İçeriğe atla

Ateizm Derneği

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ateizm Derneği
SloganArtık yalnız değiliz
Kuruluş14 Nisan 2014 (10 yıl önce) (2014-04-14)
TürSivil toplum kuruluşu
MerkezKadıköy, İstanbul
Yönetim Kurulu BaşkanıSüleyman Karan
Ana organYönetim Kurulu
Resmî sitehttp://www.ateizmdernegi.org.tr/
Ateizm Derneği'nin İstanbul şubesi.

Ateizm Derneği, Türkiye’nin ilk resmî ateist derneğidir.[1] Ateizm Derneği, toplumda genel kabul görmüş olan ön yargı ve inançlardan arınmış; dinin, felsefi ya da ideolojik görüşlerin, toplumsal bir baskı aracı olarak kullanılmasına karşı kurumsal mücadele veren; Türkiye ateistlerinin kendi görüşlerini yasal zeminde özgürce ifade edebilmesini teşvik eden, bilimsel, felsefi ve teolojik konularda eğitici projeler düzenleyen yasal bir kurumdur.[2]

14 Nisan 2014'te kurulan dernek iki yılda 200 üye sayısına ulaşmıştır.[3]

Dernek üyeleri ölüm tehditleri almakta ve hedef gösterilmekte,[4][5][6] siteleri erişim engeli almaktadır.[7]

Kuruluş

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ateist bir derneğin kurulması Türkiye'de hep tartışılagelmiş,[8] internet üzerinden de çeşitli örgütlenme girişimleri olmuştur.[9]

2014'te Ateizm Derneği Girişimi adıyla örgütlenen ve kamuoyunun ilk kez İnternetime Dokunma eyleminde duyduğu derneğin kurucuları, kuruluştan önce verdikleri röportajda önceki girişimlerin başarısız olma nedenini "komünizm veya Atatürkçülük gibi sadece bir ideolojiye bağlı olmaları" olduğunu iddia etmişlerdir. Ateistlerin davalar ile baskı altında olduğunu ve haksızlıklara uğradığını ifade etmiş, Alevi derneklerinin Alevilere destek olması gibi ateistlerin de bu tip bir derneğe ihtiyaç duyduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca derneğin deist ve agnostikleri de kapsadığını dile getirmişlerdir.[10]

16 Nisan 2014'te Ateizm Derneği kurulmuştur.[11]

Görüşleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ateizm Derneği'nin yer aldığı Among Nonbelievers'ın tanıtım filmi.

Azınlık grupların yaşadığı sorunlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu'nun organize ettiği Türkiye'de İnanç Özgürlüğü başlıklı yuvarlak masa toplantısında dernek temsilcileri "Türkiye'de inanç özgürlüğü kapsamında görüş ve önerilerimiz" başlıklı raporu sunmuş ve zorunlu din dersi, Türk Ceza Kanununun 216. maddesi, cenaze ve defin işlemleri, ateistlerin ve dinsizlerin yasal statüsü konularındaki sorunları dile getirmiştir.[12]

Kimliklerdeki din hanesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Din hanesinin ayrımcılığa neden olduğu, yeni kimlik kartlarındaki çiplerden ve kütüklerden bunun tamamen kaldırılması gerektiği ifade edilmiştir.[13] 18 yaşa kadar din hanesinin boş bırakılması, 18'den sonra isteğe bağlı olarak doldurulması görüşü dile getirilmiştir.[14] Yeni doğanların kimliklerine varsayılan olarak müslüman yazılmaması görüşü dile getirilmiş, bu konuda imza kampanyası başlatılmıştır.[15] Dernek bir açıklamasında, nüfus müdürlüğüne verilecek bir dilekçe ile din hanesinin boş bırakılabileceğini ifade etmiştir.[16]

