Algirdas
| Algirdas | |
|---|---|
 | |
| Litvanya büyük dükü | |
| Hüküm süresi | 1345–1377 |
| Önce gelen | Gediminas |
| Sonra gelen | II. Władysław Jagiełło |
| Vitebsk knezi | |
| Hüküm süresi | 1347-1377 |
| Önce gelen | Yaroslav Vasilkoviç |
| Doğum | 1296 |
| Ölüm | Mayıs 1277 (80-81 yaşlarında) Maišiagala |
| Eş(ler)i | Vitebskli Maria Tverli Uliana |
| Çocuk(lar)ı | Polotsklu Andrey Bryansklı Dimitri Vladimir Olgerdoviç Agrypina II. Władysław Jagiełło Skirgaila Kaributas Lengvenis Karigaila Vygantas Švitrigaila Litvanyalı Aleksandra |
| Hanedan | Gediminids |
| Babası | Gediminas |
| Annesi | Vida veya Jaunė |
Algirdas (Belarusça: Альгерд, romanize: Alhierd ; Ukraynaca: Ольгерд, О́льґерд, romanize: Olherd, Olgred ; Rusça: Ольгерд , romanize: Olgred; Lehçe: Olgried, 1296 - Mayıs 1377), 1345'ten 1377'ye kadar Litvanya Büyük Düküydü. [1] Kardeşi Kestutis'in de yardımıyla, bugünkü Baltık devletlerinden Karadeniz'e ve Moskova'ya 80 kilometre kadar uzanan bir devlet kurdu.[2]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Algirdas, Büyük dük Gediminas'ın yedi oğlundan biriydi. Gediminas, 1341'deki ölümünden önce topraklarını böldü ve başkent Vilnius'u en küçük oğlu Jaunutis'e bıraktı. Kardeşi Kestutis'in de yardımıyla Algirdas, Jaunutis'i kovdu ve 1345'te kendini Büyük Dük ilan etti. Sonraki otuz iki yılını Litvanya Büyük Dükalığı'nın gelişimine ve genişlemesine adadı.[3]
Bu sonuca iki faktörün katkıda bulunduğu düşünülmektedir: Algirdas'ın siyasal sağduyusu ve Kestutis'in bağlılığı. Devletin bölünmüşlüğü, Algirdas'ın neredeyse sadece Doğu Slav kaynaklarında geçmesi, Batı kroniklerinin ise öncelikli olarak Kęstutis'i anlatması ile açıklanabilir. Litvanya düşman devletlerle çevriliydi. Kuzeybatıdaki Töton Şövalyeleri ve güneydoğudaki Altın Orda, Litvanya topraklarını ele geçirmeye çalışırken, batıdaki Polonya ve doğudaki Moskova Knezliği genel olarak düşmanca rakiplerdi.
Litvanya'nın genişlemesi
[değiştir | kaynağı değiştir]— Algirdas'ın habercilerinin Töton Şövalyeleri'ne yaptığı açıklama[4]
.jpg)
Algirdas, Moskova Knezliği ve Altın Orda aleyhine nüfuz elde ederek Litvanya Büyük Dükalığı'nın sınırlarını Karadeniz'e kadar genişletti. Başlıca çabaları, eski Kiev Knezliğinin bir parçası olan Slav topraklarının güvenliğini sağlamaya yönelikti. Algirdas, oğlu Andrei'nin Pskov knezi olarak seçilmesini sağladı.
Algirdas, Smolensk ve Bryansk gibi önemli şehirleri de işgal etti. Moskova knezliğinin büyük dükleriyle ilişkileri genel olarak dostça olsa da (iki Ortodoks Rus prensesiyle evlenmiştir), Litvanya-Moskova Savaşı (1368-1372) sırasında 1368 ve 1370'te olmak üzere Moskova'yı iki defa kuşattı.[5] Algirdas'ın önemli başarılarından biri, 1362'de Güney Bug'da Mavi Sular Muharebesi'nde Tatarlara karşı kazandığı zaferdi. Bu zafer Kıpçakların parçalanmasıyla sonuçlandı ve hanın karargahını Kırım'da kurmasına neden oldu.
