Airbus A380
| Airbus A380 | |
|---|---|
_(cropped).jpg) Emirates Havayolları'na ait bir A380 | |
| Türü | Geniş gövdeli, çift katlı dev jet uçağı |
| Ulusal köken | Çokuluslu |
| Üretici | Airbus |
| İlk uçuş | 27 Nisan 2005 |
| Hizmete giriş | 25 Ekim 2007 Singapore Airlines |
| Durumu | Etkin |
| Ana kullanıcı | Emirates |
| Diğer kullanıcılar | Singapore Airlines Qantas Lufthansa Etihad Airways China Southern Qatar Airways British Airways |
| Üretim aralığı | 2005-2021 (16 yıl) |
| Üretim sayısı | 251 (Ağustos 2022)[1] |
| Birim maliyeti | 389.9 milyon $[2] (yak. 300 milyon € veya 252 milyon £) |
Airbus A380, Airbus tarafından üretilen, dünyanın en büyük geniş gövdeli yolcu uçağıdır. Ağırlığı 560 ton'dur.
Dünyanın en büyük yolcu uçağı A380 ilk uçuşunu Fransa'nın Toulouse kentinden gerçekleştirmiştir,[3] ve ilk ticari uçuşunu 25 Ekim 2007 günü Singapur Havayolu şirketinin Singapur - Sidney arası yapmıştır.
A380, geniş gövdeli uçak sektöründe azami 853 yolcu taşıma kapasitesi ile yeni bir sınıf oluşturur. Projenin ortaya çıkışı, geliştirilmesi ve üretim safhalarında Airbus A3XX kodu altında sürülmüştür.
A380'in üst katı diğer geniş gövdeli uçaklardan farklı olarak gövde boyunca uzanır. Bu sayede rakibi olan bir başka geniş gövdeli uçak Boeing 747'ye göre I daha geniş kabin alanı sunar.[4] Yine bu sayede standart konfigürasyonda 525 yolcu, tamamı ekonomi sınıfı olarak düzenlenmesi durumunda 853 yolcuya kadar taşıma kapasitesi arttırılabilir.[5][6]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Geliştirme amaçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu uçağın geliştirme amaçları, çoğu kez olduğu gibi, ekonomiklik ve küreselleşmeden doğan zorunluluklar olmuştur. Zira, Airbus'a göre bu zorunlulukların arasında en önemlileri, şu ikisidir. Birincisi, bir tek uçak ve sefer ile mümkün en fazla yolcu taşıma kapasitesini artırmak; ikincisi ise buna dayanıklı yolcu ve kilometre başı oluşan zorunlu veya sabit (bakım, yakıt, pilot maaşları, havaalanı kullanma vergileri vs) giderleri mümkün en asgari değere düşürmektir. Şirketin verilerine göre, bu uçak diğer modern uçaklara kıyasla işletiminde daha ekonomiktir.
Geliştirme amaçlarına ulaşabilmek için, yüksek derecede yeni bileşimli sanayi madde ve materyaller geliştirilip ve yeni üretim teknikleri geliştirmek zorunlu idi. Bu alanda cam elyafı (fiberglas) takviyeli kompozit maddeler (CFK, Carbon-fibre reinforced plastic, glass-fibre reinforced plastic veya cam elyafı takviyeli plastik) ve sandviç yapı tekniğinden büyük oranda yararlanılmıştır.
Uçağın boş ağırlığını düşürmek için, uçak gövdesi sandviç konstrüksiyonu ile üretilmiştir. Duvarların (cidar) 2/3´si Alüminyum-fiberglas lif-kompozit GLARE yapımındandır. Sadece iç bölümünün 1/3´ü sırf alüminyumdandır.
Bunun yanı sıra, yeni geliştirilen jet motorlar sayesinde, diğer geniş gövdeli uçaklara karşı daha sessiz olduğu vurgulanır. Söz konusu jet motorlar Rolls-Royce tarafından üretilen Rolls-Royce Trent 900´dür ve bir dört jet motorlu sivil yolcu uçağı için kullanılan en güçlü jet motorlarıdır.
