Sebasteli Vlas

Sivaslı Vlas
Sivaslı Vlas
Anadolulu azizler - İman şehidi
Doğum	280 (bir ihtimale göre 283); Kapadokya
Ölüm	316; Sivas, Asya, Roma İmparatorluğu
Yortu	26 Mart

Sivaslı Vlas (ya da Sebasteli Blasius Βλάσιος, Ermenice: Սուրբ Բարսեղ Surp Parseğ), Doğum tarihi belirsiz olmakla birlikte 280 (bir ihtimale göre 283)- 316 yılları arasında o dönemki adı Sebaste olan Sivas'ta yaşamış piskopos, Ermeni aziz. Yayınlanan Acta'sına (kamu tutanağı) göre, dövülmüş, demir dokumacı taraklarıyla saldırılmış ve başı kesilmek suretiyle öldürülmüştür. Mezarı yine Sivas'ta Gök Medrese'nin karşısında yer alır.^[1]

İkonografi'de, Sebasteli Vlas genellikle öldürülmesinde kullanılan demir dokuma taraklarıyla tasvir edilir. Bu işkence aletinin yün taraklarıyla olan benzerliği, özellikle yün tarayıcıları ve yün ticareti ile uğraşanların geneli tarafından koruyucu aziz olarak kabul edilmesine yol açmıştır. Bazı durumlar da çapraz mum'larla tasvir edilir. Bu tip çapraz mumlar (soldaki güvenlik nedeniyle yakılmaz) Katolik Azizler Takvimi'ndeki Meryem Yortusu'ndan bir gün sonra 3 Şubat tarihindeki Vlas yortusunda, boğazın kutsanması ayinlerinde kullanılırdı. Vlas'ın, geleneksel olarak boğaz ile ilgili hastalıklarının, özellikle de boğaza takılan balık kılçığı için aracılık eden bir aziz olduğun inanılırdı. Gerçekten de, Justinian I'in saray hekimi olan ve Vlas hakkında ilk bilgilerin bulunduğu tıpla ilgili el yazmalarının sahibi Aëtius Amidenus, onun boğaza takılan nesnelerin çıkartılmasında yardım için müracaat edilen birisi olduğundan bahseder. Hayvanları iyileştirmiş ve bir hücrede yaşamıştır. Öldürülmeden önce, bir kurtla konuşmuş ve ona zarar verdiği bir domuzu serbest bırakmasını söylemiş kurtta öyle yapmıştır. Vlas açlıktan ölmek üzereyken domuzun sahibi yaşaması sağlamak için gizlice yiyecek vermiştir. Bir süre sonra inancından dolayı işkence görmüş fakat inancında vazgeçmediği için 316 yılında öldürülmüştür.

Aziz Vlas Kültü

Vlas kültünün Avrupa'ya yayılması on bir ve on ikinci yüzyıllarda gerçekleşmiştir. Vlas, On Dört Şefaatçi Aziz'den birisi ya da on dördüncü yüzyılda Legenda Aurea olarak bilinen eserde efsanesinden bahsedilen yardımcı azizlerden birisidir.

Ermenistan'daki Aziz Vlas Tarikatı'nın hamisidir.

Kara Ormanlar'daki Aziz Vlas Manastırı'da dahil birçok Alman kilisesi Vlas adına ithaf edilmiştir.

İspanyolca-konuşan ülkelerde San Blas olarak bilinir ve adını birçok yere vermiştir (bakınız San Blas).

Büyük Britanya'nın Cornwall bölgesinde, bölge kilisesinin hala Vlas'a adanmış olduğu bir köy olan St Blazey adını Vlas'ın İngilizcedeki karşılığı olan Saint Blaise'den alır. Gerçekte, 1222 tarihli Oxford konsili onun adına düzenlenen festival ile ilgili tüm işleri yasaklamıştı.^[2] Aziz Vlas, İtalya'da San Biagio adıyla bilinir. Yine Britanya'nın Devon bölgesindeki, Vlas'a adanmış, Newton Abbot yakınlarında Haccombe taşrasında küçük bir kilise, yine Wight adasındaki Shanklin köyünde ve bir diğerinde Berkshire Kraliyet arazisindeki Abingdon yakınlarındaki Milton'da olmak üzere kiliseler vardır. Sonuncusu belki de ülkenin en küçük kilisesidir.

Brand's Popular Antiquities (1813), adlı esere göre, İngiliz taşrasındaki bölgelerde 3 Şubat'taki Aziz Vlas yortusunda (St. Blaise) büyük bir ateş yakma geleneği vardı. Bu geleneğe Vlas'ın İngilizce karşılığı olan St. Blaise ile İngilizce "Alev" anlamına gelen "Blaze" sözcüğünün ses benzerliğinin neden olduğu düşünülür.

Bromley'de, suyunun iyileştirici etkisi olduğuna inanılan ve Vlas'a ithaf edilmiş bir pınar bulunur.[1]28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [2]3 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Vlas, vahşi hayvanların koruyucu azizidir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Vlaho ve Vlasij

