-1598
- Dev Süleyman Paşa 1598-1599
- Tiryaki Hasan Paşa 1599-1599
- Lala Mehmet Paşa 1599-1600
- Tiryaki Hasan Paşa 1600-1601
- Minkarkuşu Mehmed Paşa 1601-1601
- Lala Mehmet Paşa 1601-1602
- Kadızade Ali Paşa 1602-1604
- Bektaş Paşa 1604-1605
- Boşnak Mustafa Paşa 1605-1605
- Kadızade Ali Paşa 1605-1609
- Tiryaki Hasan Paşa 1609-1614
- Sefer Paşa 1614-1614
- Kadızade Ali Paşa 1614-1616
- Sofu Mehmet Paşa 1616-1617
- Nakkaş Hasan Paşa 1617-1618
- Karakaş Mehmed Paşa 1618-1621
- Sofu Mehmet Paşa 1621-1621
- Kenan Paşa 1621-1622
- Deli Derviş Paşa 1622-1622
- Sofu Mehmet Paşa 1622-1623
- Bebr (Pir) Mehmed Paşa 1623-1623
- Sofu Mehmet Paşa 1623-1626
- Damat Murtaza Paşa 1626-1630
- Hasan Paşa 1630-1631
- Bayram Paşa 1631-1631
- Koca Musa Paşa 1631-1634
- Silahtar Hüseyin Paşa 1634-1634
- Bayram Paşa 1634-1634
- Bostancı Cafer Paşa 1634-1635
- Nasuhpaşazade Hüseyin Paşa 1635-1637
- Koca Musa Paşa 1637-1638
- Tabanıyassı Mehmet Paşa 1638-1639
- İbşir Mustafa Paşa 1639-1640
- Silahtar Mustafa Paşa 1640-1640
- Koca Musa Paşa 1640-1644
- Mirahor Osman Paşa 1644-1644
- Deli Hüseyin Paşa 1644-1645
- Nakkaş Mustafa Paşa 1645-1646
- Murtaza Paşa (Nevesinli) 1646-1647
- Hamzapaşazade Mehmet Paşa 1647-1647
- Fazlı Paşa 1647-1647
- Hamzapaşazade Mehmet Paşa 1647-1648
- Siyavuş Paşa 1648-1650
- Kara Murad Paşa 1650-1653
- Sarı Kenan Paşa 1653-1655
- Gürcü Kenan Paşa 1655-1656
- Fazlı Paşa 1656-1656
- Gürcü Kenan Paşa 1655-1658
- Deli Hüseyin Paşa 1658-1658
- Gürcü Kenan Paşa 1658-1659
- Seydi Ahmet Paşa 1659-1660
- Boşnak İsmail Paşa 1660-1663
- Gürcü Kenan Paşa 1663-1663
- Sarı Hüseyin Paşa 1663-1664
- Gürcü Mehmet Paşa 1664-1666
- Cerrah Kasım Paşa 1666-1667
- Söhrab Mehmed Paşa 1667-1667
- Maglaylı Mahmud Paşa 1667-1670
- Uzun İbrahim Paşa 1670-1672
- Canpulatzade Hüseyin Paşa 1672-1673
- Uzun İbrahim Paşa 1673-1675
- Suyolcu Ali Paşa 1675-1677
- Köstendilli Koca Halil Paşa 1677-1677
- Uzun İbrahim Paşa 1677-1683
- Kara Mehmet Paşa 1683-1684
- Şeytan İbrahim Paşa 1684-1684
- Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa 1684-1686
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Dr Dušan J. Popović, Srbi u Vojvodini, knjiga I, Novi Sad, 1990, page 201.
- ^ Gévay, Antal (1841). A' budai pasák. 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özgüven, Burcu (2001). Osmanlı Macaristan’ında Kentler, Kaleler. Ege Yayınları. ISBN 9789758070473.