İç pervane çapı 2,95 metredir ve saniyede 1,5 ton hava çeker. Müşterilerin isteği üzerine Rolls-Royce motorları yanında, Engine Alliance (Pratt & Whitney ve General Electric) adlı şirketin ortak ürettikleri GP7200 motoru da kullanılabilir.
Bir başka özelliği ise, diğer 4 motorlu uçaklarda, genelde her dört motorda thrust reverser (itici güç ters çevirici, uçakların inişte güçlü şekilde fren yapmasını sağlar) mevcut iken, A380´de sadece gövdenin hemen yanında bulunan sağlı-sollu en yakın motorda kullanılmasıdır. Nedeni ise, uçağın olağanüstü kanat uzunluğudur. Dünyada bulunan iniş pistlerinin büyük bir oranı sadece 45 ile 60 metre arasındadır. Pistlerin sağ ve sollarında genelde çimen veya kum alan bulunur. A380´in 2 dış motorları bu cim ve kum alanların üzerinde bulunacağı için, inişte hız kesme esnasında, bu dış motorların thrust reverser kullanımında kum ve çim parçalarını motorun içine çekip böylece motorda hasara sürükleyeceği korkusudur. Diğer başka nedeni ise, dünya genelinde çoğu havaalanlarının altyapıları, Boeing 747 tipi uçağa göre geçmişte tasarlanıp ve genişletilmesidir. Bu noktada hem Airbus hem de havaalanları işleticilerine, genişletilmede mümkün mertebe fazla finansal koşullar çıkarmamaktır.
Airbus şirketinin açıklamasına göre, A380 için son sekiz yılda 12 milyar Euro geliştirme masrafı harcanmıştır.
Bu uçakta göze çarpan en güncel yenilik ise, ilk defa bir geniş gövdeli sivil yolcu uçağında bir çift yolcu kabininin baş kısmından kuyruk kısmına kadar kesintisiz mevcut oluşudur. Boeing 747´de ise bu çift katlı yolcu kabini sadece, önden uçağın uzunluğunun 1/3´de mevcuttur ve genellikle sadece 1. sınıf yolcularına aittir.
Geliştirme esnasında yolcu terminal işletmecileri, Airbus´a azami büyüklükte 80 x 80 metre box (80 m uzunluk x 80 m genişlik) ebatlarını zorunlu koşmuşlardır. Böylelikle varsayılan altyapıyı mümkün derecede kullanılabilmektedir. Lâkin yolcu indirme ve bindirme peronlarında her iki katı aynı anda kullanabilmek için, hizmet yapacağı havaalanlarında yeni iki katlı indirme-bindirme körüklü köprüler yapımı kaçınılmaz bir noktaydı. Bu gerekliliği şu an dünyada sadece birkaç sayılı büyük uluslararası havaalanları sağlamaktadır.
Proje ve geliştirme safhaları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu uçağın ilk projeleri, 1980´li yıllarında yapılan ön fizibilite çalışmalarına dayanır. 1990 yıllarının ikinci yarısında, piyasanın elverişli gelişmeleri sayesinde, Airbus geliştirme projelerine başlamıştır. 2000 senesinde 50 adeti aşan rağbet ve ilgi (Letters of intent) ile Airbus, uçağın yapım projelerine ilk adımı atmıştır.
İlk deney uçağı (prototip) Ekim 2004 ile Ocak 2005 arası son imalat aşamasında bulunup, 18 Ocak 2005'te üretim tesislerini terk edip halka sunulmuştur. Bu sunuluş törenine, Airbus´u üreten dört büyük ülke başbakanları; Jacques Chirac, Gerhard Schröder, Tony Blair ve José Luis Rodríguez Zapatero katılmışlardır.
