İçeriğe atla

Black and Tans

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Black and Tans (İrlandaca: Dúchrónaigh) veya Kraliyet İrlanda Yedek Kuvvetleri (Fórsa Chúltaca Constáblachta Ríoga na hÉireann) İrlanda'daki devrimci durumu bastırmak amacıyla 1920-21 yılları arasında bölgeye gönderilen birlik. İrlanda Cumhuriyetçi Ordusuna (IRA) karşı kurulmuş olsa da İrlandalı sivil halka karşı giriştiği katliamlarla kötü şöhret sahibi olmuştur.

19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında İrlanda siyaseti İngiltere'den bağımsızlık talepleriyle gündeme gelir. Ada için özerk yönetim (Home Rule) 1912 yılında İngiltere Parlamentosu tarafından yasalaşsa da I. Dünya Savaşının çıkmasından ötürü rafa kaldırılacaktır. İrlandalı cumhuriyetçiler için ise sadece özerk yönetim kabul edilemezdir, cumhuriyet ilan edilmelidir. 1916 yılında silahlı İrlandalı yurtseverler tarafından girişilen başarısız Paskalya Ayaklanmasından sonra isyanın liderlerinin asılarak idam edilmesi sonucu bağımsızlıkçı hareket radikalleşecektir. I. Dünya Savaşı sırasında İngiltere bu yüzden İrlanda'da zorunlu askere alma yapamayacak, devrimci Sinn Fein hareketi güçlenecektir. İrlanda'da 1918 yılında yapılan seçimlerde 105 vekilliğin 73 tanesini kazanacak ve 1919 Ocak ayında İrlanda Cumhuriyeti ilan edilecektir. Aynı ay İrlandalı Gönülllüler veya İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu, daha sonraları İrlanda Bağımsızlık savaşı olarak adlandırılacak olan silahlı gerilla mücadelesine başlayacaktır. Saldırılar daha çok işgalci İngiliz ve İngiltere'ye bağlı İrlandalı polis teşkilatına karşı olur. 1920 yılı Ocak ayında İngiliz hükûmeti ilanlarla Royal Irısh Constabulary (RIC) birliğine takviye olmak üzere paralı asker aranır. Bölge hızla İngiliz karşıtı olmakta ve RIC birliğinin işi daha zor hale gelmektedir. Verilen ilana I. Dünya Savaşında savaşmış ve işsiz durumda bulunan bir sürü insan başvuracak ve Kasım 1921'e kadar birliğe 9.500 kişi katılacaktır. Bir anda büyük bir personel artışı olan birliğe RIC üniformaları yetişmediğinden yenilere sadece haki renk pantolon ve koyu yeşil polis kazakları verilecektir, birliğin Black and Tans ismi buradan gelmektedir. Üniformalar geldikten sonra RIC birliklerine verilen bu takma isim kaybolmayacak ve kullanılacaktır. Yeni gelenlerle güçlenen birlikler IRA'nın saldırılarına engel olup direnişini kırmak için mücadeleye başlayacaktır.

