Avçala Kalesi
ავჭალას ციხე | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Parnaki Kalesi, Pernek Kız Kalesi |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Durum | Kısmen ayakta |
| Tür | Kale |
| Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
| Konum | Dağdibi, Oltu |
| Koordinatlar | 40°40′45″K 42°09′20″D / 40.67917°K 42.15556°D |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Yontu taş, kireç harcı |
Avçala Kalesi (Gürcüce: ავჭალას ციხე), Parnaki Kalesi veya Pernek Kız Kalesi olarak da bilir, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Avçala olan Dağdibi köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir. Halk arasında Kız Kalesi olarak adlandırılmaktadır.[1][2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Avçala Kalesi'nin bulunduğu Avçala köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi ve kaleyi, 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Kale içindeki kilisenin varlığı da Avçala Kalesi'nin Osmanlı döneminden önce inşa edildiğini göstermektedir.[1] Avçala Kalesi 2018 yılında koruma alına alınmıştır.[3] Lihsor Deresi'nin Oltu Çayı'na katıldığı noktada, Oltu Çayı'nın sağ kıyısındaki Avçala Kalesi ile hemen yakınında, Oltu Çayı'nın sol kıyısındaki Parnaki Kalesi'nin Orta Çağ'da önemli ulaşım yolunda yer alan vadiyi savunma amaçlı inşa edildiği tahmin edilmektedir.[4]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Çala Kalesi, Dağdibiköyünün 1,5 kilometre kuzeyinde, Oltu Çayı'nın sağ kıyısında, dik bir kayanın üzerine inşa edilmişti. Kalenin inşasında kaba yonu taşlar ve kireç harcı kullanılmıştır. Kalenin duvarı kayanın kıyısı boyunca uzanır. Üst bölümde kalenin kulesi yer alır. Kale birkaç teras üzerine yayılmıştır. Alt bölümde bina, hamam ve tek nefli bir kilisenin kalıntıları bulunmaktadır. Çala Kalesi'nin günümüze kalan duvarlarının yüksekliği 8 metreyi bulur.[1]
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılında Oltu bölgesine gerçekleştirdiği araştırma gezisinde oldukça sağlan olan kalede evlerin, kiliselerin ve hamamların bulunduğunu yazmıştır. Köylülerin verdiği bilgiye göre kaleden Oltu Çayı'na uzanan bir tünel bulunuyordu.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 250. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 278, ISBN 9789941478178.
- ^ ""Kaleler ve Kuleler" - Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü". 21 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.
- ^ ""Kızkalesi Castle"". 25 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 53". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.