MSN 5001 isimli bir prototip, 2005'ten bu yana Dresden şehrinde bulunan bir uçak üretme tesisinde sürekli materyal ve diğer denemelerden geçirilip, 25 yıllık bir hizmet zaman dilimi sınavlarına tabii tutulur. Burada elde edilen değerler, yeni adetlere gereğince uygulanır.
İlk yolcu modeli uçak teslimatı Haziran 2006´da Singapore Airlines´a olacaktı. Aşağıda belirtilen sorunlardan dolayı, teslimatlar birçok kez ertelenip, Airbus´a göre 15 Ekim 2007´de Singapore Airlines´a ve 2008 yılı başında Qantas´a gerçekleşecektir. Bu tarihlerden sonra olası teslimat aksaklıklarında, Airbus ve müşterileri arasında özel tazminat antlaşmaları imzalanmıştır. A380F kargo modeli, ilk hesaplamalara göre 2009 senesi ilk yarıda olup, böylece Boeing 747-8F´in ilk teslimatından yaklaşık 6 ay önce gerçekleşecekti. Aksaklıklar FedEx´in siparişinin iptaline ve Emirates´in sipariş takaslarına yol açmıştır. Sonuç olarak sipariş listesinde sadece UPS´sin 10 adet A380-800F geriye kalmıştır.
UPS ve Airbus´a Şubat 2007´de ilk olarak, Mart 2007 tarihine kadar, her iki tarafa zaman tanınıp sipariş ve üretim konusunu, tekrar gözden geçirme olanağı sağlanmıştır. Bu zaman diliminde, olası bir sipariş iptali her iki taraf içinde, tazminat bedelinin söz konusu olmayacağı belirtilmiştir.
1 Mart 2007´li bir Airbus açıklamasına göre, A380-800F kargo modelinin, şu an olumlu perspektifler sağlamadığından, üretim ve teknik kapasitesini, A380 yolcu modeline kaydırdıklarına değinmiştir.
Bir Airbus sözcüsüne göre UPS´in siparişi iptal değil, sadece UPS´e yeni bir teslimat zamanı sağlanmasından ibarettir.[7] Bunun yanı sıra, kargo modeli hâlen A380-Model serisinin bir aktif alt modelidir ve hâlen yeni müşteri bulma çabaları sürmektedir.[8] Belirlenen bilgilere göre, Airbus, kargo modelini 2015 tarihinden sonra müşterilerine teslimatı sağlayacaktır.[9]
29 Ekim 2005'te Toulouse havaalanı yanında, ilk olarak Frankfurt Havalimanına uçuş düzenleyip, yolcu indirme-bindirme işlem denemelerine başlanmıştır.
8 Kasım 2005'te Hamburg-Finkenwerder havaalanına ikinci, MSN-002 kodlu, deney uçağı iniş yapmıştır.
Airbus, 13 Haziran 2006´da bir açıklamada bulunup, A380´nin teslimat tarihlerinin, kabin elektrik donanımında meydana gelen sorunlardan dolayı, 6 ile 8 ay, arkaya atıldığını belirtmiştir.[10]
Bu sorunların birkaçının nedeni şöyle açıklanmıştır. Farklı parça üretim tesislerinde, farklı CATIA isimli CAD-yazımların sürümleri kullanılıp, proje ve donanımlarda yazılım uyuşmazsızlıklar ortaya çıkmıştır. Bu uyuşmazsızlık nedenini gidermek için bir süre, veritabanlarında bulunan veriler, manuel olarak yeni yazılım sürümlerine aktarılmıştır. Bu sorunlar göz önünde bulundurularak, 2007´de 9 adet, 2008´de 26 - 30 adet ve 2009´da sadece 40 adet üretme kapasitesi olduğu belirtilmiştir.