İrlanda’da yapılanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Black and Tans birliklerine döneme göre oldukça iyi ücret ödenmekteydi, günde 10 şilin, yiyecek ve kalacak yer. Çok az polis eğitimi alan birliklerin esas görevi polis karakollarının nöbetçi, muhafız ve koruyucu görevlerine yardımcı olmak, polis kuvvetlerine destek olmak ve gerillalara karşı toplum polisliğidir. Bu görevlerinden ötürü bu kuvvetler İrlanda'nın bağımsızlığını isteyen cumhuriyetçiler tarafından işgalci kuvvetler olarak değerlendirilmekteydi. Kısa sürede IRC kuvvetleri İrlanda'da kullandığı vahşi yöntemlerle kötü şöhrete kavuşacaktır. IRA karşı saldırılarında ilk ölen IRC üyesi İskoç Alxander Will Temmuz 1920'de polis kışlasına saldırıda hayatını kaybedecektir. Black and Tans İrlanda'da göreve başladığında birlik disiplinsizdir ve IRA saldırılarına karşılık sivil halka saldırırarak alınmaktaydı. 1920 yılında İrlanda'daki birçok küçük kasaba ve köy bunlar tarafından yakılacaktır. Kasım 1920'de Black and Tans öldürülen RIC üyelerinin intikamını almak için Tralee köyünü bir hafta boyunca yiyeceksiz ve susuz bırakarak ablukaya alacak, sonunda köyün Katolik rahibini öldüreceklerdir. Birlik Aralık 1920'de Cork City şehir merkezini yakacaktır. Ocak 1921'de İngiltere İşçi Partisince Parlamentoya verilen araştırma önergesinde hükûmetin Black and Tans birliklerini kurarak İrlanda'nın güvenliğini tehlikeye attığından bahsedilmekte ve sivil halka karşı yapılan saldırılardan söz edilmekteydi. Bunlara rağmen saldırılar durmamıştır. Mart 1920'de Croke Park'da 13 kişiyi öldürecek ve tarihe bir Kanlı Pazar daha eklenecektir. Bunun yanı sıra bölgedeki İngiliz Ordusunun da gerçekleştirdiği katliamlar ve saldırılar bulunmaktaydı. IRA ve İrlanda'nın bağımsızlığından yana olanlar ise kurum ayrımı yapmayarak işgalcilere karşı savaş açmıştı. Black and Tans'in eylemleri ve barbarlıkları İrlanda ve İngiltere'de önemli yarılmalara sebebiyet verecektir. Bazı siyasetçiler (Edward Wood, John Simon) askeri kuvvet kullanılmasına karşı çıkmış ve işçi partileriyle sendikalar tarafından da desteklenmiştir. 1920-22 yılları arasında İrlanda'da aktif görev yapan Black and Tans üyesi yaklşaık 7.000 civarındadır. Bu birliklerdeki üçte bir ölüm yüzdesi oldukça yüksektir. Ayrıca birlikler dağıtıldıktan sonra birlik üyelerine emeklilik hakkı tanınmamıştır. Birlikten ayrılanların sivil hayata uyum sağlayamadığı gözlemlenmiştir. Bilinen en az iki vakada eski Black and Tans üyeleri sivil hayatta işledikleri cinayetten dolayı İngiltere'de asılmış, diğer bir vakada da polisten kaçan katil yakalanacağını anlayınca intihar etmiştir.

Black and Tans birliklerinin uyguladıkları vahşet yüzünden İrlanda'da hala bunlara karşı nefret duygusu yüksektedir. Black and Tan veya Tan kelimeleri İrlanda'da hala küfür niyetine kullanılmaktadır. İrlanda Cumhuriyetçi şarkılarının en meşhur olanlarından Dominic Behan'ın şarkısının adı "Come out Ye Black and Tans”dir. (Çıkın Ortaya Black and Tan'ler) Ayrıca İrlanda Bağımsızlık Savaşına bazen Tan Savaşı, Black and Tan Savaşı denilmektedir.

Black and Tans emirlerinden bir örnek

[değiştir | kaynağı değiştir]
Eğer bir polis karakolu yanmışsa veya kalmaya uygun değilse, en yakındaki eve zorla el konacaktır, evdekiler ise sokağa atılacaklardır. Bırakın orada ölsünler-ne kadarı ölürse o kadar iyi. Eğer "eller yukarı" emrine anında itaat edilmezse ateş edin ve öldürmek için ateş edin. Eğer bir devriye birliğine yaklaşan bir kişinin elleri ceplerindeyse veya davranışları şüpheliyse onu derhal vurun. Bazı durumlarda masum kişileri de vurabilirsiniz; ancak buna engel olunamaz, bu uygulama sayesinde gerçek suçluları da vuracaksınız. Ne kadar adam vurursanız sizleri o kadar takdir edeceğim ve sizi temin ederim ki hiçbir polis vurduğu kişiler için sorumlu tutulmayacaktır.

— Yarbay Smyth, Haziran 1920

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]