Biçenek

Biçenek Biçənək
Koordinatlar: 39°30′10″K 45°46′09″D
Nüfus  ((2005))
• Toplam	1.172

Biçenek, Azerbaycan Cumhuriyeti bünyesinde yer alan Nahçivan Özerk Cumhuriyeti'nin Şahbuz ilçesine bağlı bir köydür.

Coğrafi konum

Biçenek, Şahbuz ilçe merkezinin 24 kilometre kuzeydoğusunda, Zengezur sıradağlarının eteklerinde, Nahçivan-Laçin-Yevlah karayolunun kenarında bulunan bir köyün adıdır. Köy Azerbaycan'ın eski yerleşim yerlerinden biridir. Bölge topraklarında Biçenek geçidi, Biçenek nehri, Biçenek maden suyu kaynakları, Biçenek yolu, Biçenek ormanı, Biçenek köprüsü ve bu köyün adıyla ilgili diğer coğrafi nesne adları bulunmaktadır. Biçenek köyü, Azerbaycan'ın tarihi toprakları olan eski Zarnatun ve Khinzirak köyleri ile Zengezur ilçesinin sınırındaki bölgede yer almaktadır. Meşhur Batabat yaylası, Biçenek geçidi, Ferhad evi, Zorbulag bu köyün yakınındadır. Eyrigar Dağı, Beyaz Kaya, Kara Kaya, Bal Kayası, Sarı Kaya, Gelin Kayası, Hazine Tepesi, Sandık Taşı, Bakır Taş, Saat Taşı, At Korusu, Yanık Odun, Üst Pay, Orta Pay, Menekşe Deresi, Kara Göl, Jilli burada Göl, Zorbulag, Soyudlu bulag, Karvansara bulag, Soyug bulag, Kıble bulag, Kızıl bulag, Kırkgözlü bulag, Tarşsu vb. bölgenin eski Oğuz kökenini doğrulayan gerçeklerdir.

Tarihçe

Tarihi kaynaklara göre Biçenak Geçidi, eski ve Orta Çağ'da Nahçivan'dan Beylagan'a, oradan da Berde'ye giden yol üzerindeydi. 9. yüzyıl Arap tarihçilerinin verdiği bilgiye göre Azerbaycan'ın kuzey bölgelerine saldıran Arap komutan Salman ibn Rabia, ordusunu Biçenak Geçidi üzerinden Beylagan'a götürdü. Bu geçit Nahçıvan ile Arran'ı birbirine bağlayan tek yoldu. Antik kaynakların aksine, Bichenak köyünün ismine XVII-XVIII. yüzyıllarda çok az rastlanır. Dareşahbuz bölgesindeki bu köyün adı 18. yüzyıla ait kaynaklarda bile kaydedilmemektedir. Bunun nedeni o dönemde köy adının "Rencik" varyantında gelişmesiydi. "Rencik" kelimesi, "Peçenek/Beçenek" kabile isminin çarpıtılmış halidir. 1727-1728 yıllarında Rencik köyünde kimse yaşamıyordu, başka yerlerden gelip köyün arazisini kullananların yıllık gelir vergisi 3000 ağçaydı. Tarihi kaynaklar, 19. yüzyılın ikinci yarısında çarlığın adaletsiz yönetim biçimine karşı çıkanların aileleriyle birlikte farklı yerlere sürgün edildiğini kanıtlıyor. O dönemde Çarlığın gazabına uğrayan Malakan ailelerinin bir kısmı Biçenak köyüne sürgün edilmiş, yerel halk ile Malakan aileleri arasındaki çatışma nedeniyle Azerbaycanlı aileler komşu Zarnatun ve Sarnatun köylerine taşınmıştır. Khinzirak ve köy tamamen Malakanların kontrolü altında kaldı. Malakanlar bunu kullanarak "Bichenak" köyünün adını "Karmalinovka" adıyla değiştirdiler ve köydeki bazı bölgelere "Rus ovası" ve "Malakan pınarı" gibi isimler verdiler.

1917 yılında Rusya'da yaşanan sosyo-politik olaylar nedeniyle çarlığın prangalarından kurtulan Biçenak köyündeki Malakan ailelerinin çoğunluğu Azerbaycan'ın İsmayıllı ilçesinin İvanovka köyüne göç etmiş, bir kısmı da Rusya'nın diğer bölgelerine taşındı. "Karmalinovka" adı 20. yüzyılın 20'li yıllarına kadar varlığını sürdürdü. Bu isim, 1903 ve 1920'de Tiflis'te yayınlanan haritalarda, D.D. Pagyriev'in 1913'te derlediği "Kafkasya'nın beş verstlik haritasının isim dizini" koleksiyonunda "Bichenak köyü" ve "Bichenak geçidi" adlarıyla birlikte yansıtılmıştır. ", "Karmalinovka" ismi de anıldı. 1920 yılında "Karmalinovka" adı iptal edildi ve Bichenak köyünün tarihi adı geri getirildi.

Biçenek isminin Azerbaycan dilindeki anlamı hakkında farklı görüşler vardır. Örneğin bazı sözlü geleneklere göre köye "Ağqoşa" da deniyordu. Köyün mevcut nüfusu Bichenak adını "çimlerin kesildiği yer" olarak yorumluyor. Ancak tüm araştırmacılar bu fikri reddediyor ve oldukça haklı olarak ismin kökenini eski Türk tayfa adı olan "Peçenek/Beçenek" ile açıklıyor. Peçenek boyu, M. Kaşgari'nin bahsettiği Oğuz boylarından biridir. Bu gerçek, Türk padişahı Abulgazi Bahadır Han'ın "Secherei-terakime" adlı eserine de yansımıştır. Akademisyen Z. Bünyadov ilk kez "Biçenek" toponiminin eski Türk boyu adı olan "Peçenek/Beçenek"i yansıttığını yazmış, ardından tarihçilerimiz, dilbilimcilerimiz ve toponimcilerimiz bu konuya aynı noktadan yaklaşmışlardır.