1 Eylül 2006´da Realisierungsgesellschaft (ReGe) Hamburg tarafından, Hamburg Havalimanının iniş-kalkış pistlerinin, 2 ay daha önce hizmete gireceği[11] ve böylece Avrupalı ve Orta Doğu müşterilerinin, uçak teslimatı buradan gerçekleşmesi sağlanmıştır.[12]
Airbus A380plus Airbus A380'nin büyük versiyonudur.933 yolcu taşıyabilir. Çünkü Airbus A380'nin lüks merdiveni yerine daha ince merdivenler kullanılıyor.Airbus, geliştirilmiş bir A380 olan "A380plus" için bir geliştirme çalışması sunuyor. Çalışma, aerodinamik iyileştirmeleri, özellikle yeni, büyük kanatçıklar ve% 4'e kadar yakıt yakma tasarrufu sağlayan diğer kanat iyileştirmelerini içermektedir.[13]
Gerekli havaalanı altyapıları (Avrupa)
[değiştir | kaynağı değiştir]Airbus A380 uçağı, işletilecek havaalanlarında bazı altyapı modifikasyonlarının mevcudiyetini gerektirmektedir.
- Avrupa'da ilk havaalanı olarak Münih Franz Josef Strauss Havalimanı, Nisan 2004'te A380 için resmî izin belgesini almıştır. 2003 senesinde ikinci terminal yapımında bir sıra A380 park pozisyonları dahil edilmiştir.[14]
- Frankfurt Havalimanında Terminal 2´de, 2 gerekli indirme-bindirme körüklü köprüler mevcuttur.[15] A380 filosu için 150 milyon Avro´luk hangar yapımı son aşamalarındadır.[16]
- Zürih Havalimanı, 1999 ile 2004 arası Dock Midfield/Dock E bölümünde, 2 adet A380 park pozisyonu hazırlanmıştır. Diğer altyapıların inşası sürmektedir.
- Viyana Uluslararası Havalimanı, yakında A380 standartlarına göre modifiye edilecek.
- Köln Bonn Havalimanı, öncelikle A380F kargo modelini destekleyecektir.
- Sankt-Peterburg´un güneyinde bulunan Pulkovo Havalimanı, Rusya´da bulunan ilk A380 pistine şimdiden sahiptir.
- Hamburg Havalimanınında, iki pistin yanında bulunan çimen şeritler, suni reçine ile sabitleştirilmiştir (thrust reverser kullanımı için).
- Atatürk Havalimanına, 2010 yılının eylül ayında ilk kez iniş gerçekleştirmiştir.
- Emirates, 2021 yılında İstanbul Havalimanı'na tarifeli Airbus A380 seferleri başlattı.
Deneme uçuşları
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk uçuş
[değiştir | kaynağı değiştir]
Teknik arızalar nedeniyle, defalarca ertelenen ilk uçuş, nihayet 27 Nisan 2005 günü binlerce seyirci karşısında gerçekleştirilmiştir. Uçuş 3 saat 54 dakika sürmüştür. Seri numarası 001 ve kayıt kodu F-WWOW olan prototip, ilk defa Toulouse-Blagnac havaalanından, 421 tonluk ağırlık ile kalkıp Toulouse meydanlarında uçmuştur.
A380´nin uçuş süresince, her anını diğer bir uçak, video kamera ile izleyip bu veriler sonra değerlendirilmiştir.
A380´de bulunan çeşitli elektronik cihazlarla, uçuş süreci boyunca telemetri teknik bilgiler elde edilip, aynı anda uydu sistemi yoluyla Toulouse´da bulunan Airbus teknik merkezine gönderilmiştir.
İlk uçuşa, test kaptan pilot Jacques Rosay ve Claude Lelaie ve mürettebata uçak mühendisleri Gerard Desbois, Fernando Alonso, Manfred Birnfeld ve Jacky Joye katılmışlardır.
Engine Alliance GP7200 jet motorları ile ilk uçuş 25 Ağustos 2006´da gerçekleştirilmiştir.
Dümen suyu türbülans testleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Her uçağın özel bir dümen suyu türbülansı (İngilizce:wake turbulence) yaptığı bilinmektedir. Bu türbülanslar, bir uçağın hızına bağlı olarak kanatların üstünden hızla akan havanın, uçağın son kısmında, birden fazla girdaplar oluşturmasıdır.