Vlas, Dubrovnik kentinin koruyucu azizidir (Sveti Vlaho olarak bilinir) ve aynı zamanda eskiden Ragusa Cumhuriyeti'nin özgürlük koruyucusudur. Dubrovnik'de kutlanan yıllık yortusu 3 Şubat tarihindedir ve Vlas'dan geriye kalan parçalardan, başı, boğazından bir kemik parçası, sağ ve sol elleri kutsal emanet sandığı içerisinde bir geçit töreniyle sergilenir. Şenlikler, yortu'dan bir gün önce beyaz güvercinlerin serbest bırakılmasıyla başlar. Dubrovnik'in Rastic ve Ranjina adlı tarihi kayıtları, 971 yılında görünerek şehir sakinlerine, Gruz ve Lokrum yakınlarında demirleyen ve görünüşte su takviyesi yaparmış gibi davranan ancak gerçekte şehrin savunma sistemini gözetleyen Venedik gemilerinin saldırıları konusunda uyardığı için Vlas'a çok büyük hürmet eder. Vlas (Blasius) bu tehlikeli planı St. Stephen Katedrali papazı Stojko'ya göstermiştir. Senato, kendilerine Vlas'ın nasıl uzun sakallı ve piskopos başlığı ve eşyaları ile yaşlı bir adam kılığında kendisine göründüğünü anlatan Stojko isimli bu papazı dinlemek için çağırtmıştır. Vlas'ın aktarılan bu tasviri, Napolyon zamanına kadar şehir mühürü ve sikkeleri üzerinde kullanılmıştır.

Rusya'da, St. Vlasij adıyla bilinir ve sürülerin koruyucu azizidir.

Jersey'li Blaise ve Blasius

On sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıl İngiltere'sinde Vlas, özellikle Essex, Yorkshire, Wiltshire ve Norwich şehirlerindeki yün işçilerinin bir maskotu olarak törenlerde kullanılmıştır. Vlas hakkındaki bu popüler coşku, Vlas'ın İngiltere'ye yün eğirmeyi öğreterek zenginlik getirdiği (yün minder ile sembolize edilir) inancıyla alakalıdır. Basılan geleneksel broadsheet'lere göre, Vlas (Blaise) Jersey'den gelmiştir. Jersey, tam olarak yünden yapılma eşyaların ihraç merkezidir (Jarse olarak bilinen yün kumaş ile meşhurdur). Her halükarda, bu efsane belki de this başka bir azizle, Caesarea'lı Blasius'la (Caesarea, Jersey'nin Latince adıdır) karıştırılmasının sonucudur.

Vlas Acta 'sı

Vlas hakkında Yunanca yazılanlar pek güvenilir görünmezler.^[3] Efsane ektekileri içerir:

Gençliğinde filozofi okuyan Vlas, görevini hayret verici bir yeterlilik, iyi niyet ve dindarlıkla yerine getirdiği Ermenistan'daki Sebaste'de (şimdi Sivas) bir doktordu. Şehrin piskopos'u öldüğü zaman, şehir halkının alkışları arasında onun ardılı olarak Vlas seçildi. Kutsallığı gösterdiği birçok mucize ile ortaya konmuştu: her yerden insanlar ruhları ve bedenleri için şifa bulmaya hatta vahşi hayvanlar bile kutsanmak için sürüler halinde ona geliyorlardı. 316 yılında, Kapadokya ve Küçük Ermenistan valisi Agricola, İmparator Licinius'un emri Hristiyanların öldürülmesi ve piskoposun tutuklanması emrini yerine getirmek için Sebastea'ya geldi. Vlas, hapishaneye götürülürken, bir anne boğazına kaçan balık kılçığı yüzünden boğulmak üzere olan biricik oğlunu onun yanına getirdi ve ayaklarının önüne koydu ve çocuk hemen oracıkta iyileşeti. Vali bu olanlara aldırmadan, inancından vazgeçmeyen Vlas'a bir değnekle vurdu, vücudunu demir bir tarakla parçaladı ve kafasını kesti. ripped^[4]

Göz Evliyası

Vlas’ın mezarı Selçuklu Hanedanı'nın şehri ele geçirmesinin ardından pek de bilinmeyen bir şekilde sonra türbe'ye dönüşmüştür. Vlas ise ‘Boğaz Evliyası’ adlı bir eren olarak kabul edilir. Geçtiğimiz yüzyıldan kalan kayıtlarda içinde Sivas’ın Medrese Mahallesinde Vlas’ın mezarının da bulunduğu şapelin, bir Türk’ün evinin bahçesinde olduğu ve Vlas’ın, Müslüman'lar tarafından da “Boğaz Evliyası” olarak adlandırıldığı, mezarın hem Hristiyan'lar hem de Müslümanlar tarafından ziyaret edildiği belirtilir. Boğazından rahatsız Hristiyan şapeli, Müslüman türbeyi ziyaret ediliyor, şifa dileniliyordu. Sivaslılar lahit kapağındaki oyuk nedeniyle şapele “Göz Baba Türbesi” adını takmıştır. Göz hastaları etrafında dönüp dua ederler.^[5] Kızılırmak paralelinde, uzunluğunun büyük bir bölümü Şarkışla topraklarında seyreden ve halk arasında 'Boğaz' ya da 'Boas' olarak adlandırılan çay ile adlandırılma ihtimali de ihtimaller arasındadır.

Notlar

^ "Aziz Vlas'ın mezarı". 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
^ Encyclopaedia Britannica, 1911: "Blaise".
^ E.-H. Vollet, Grande Encyclopédie de s.v. Blaise (Aziz))
^ loc.cit.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2007.

Dış bağlantılar

Koruyucu Azizler Listesinde ilgili madde,(İngilizce)
Aziz Vlas1 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,(İngilizce)

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Sebasteli Vlas ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

http://www.ntvmsnbc.com/news/419033.asp6 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
https://web.archive.org/web/20070928025848/http://csh.dergisi.org/pdf/pdf_CSH_178.pdf
http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2004/09/26/527941.asp
http://www.haberler.com/aziz-vlas-in-gercek-ani-mezari-kent-meydanindan-haberi/1 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Aziz Vlas'ın mezarı". 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.

[2] Encyclopaedia Britannica, 1911: "Blaise".

[3] E.-H. Vollet, Grande Encyclopédie de s.v. Blaise (Aziz))

[4] loc.cit.

[5] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]