Ahmet Bican Ercilasun

Ahmet Bican Ercilasun
Doğum	Ahmet Bican Ercilasun 8 Şubat 1943 İzmir, Türkiye
Milliyet	Türk
Eğitim	İstanbul Üniversitesi Atatürk Üniversitesi Doktora tezi: Kars İli Ağızları - Ses Bilgisi
Kariyeri
Dalı	Dilbilim Türkoloji
Çalıştığı kurumlar	Atatürk Üniversitesi University of Washington Gazi Üniversitesi Türk Dil Kurumu Manas Üniversitesi Girne Amerikan Üniversitesi

Ahmet Bican Ercilasun (d. 8 Şubat 1943, İzmir), Türk dil bilimci, Türkolog ve yazardır.

Hayatı

8 Şubat 1943 tarihinde İzmir’de dünyaya gelmiştir. Babası Kıbrıslı Mehmet Bey, annesi Kastamonulu Cemile Hanımdır. 1946 yılında Kıbrıs’ın Gazi Magosa şehrindeki Büyükkonuk Köyü’nde başladığı ilkokul hayatına İzmir Topaltı İlkokulu’nda devam etmiştir.

1955-1962 yılları arasında ortaokul ve lise eğitimini İzmir İmam-Hatip Lisesi’nde tamamlamış ve ardından 1963 yılında fark imtihanını verdiği Edremit Lisesi’nden de mezun olmuştur. 1963'te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümüne kaydoldu. Kayıt yaptırdığı Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde Ahmet Caferoğlu, Reşid Rahmeti Arat, Ali Nihat Tarlan, Mehmet Kaplan, Faruk Kadri Timurtaş, Muharrem Ergin, Ömer Faruk Akün gibi Türkoloji’nin değerli hocalarından ders almıştır. Tarih bölümünde Zeki Velidi Togan ve İbrahim Kafesoğlu’nun da derslerini takip etti ve 1967 yılında Umumî Türk Tarihi sertifikasını da alarak mezun oldu.

Ercilasun, çalışma hayatına üniversite öğrencisiyken aynı üniversitenin Türk İktisat Tarihi Enstitüsünde Ömer Lütfi Barkan’ın yanında uzman olarak başlamıştır (1965-67). Aynı yıl Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesine asistan olarak girdi. Hocası Prof. Dr. Selâhattin Olcay’ın yönlendirmesiyle Kars ili ağızlarını tespit etmek için derlemeler yapmış (1969) ve “Kars İli Ağızları -Ses Bilgisi-” başlıklı teziyle doktora eğitimini tamamlayıp doktor ünvanını almıştır. (1971). 1971 yılında Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde öğretim görevlisi olan Ercilasun, Haziran 1976 ile Ağustos 1977 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin Seattle şehrinde University of Washington'da misafir araştırmacı olarak bulundu.

1979 yılında “Kutadgu Bilig’de Fiil” başlıklı teziyle doçent unvanını almıştır. Ercilasun, 1983-1985 yılları arasında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü Başkanlığı yapmıştır.1986'da Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesine profesör olarak tayin edildi ve bu fakültede Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü kurdu. Daha sonra 1986-1991 yılları arasında Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulunda müdürlük yapmıştır. 1991 yılında Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek’in isteği üzerine hazırlanacak olan Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü’nü hazırlayan heyetin başkanı olmuş ve müdürlük görevinden ayrılmıştır.

1992 yılında Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi’nde Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü’nü de kuran Ercilasun bu bölümün başkanlığına getirilmiş ve ertesi yıl Yüksek Öğretim Kurulunda Türk Dünyası Müşavirliği görevinde bulunmuştur. Ercilasun, 1993 yılında vekâleten atandığı Türk Dil Kurumu Başkanlığına 1994’te asaleten atanmış; 2000 yılında kendi isteği ile bu görevinden ayrılmıştır.