Özellikle iniş ve kalkışlarda, diğer inmekte veya meydanda halîhazır bulunan uçaklara zarar vermesini önlemek için, Airbus A380, düzenlenen testleri Temmuz ve Ağustos 2006´da Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR) Alman Hava- ve Uzaycılık Merkezi Kurumu tarafından Oberpfaffenhofen havaalanında başarı ile bitirip gerekli uluslararası sertifikayı almıştır.[17] Bu testler sayesinde, Boeing 747-400 tipi uçağı veri baz alınarak, gerekli güvenlilik mesafesi ölçülüp tespit edilmiştir.[18] [19]
Uzun menzil uçuş denemeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]4 ile 8 Eylül 2006 arası ilk yolcu ve mürettebat dahil olarak uzun menzil uçuş denemeleri (Early Long Flights veya kısaca ELF) gerçekleştirilmiştir. 474 yolcu ile sürdürülen bu denemelerde ise, bütün yolculara biletler, 50.000 Airbus işçisi arasında çekilen kura sonucu hediye edilmiştir. Mürettebat ise Lufthansa tarafından sağlanmıştır. Yolcular bu zaman içinde, yolcu konfor deneme görevi yapmışlardır. Uçakta bulunan her türlü klima, mutfak, yemek, ihtiyaç giderme tesisatları, koltuk, TV vs donanımları sınavdan geçirip, kendi özel dilek ve temennilerini yetkili kuruma bildirip, değerlenmesini sağlamışlardır.[20]
Kasım ayında Düsseldorf, Kuala Lumpur, Pekin, Singapur, Şanghay, Hong Kong, Tokyo, Sidney, Johannesburg ve Vancouver havaalanlarında iniş ve kalkış´lar uygulanmıştır.
Denemelerin bitimi ve Genel Uçuş İzni
[değiştir | kaynağı değiştir]30 Kasım 2006 tarihinde, A380 (Vancouver´den Kuzey kutubu üzeri Toulouse havaalanına) gerekli son deneme uçuşunu düzenleyip genel uçuş izni almaya hak kazanmıştır. 12 Aralık 2006´da A380 Rolls-Royce Trent 900 jet motorlu yolcu modeline, mecburi gerekli EASA ve ABD FAA (Type Certification) Genel Uçuş İzinleri verilmiştir.[21]
Sorunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Acil durum uçak tahliyesi
[değiştir | kaynağı değiştir]A380´nin Genel Uçuş İzni´ni elde etmesi için görülen en büyük sorunlardan birisi ise, ebatları olağanüstü olan bu uçağı, bir olası tehlike anında gerekli zaman dilimi içerisinde yolcu ve mürettebatı tamamen tahliye (İngilizce: emergency evacuation, veya panik önlemek için, kısaca mürettebata kodlu şekilde 3 defa e-v (okunuşu: i-vi) etmek olmuştur.
Uluslararası gereksinimlere göre, her uçak, yolcu ve mürettebat dahil, tam 90 saniye içinde var olan kapıların, sadece yarısını kullanarak karanlıkta tamamen tahliye edilmesi mecburidir.
Bu konuda mühendisler farklı zamanlama ve acil durum senaryo sorunları yaşamıştır. Misal, ön tekerlerin dışa çıkmaması anında, ön bölümün aşağıya sarkması, arka bölümde bulunan acil çıkış kızaklarının ise, daha da yükseğe tırmanması veya tam tersidir. Bu ve benzeri sorunlar giderilmiştir ve 26 Mart 2006´da Hamburg´da bir deneme sınavında, acil tahliye 853 yolcu ve 20 mürettebat ile tam 78 saniyede sağlanmıştır. 29 Mart 2006´da, EASA ve ABD FAA kurumları tarafından azami yolcu kapasitesi 853 yolcu ile tespit edilip sınırlandırılmıştır.