Algirdas, 1371'de Konstantinopolis Ekümenik Patriği Philotheus Kokkinos'a yazdığı bir mektupta kendisine Litvanya Kralı ünvanını vermiş, Kiev, Smolensk, Tver, Küçük Rusya, Novosil ve Nijni Novgorod için ayrı bir metropolit talep etmiş ve Moskova'ya sebepsiz yere saldırdığını söyleyen Moskovalıların şikayetlerini reddetmiştir.[6]
Çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]Algirdas ilk olarak Vitebsk knezi Yaroslav Vasilkoviç'in kızı Vitebskli Maria ile evlendi. 7 çocukları oldu.
- Polotsk'lu Andrey (1325 - 12 Ağustos 1399, Vorskla Nehri Muharebesi ): Polotsk ve Pskov knezi.
- Bryankslı Dimitri (1327 – 12 Ağustos 1399, Vorskla Nehri Muharebesi): Bryansk Dükü.
- Konstantin (30 Ekim 1390'dan önce öldü): Çartoryisk Knezi. J. Tęgowski'ye göre Karijotas'ın oğlu olabilir.
- Vladimir Olgerdoviç (Ekim 1398'den sonra öldü): Kiev Büyük knezi, Kapyl ve Slutsk kneziydi. Olelkoviç ve Belski ailelerinin atası.
- Fiodor veya Theodore (1399'da öldü), Rylsk knezi.
- Fiedora: Karaçevli Sviatoslav ile evlendi.
- Agrypina (1393'te öldü), Suzdal knezi Boris Konstantinoviç ile evlendi.
İkinci evliliğini Tver knezi Aleksandr Mihayloviç'in kızı Tverli Uliana ile yaptı. 13 çocukları oldu.
- Jogaila (yaklaşık 1351 - 1 Haziran 1434): Litvanya Büyük Dükü ve Polonya Kralı [7]
- Skirgaila (1354 - 11 Ocak 1397, Kiev): Trakai Dükü, Kiev ve Litvanya naibi
- Kaributas (1350'den sonra - 1404'ten sonra): Novhorod-Siverskyi knezi
- Lengvenis (19 Haziran 1431'den sonra öldü): Mstislavl knezi ve Novgorod naibi
- Karigaila (1350-1390'dan sonra): Mstislavl knezi
- Vygantas (1350'den sonra - 28 Haziran 1392): Kernavė knezi.
- Švitrigaila (yaklaşık 1370 - 10 Şubat 1452, Lutsk ):Litvanya Büyük Dükü ve Volhinya knezi
- Kenna (yaklaşık 1350 - 27 Nisan 1368): Pomeranya Dükü IV. Kasimir ile evlendi.
- Helen (1350'den sonra - 15 Eylül 1438): Cesur Vladimir ile evlendi.
- Maria (1350'den sonra doğdu): Önce Vaidila ile sonra Gorodets'li David ile evlendi.
- Wilheida (1350'den sonra - 4 Nisan 1422'den sonra):Mecklenburg-Stargard Dükü II. Johann ile evlendi.
- Aleksandra (1350'den sonra - 19 Haziran 1434): Mazovya dükü IV. Siemowit ile evlendi.
- Jadwiga (1350'den sonra - 1407'den sonra): Oświęcim'li III. Jan ile evlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Algirdas | grand duke of Lithuania". Encyclopædia Britannica (İngilizce). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ "Algirdas". vle.lt. Erişim tarihi: 20 Kasım 2019.
- ^
Bain, Robert Nisbet (1911). "Olgierd". Encyclopædia Britannica. 20 (11. bas.). s. 80.
- ^ "Didžioji Lietuva rusų istoriko akimis". ve.lt (Litvanca). 2 Temmuz 2016. Erişim tarihi: 22 Eylül 2019.
- ^ "D.L.K. Algirdo Žygiai Maskvon 1368 – 1372 M". partizanai.org (Litvanca). Erişim tarihi: 24 Nisan 2020.
- ^ Kuolys, Darius. "Algirdo laiškas". Šaltiniai.info (Litvanca). Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023.
- ^ Nowakowska 2019.