2001 yılında Türkiye-Kırgızistan Manas Üniversitesinde misafir profesör olarak çalışan Ercilasun, burada Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü başkanlığı ve Edebiyat Fakültesi dekan vekilliğini de yürütmüştür. 15 Aralık 2002 tarihinde Aydınlık Türkiye Partisi Genel Başkanı seçilmiştir. 2004 yerel seçimlerinden sonra bu görevi bırakarak aktif siyasetten çekildi. Ercilasun, 2002-2004 yılları arasında Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne dönmüştür. 2004-2005 ders yılında KKTC Girne Amerikan Üniversitesi’nde bir yıl süreyle çalışmıştır.

2008 yılında Ziyat Akkoyunlu ile yirmi yıl önce başladıkları Dîvânu Lugâti’t-Türk tercümesine yeniden dönerek çalışmalarını 2011 yılında tamamlamışlardır.Hacettepe Üniversitesinde Yeni Türk Edebiyatı profesörü olarak görev yapan Bilge Ercilasun'la evlidir, iki çocuğu vardır. 2010 yılında Gazi Üniversitesinden emekli olan Ercilasun, uzun zamandan beri devam eden “Perşembe Seminerleri”ni ve lisansüstü derslerini devam ettirmektedir.

Türk Diline ait önemli çalışmalara imza atmakla birlikte, bu alanda Gazi Üniversitesine iki bölüm kazandırmış olan Ahmet Bican Ercilasun kurduğu bölümlerde değerli Türkologların yetişmesine vesile olmuştur. Türk Dilinin özellikle Eski Türkçe dönemi üzerinde uzmandır. Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun'un Türk dili, edebiyatı, Çağdaş Türk Lehçe ve şiveleri konusunda pek çok eseri ve makalesi bulunmaktadır. 2016 yılında "Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları" isimli çalışması ile araştırma dalında Edebiyat Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği (ESKADER) tarafından ödüle layık görülmüştür. 2013 yılında doğumunun 70. yılına özel olarak Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü tarafından "Bengü Beläk Ahmet Bican Ercilasun Armağanı" adlı bir kitap yayımlanmıştır. 2023 yılında doğumunun 80. yılına özel olarak Türk Dil Kurumu tarafından bir armağan kitabı yayımlanmıştır. Yine aynı yıl Ercilasun’a “Türk dünyası ve Türklükbilimi alanında yaptığı çalışmalar, yetiştirdiği öğrenciler ve eserleriyle bilim âlemine katkılarından dolayı” Kazakistan Uluslararası Türkoloji Merkezi ve Uluslararası Kazak Dili Akademisi tarafından ödül verilmiştir. 2024 yılında Buğra Yayınevi tarafından "Ses Bayrağımız Türkçenin Sancaktarı Ahmet Bican Ercilasun Kitabı" yayımlanmıştır. 3 Mayıs 2024 tarihinde Ahde Vefa Turan Birliği Derneği tarafından Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun’a Saygı Gecesi gerçekleştirilmiştir.

Çeşitli gazete ve dergilerde yayınlanan mülâkatları ve konuşmaları da bulunmaktadır. Bunların dışında Orta Doğu, Tercüman, Yeni Sözcü, Yeni Düşünce, Türk Eli, Ayyıldız gibi gazetelerde 70’li yıllardan günümüze kadar belirli aralıklarla devam eden yazıları bulunmaktadır. Ercilasun 2008 yılında Yeniçağ gazetesinde haftalık yazılar yazmaya başlamıştır ve burada yazmaya hâlen devam etmektedir. 2011 yılından beri Milli Düşunce Merkezi isimli sitede köşe yazarlığı yapmaktadır. Akademik yazıları dışında üç romanı, çok sayıda hikâye ve şiiri bulunmaktadır. “Altaylar” adlı on iki bölümlük televizyon dizisinin danışmanlık ve metin yazarlığını yapmıştır. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Türk Ocağı, Aydınlar Ocağı ve Azerbaycan Kültür Derneği üyesidir. Türk Cumhuriyetleri'ni, ata dede Türk yurtlarını araştırma, inceleme, belgeleme ve görüntüleme amacıyla defalarca dolaşan Ercilasun, İngilizce ve Türk lehçelerinin birçoğunu bilmektedir.