Stres testleri
[değiştir | kaynağı değiştir]16 Şubat 2006´da, Toulouse´da bir kanat eğme ve bükme denemesinde, bir kanatın 1,45-katı eğmesinde, bir kanat iki jet motoru arasından kırılmıştır. Gereksinim ise 1,5-katı´dır.[22]
Airbus daha sonra bu sorunu 30 kilogram´lık kanat takviyesi ile çözmüştür.[23]
Ağırlık
[değiştir | kaynağı değiştir]21 Aralık 2006´da, Airbus Future Programs başkanı Christian Scherer uçağın, artık gerekli ağırlık sınırlarını içinde olduğunu açıklamıştır. Önceden Emirates havayolları İcra kurulu başkanı CEO Tim Clark, uçağın hâlen 5,5 ton (veya net boş ağırlığın %1,5) fazla ağır olduğunu vurgulamıştır. Bu rakamlar kesin olarak yanıltıcıdır.
Üretim ve lojistik tesisleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Airbus A380´nin parçaları, aynen diğer Airbus tiplerinde olduğu gibi, değişik üretim fabrikalarında gerçekleşmektedir. Bunlar öncelikle:
Hamburg-Finkenwerder, Bremen, Nordenham, Buxtehude, Stade, Laupheim, Varel
Broughton, Filton
Nantes, Saint Nazaire, Toulouse, Meaulte
Getafe, Puerto Real, İllescas
Bu parçalar ebatlarına göre uçak, gemi ve karayolları ile hepsi Toulouse´a getirilip, Airbus A380 burada bir bütün olarak monte edilir. Ayrıca aynı şekilde gerekli jet motorlar da buraya getirilir.
Kabin bölümü hariç, tamamıyla monte edilen A380, Toulouse´dan Hamburg-Finkenwerder´e uçarak boyama işlemleri ve kabinler burada monte edilir. Kabin parçaları, Airbus´a ait Laupheim ve Buxtehude şehirlerindeki tesislerinde ve diğer yan sanayi fabrikalarında üretilir.
Alman-Fransız Airbus üretim antlaşması gereğince, bütün Avrupalı ve Orta Doğu müşterileri, uçaklarını Hamburg-Finkenwerder´de teslim alacak, diğer müşteriler ise Toulouse´dan teslim alacaklardır.
Türkiye ve TAI parça katılımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye´den Tusaş Havacılık ve Uzay Sanayi (TAI) şirketi, 3 Kasım 2005 senesinde RUAG Aerospace (RA) ile imzalanan bir antlaşma gereğince, A380´ne tam sipariş adeti kadar, D-Nose Panel Gerdirme Kabuklarını Türkiye´de kendi tesislerinde üretecektir.[24]
Airbus A380 üretiminde farklı oranda katkıları bulunan başlıca kuruluşlar:
|
|
|
Model çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Şu an Airbus tarafından sadece A380 standart modeli A380-800 (eski üretim kodu A3XX-100) hem yolcu hem de kargo uçağı A380F olarak piyasaya sunuldu.
Fakat A380F kargo modelinin üretimi şu an süresiz durduruldu. Şirketin açıklamasına göre şu modellerin A380-800 standarda göre farklı olarak takip etmesi öngörülmüştür.
- A380-700 (eski üretim kodu: A3XX-50R „Extended Range“): kısaltılmış modeli: 67,9 m uzun, 481 yolcu, 4 kapı daha az, yükseltilmiş menzil tahminen 16.200 km – Boeing B 747-8I tipi bu modelin en büyük rakibi olarak görülmektedir.
- A380-800ER (eski üretim kodu: A3XX-100R): „Extended Range“, yük kapasitesi azaltılmış, daha kuvvetli jet motorlar, yükseltilmiş menzil tahminen 16.200 km
- A380-900 (eski üretim kodu: A3XX-200): uzatılmış modeli 79,4 m uzun, daha takviyeli gövde, daha kuvvetli jet motorlar, 2 kapı daha fazla, azami 960 yolcu (tek sınıf), 656 (3 sınıf), azami kalkış ağırlık 590 ton, yükseltilmiş menzil tahminen 14.200 km
Model kodlarının (-700, -800, -900) numaralarının, ilk hanesi A380 sınıf altında bir model numarası, ikinci hane ise jet motor üretici şirketini, üçüncü hane ise jet motor üretici şirketin jet motor tipini belirtecektir.