Cenaze, defin işlemleri ve usulleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Krematoryumlar kurulması, ateist ve dinsizler için ayrı bir mezarlık oluşturulması, organ ve kadavra bağışının teşviki, dinsizlerin bedenlerine ne olacağı konusunda bireylerin isteğinin referans alınması, mezarlık yerleri ayrılırken devletin din ve inanç özgürlüğü ile çoğulculuk ve tarafsızlığı göz önünde tutması görüşleri dile getirilmiştir.[14] Kasım 2015'in sonunda herkesin gömülmek zorunda olmadığı, kremasyon ile defnedilmek isteyenlerin ihtiyaçlarına yanıt verilmesi gerektiğini savunarak krematoryum kurulması talebi ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ni muhatap alan bir imza kampanyası başlatılmıştır.[17]

Dinî eğitim ve zorunlu din dersi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Türkiye'de dinî eğitim

Türkiye'deki liselerin dokuzuncu sınıflarında 2014'te kullanılmaya başlanan ve beş yıl boyunca kullanılacak Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi kitabında yer alan ateizm tanımı dernek tarafından toplumu ayrıştırıcı ve çocukları "kendilerinden olmayanı" ötekileştirmeye teşvik edici olarak değerlendirilmiştir.[18]

Davalar ve soruşturmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dernek tarafından

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nihat Hatipoğlu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağustos 2014'te Nihat Hatipoğlu'nun "Ateistlerin en büyük babası şeytan, yani öyle sayılırsa şeytan onlardan çok daha temizdir." sözlerini göstererek;[19] kin ve düşmanlığa tahrik, ötekileştirme iddialarıyla suç duyurusunda bulunulmuştur.[20]

Nihat Hatipoğlu savunmasında "ateistlere karşı kucaklayıcı bir tavır sergilediğini" savunmuştur. Savcılık ifadelerin kişilere değil, fikirlere yönelik olduğu gerekçesiyle davayı reddetmiştir.[21]

Mustafa Aşkar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran 2016'da Ateizm Derneği, İlahiyatçı Mustafa Aşkar'ın TRT'de yayınlanan "Ramazan Sevinci" adlı programda namaz kılmayanları hayvan olarak nitelendirdiği sözlerini göstererek halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik ettiği iddiasıyla suç duyurusunda bulunmuştur.[22][23]

Dernek hakkında

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türk Ceza Kanununun 216. maddesi kapsamında bazı dernek üyeleri hakkında çeşitli soruşturmalar ve davalar mevcuttur.[6] Ayrıca 2015'te derneğin o zamanki başkanı Tolga İnci hakkında Türkiye cumhurbaşkanına hakaret suçlamasıyla bir dava,[24] halkın benimsediği dini değerleri aşağılama suçlamasıyla başka bir dava[25] açılmıştır.

İnternet sitesine erişim engeli

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Türkiye'de internet sansürü

2 Mart 2015'te Ateizm Derneği internet sitesi "kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle hakaret edildiği ve halkın belli bir kesiminin inandığı değerlerin alenen aşağılandığı, eylemlerin kamu barışını bozacak nitelikte olduğu" gerekçesi ile mahkeme kararı ile erişime engellenmiştir.[26]

Tepki ve eleştiriler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerel

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Hürriyet köşe yazarı Ahmet Hakan, inanç özgürlüğü varsa inanmama özgürlüğünün de olduğunu, inancın örgütlendiği gibi inanmamanın da örgütlenebileceğini ve inancına güvenenin bundan çekinmemesi gerektiğini ifade etmiştir.[27]
  • Millî Gazete, bu dernekte "dinsizlik propagandası ve misyonerlik" yapılacağını, İslam'a hakaretin "devlet şemsiyesi" altına alındığını, "Müslüman zihinleri zehirlemek amacında olduklarını" ve "havanda su dövüldüğünü" iddia etmiştir.[28]
  • Yeni Akit, derneğin krematoryum kurulması talebi ile düzenlediği imza kampanyası için "yanmak için can atıyorlar" değerlendirmesinde bulunmuştur.[17]
  • YouTuber Efe Aydal; derneği, Sevan Nişanyan'ı YouTube'ta konuk etmesi nedeni ile eleştirdi.[29]

Uluslararası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşik Krallık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Etkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Derneğin kuruluşundan ilham alınarak 2015 yılında Şeriat Derneği kurulmuştur.[30]

Ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası Dinsizler ve Ateistler Federasyonu (IBKA) 3 Haziran 2017 günü Almanya'nın Köln şehrinde bulunan, Kölner Comedia Theater'da düzenlenen törenle "Sapio" ödülünü Ateizm Derneği'ne vermiştir.[31]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Devlet onaylı Ateizm Derneği". haberturk.com. 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016. 
  2. ^ [1] 15 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ateizm Derneği Tanımı
  3. ^ "Ateizm Derneği Üye Sayısını 200'e Çıkardı". bianet.org. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016. 
  4. ^ "Milli Gazete, Ateizm Derneği'ni hedef gösterdi". haber.sol.org.tr. 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016. 
  5. ^ "»Den Einfluss der Türkei halte ich für brandgefährlich«". junge Welt. 11 Ağu 2016. 
  6. ^ a b "Wir sind kein Vieh! | Internationaler Bund der Konfessionslosen und Atheisten e.V. (IBKA)". www.ibka.org. 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  7. ^ "Ateizm Derneği'ne erişim engeli". aydinlikgazete.com. 29 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016. 
  8. ^ "Ateistlere sanal dünyada da yer yok". www.cumhuriyet.com.tr. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  9. ^ "Ateistler ve Agnostikler Baskı Altında!". T24. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  10. ^ "'Hiçbir ateist kendini yalnız hissetmeyecek'". Agos. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016. 
  11. ^ a b "First legal atheist organisation formed in Turkey". Council of Ex-Muslims of Britain - CEMB. 19 Mayıs 2014. 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  12. ^ "Diyanet ile ateistler AB masasında buluştu | GAZETE VATAN". www.gazetevatan.com. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016. 
  13. ^ "Kimlikte isteğe bağlı din hanesi tartışılıyor". Agos. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016. 
  14. ^ a b "Ateistler ve dinsizler için ayrı mezarlık talep ettiler!". www.haberturk.com. 20 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  15. ^ Türkiye Ateizm Derneği: “Kimliklere otomatik olarak müslüman yazılmasın” 22 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Londra Gazete
  16. ^ "Ateizm Derneği açıkladı: Din hanesi nasıl boş bırakılır?". Radikal. 26 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  17. ^ a b "Ateistler, Kadir Topbaş'tan bakın ne istedi! - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  18. ^ "MEB'de Ateizm ayrıştırması". www.sozcu.com.tr. 21 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  19. ^ İSTANBUL (DHA), Yüksel KOÇ-Özgür ARSLAN /. "Ateizm Derneği, Nihat Hatipoğlu'na dava açıyor". www.hurriyet.com.tr. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  20. ^ "Ateistler Nihat Hatipoğlu'na dava açtı". CNN Türk. 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  21. ^ "Savcılıktan 'hadisli' gerekçe". soL Haber Portalı. 13 Ara 2014. 21 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2016. 
  23. ^ "TRT canlı yayınında söyledi: Namaz kılmayan hayvandır". www.hurriyet.com.tr. 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  24. ^ "Ateizm Derneği Başkanı'na hapis istemi". T24. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  25. ^ "Ateizm Derneği'ne dine hakaret davası". Sabah. 16 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  26. ^ "Ateizm Derneği'ne 'belli bir kesimin değerlerine hakaretten' yasak kararı". T24. 5 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  27. ^ HAKAN, Ahmet. "Yuh artık". www.hurriyet.com.tr. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2015. 
  29. ^ "MP - Ateizm Derneği Bana Dava Açıyor". youtube.com. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ "Şeriat Derneği Başkanı Recep Çalışkan, derneğin amacını Işıl Cinmen'e anlattı | Gündem Haberleri". www.haberturk.com. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  31. ^ "„Ateizm Derneği" erhält IBKA-Preis „Sapio 2017" | Internationaler Bund der Konfessionslosen und Atheisten e.V. (IBKA)". www.ibka.org. 6 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2017. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ateizm_Derneği&oldid=33629641" sayfasından alınmıştır