Eserleri

Roman

• Gülnar, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1998, 158 s.
• 2BA Beden Beyin Akımı, Akçağ Yayınları, 2006, 204 s.
• Türk'ün Kayıp Kitabı-Ulu Han Ata, Akçağ Yayınları, Ankara, 2016, 263 s.

Biyografi

• Atsız: Türkçülüğün Mistik Önderi, Panama Yayınları, 2018, 768 s.

Gezi Yazısı

• Moğolistan ve Çin Günlüğü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1991, 144 s.

Derleme

• Uygur Halk Masalları (Sekur Turan'la birlikte Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1989.

Araştırma

• Arpaçay Köylerinden Derlemeler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1976 (Prof. Dr. Selâhattin Olcay ve Dr. Ensar Aslan'la birlikte), 398 s.
• Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1977, 1. Cilt: 8 249 s., 2. Cilt: 8 266 s.
• Kars İli Ağızları - Ses Bilgisi, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1983, VIII 386 s.
• Kutadgu Bilig Grameri: Fiil, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1984, XII 196 s.
• Dilde Birlik, Conk Yayınları, İstanbul, 1984, 160 s., ilâveli ikinci baskı, Ecdâd Yayınları, Ankara 1993, 262 s.
• Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, 2. baskı; Ankara 1989; 3. baskı: Ankara 1990; 4. baskı: Ankara 1993; 5. baskı: Ankara 1996, XVII 301 s.
• Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri (ortak), YÖK Yayınları, Ankara, 1990, X 364 s.
• Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (ortak), Kültür Bakanlığı Yayınları, 1. Cilt: Kılavuz Kitap, Ankara, 1991, XIV 1183 s.; 2. Cilt: Dizin, Ankara, 1992, 502 s.
• Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Akçağ Yayınları, Ankara, 1993; 311 s., ilaveli ikinci baskı, Anka
• Türk Dili I-II-III-IV (Leylâ Karahan ile birlikte), Deniz Yayınevi, İstanbul, 1994-1996
• Türk Dili Tarihi / Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla, Akçağ Yayınları, Ankara, 2004; 488 s.
• Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri-I: Fiil - Basit Çekim (Editör), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2006, 802 s.
• Türk Lehçeleri Grameri (editör), Akçağ Yayınları, Ankara, 2007, 1.340 s.
• Tanzimat Edebiyatı (Tanzimat Gramerlerine Göre Tanzimat Döneminin Dili bölümü), Akçağ Yayınları, Ankara, 2011, 701 s.
• Kâşgarlı Mahmud - Dîvânu Lugâti't-Türk: Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin (Ziyat Akkoyunlu ile birlikte), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2014, 995 s.
• Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2016, 758 s.
• Bahaeddin Yediyıldız Armağanı (editör), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2018, 380 s.
• Mitolojinin Elçisi Kama Abdulla Armağanı (editör), Türk Edebiyatı Vakfı, Ankara, 2020, 592 s.
• Divanu Lugati't-Türk'teki Şiirler ve Atasözleri, Bilge Kültür Sanat, Ankara, 2020, 224 s.
• Bengü İl Tuta Olurtaçı Sen: Köl Tigin-Bilge Kağan-Tonyukuk Anıtları, Dergâh Yayınları, Ankara, 2021, 269 s.
• Türk Dilinde Çekirdek Ekler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2022, 95 s.
• Kaynaklarda Türk ve Türkçe, Bilge Kültür Sanat, Ankara, 2022, 160 s.
• Kara Kam Türk Bitig (Türk Destanı), Ötüken Neşriyat, Ankara, 2022, 332 s.
• Nehir Destan Oğuzname (Oguz Bitig), Dergah Yayınları, Ankara, 2022, 696 s.
• Türk Dili Temel Kitabı: Herkes İçin Türk Dili, Bilge Kültür Sanat, Ankara, 2023, 176 s.
• Köklere Doğru (Türk Dilinin Dokuz Bin Yıllık Macerası), Ötüken Neşriyat, Ankara, 2023, 278 s.

Makale

• Batı Türkçesi'nin Doğuşu
• Tarihten Geleceğe Türk Dili
• Yirmi Birinci Yüzyıla Girerken Milli Kimlik Oluşturmada Dilin Önemi
• Türk Dil Kurumu ve Dil Konusunda Tartışmalar
• Dede Korkut Mirası
• Resimlerle Uyarı
• Tarihi Akışı İçinde ve Cumhuriyet Döneminde Türk Dili
• Atatürk ve Dil
• Kazakçanın Lâtin Alfabesiyle Yazılması Konusunda Düşünceler
• Ağız Çalışmalarına Toplu Bir Bakış
• Bir Kişi Yañılsar Oguşı Bodunı Bişükiñe Tegi Kıdmaz Ermiş (KT, G, 6 = BK, K, 4) İbaresi Üzerine
• Köl Tigin Yazıtı Bir Nutuk Metni midir?
• L, N, R'den Sonra Niçin T?
• Some Remarks on the Oğuz Kağan Epic [=Oğuz Kağan Destanı Üzerine Bazı Düşünceler]
• Türk Dilinde Ek-Ses İlişkisi
• Zikredilen Şahıslara Dayanılarak Dede Korkut Boylarının Kronolojik Sıralanması
• Dîvânü Lügati't-Türk ve Uygurlar
• Oğuz Kağan Destanı Üzerine Bazı Düşünceler
• Oğuz-Türkmen Dil Kaynakları
• Türk Dünyası Dil ve Edebiyatı Üzerine Türkiye'deki Çalışmalar
• Türkiye Türkçesinde Yardımcı Ses
• Türkçede Benzerlik Bildiren m Morfemi
• La Enklitiği ve Türkçede Bir "Pekiştirme Enklitiği" Teorisi
• Gülensoy, Tuncer Köken Bilgisi Sözlüğü
• Dede Korkut Kitabı İle Oğuz Destanı Arasındaki Münasebetler
• Alp Er Tunga'ya Ait Bazı Sözler
• Türk Dünyasının Entegrasyonunda Dilin Rolü
• Deli Dumrul ile Kazakların Korkut Atası Arasında Bir Mukayese
• "Kat" Kelimesinin Coğrafi ve Semantik Yolculuğu Üzerine
• Salur Kazan Kimdir?
• Muallim Cevdet ve Oğuzname
• Türk Kültürüne Eleştiri
• Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri
• Türk Dili Araştırmalarının Bugünkü Durumu ve Sorunlar
• Başlangıcından XIII. Yüzyıla Kadar Türk Nazım ve Nesri
• Makaleler Dil Destan Tarih Edebiyat (Yayına hazırlayan: Ekrem Arıkoğlu), Akçağ Yayınları, Ankara, 2007, 751 s.
• Türkçülük Yazıları, Bilge Kültür Sanat, Ankara, 2020, 256 s.
• Türklük Bilimi Yazıları, Bilge Kültür Sanat, Ankara, 2020, 240 s.
• Makaleleler Dil Destan Tarih 2 (Yayına hazırlayan: Ekrem Arıkoğlu), Akçağ Yayınları, Ankara, 2021, 834 s.
• Kaynama (Misak Yazıları), Ötüken Neşriyat, Ankara, 2023, 440 s.

Kaynakça

Özel

Genel

• "Prof. Dr. AHMET BİCAN ERCİLASUN" (PDF). www.turkiyat.selcuk.edu.tr. 8 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
• "Prof.Dr. A.Bican ERCİLASUN". 16 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
• Ercilasun, Ahmet Bican, Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, Dergah Yayınları, İstanbul, 2016, s.4
• "ESKADER tarafından düzenlenen Kültür Sanat Ödülleri açıklandı". dunyabulteni.net. 30 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2016. 

Dış bağlantılar

• Ercilasun'un Millî Düşünce Merkezi'nde yapmış olduğu konuşmaların videoları 5 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Parti siyasi görevi
Önce gelen: Tuğrul Türkeş	Aydınlık Türkiye Partisi Genel Başkanı 15 Aralık 2002 - Ekim 2004	Sonra gelen: Oktay Öztürk