Rolls-Royce markalı yolcu A380´lerin resmî kodu A380-841´dir ve Engine-Alliance jet motorlusu A380-861 ve A380-863F ise kargo modelidir.
Rakip uçak modelleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Airbus A380´nin aslında tam anlamda pazar rakibi yoktur, çünkü kendisi bir tip ayrı sınıf olarak görülür. Sadece proje safhasında birkaç uçak üreticisi benzeri bir sınıf uçak üretme çalışmasında bulunmuşlardır. McDonnell Douglas firması 1990 yıllarında 500 yolcu kapasiteli McDonnell Douglas MD-12 geniş gövde uçağını ve Boeing firması Boeing 747 tipinin bazında gelişmiş bir tipi Sonic Cruiser´i üretmeyi göze almışlardır. Maalesef bu proje çalışmaları tekrar rafa kaldırılmıştır.
Fakat Boeing´in 8 Temmuz 2007´de piyasaya sunduğu yeni tip uzun menzil uçağı Boeing 787 Dreamliner ve 2010´da piyasaya sürülmüş Boeing 747-8 tipi modeli ve Airbus´un A350 türevi, piyasada A380´e rakip olabilme imkânı olduğunu veya olacağına savunanlar vardır.
Siparişler
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik bilgiler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Modeller | A380-700 | A380-800 | A380-800ER | A380-800F | A380-900 |
|---|---|---|---|---|---|
| İlk uçuş | Proje safhası | 27 Nisan 2005 | Proje safhası | tahminen 2015 | Proje safhası |
| Hizmet tarihi | Proje safhası | 25 Ekim 2007 itibaren | Proje safhası | tahminen 2015 | Proje safhası |
| Ebatları | |||||
| Uzunluk | 67,90 m | 72,70 m | 79,40 m | ||
| Kanatların açısı (iki kanatın iki uç noktalar arası mesafesi | 79,80 m | ||||
| Yükseklik | 24,10 m veya daha fazla | 24,10 m | 24,10 m veya daha az | ||
| Kabin uzunluğu | 50,68 m | ||||
| Gövde çapı | 7,14 m | ||||
| Azami kabin genişliği | 5,92 m (Yukarı kat) 6,58 m (Taban kat) | ||||
| Kanat alanı | 846 m2 | ||||
| Kanat açısı | 33,5° | ||||
| Kuyruk kanatların uzunluğu | tahminen 30 m | ||||
| Ağırlık | |||||
| Azami boş ağırlık | < 361 t | 361 t | > 361 t | 402 t | > 361 t |
| Azami kalkış ağırlık | < 560 t | 560 t | > 560 t | 590 t | > 560 t |
| Azami iniş ağırlık | < 386 t | 386 t | > 386 t | 427 t | > 386 t |
| Tipik yük ağırlık | < 66,4 t | 66,4 t | 66,4 t? | 157,4 t | > 66,4 t |
| Akaryakıt kapasitesi | 310.000 l | 310.000 l | 370.000 l | 310.000 l | 370.000 l |
| Yolcu ve Mürettebat | |||||
| Kokpit mürettebatı | 2 3 | ||||
| Kabin mürettebatı | < 22 | 22 | mevcut değil | > 22 | |
| Yolcu kapasitesi (3 sınıf) | 481 | 555 | 12 | 656 | |
| Yolcu kapasitesi (Azami ) | < 853 | 853 | 12 | tahminen 960 | |
| Jet motoru | |||||
| Jet motor tipi | Proje safhası | Engine Alliance GP7270 Rolls-Royce Trent 970 |
Proje safhası | Engine Alliance GP7277 Rolls-Royce Trent 970 |
Proje safhası |
| İtici güç | < 311 kN / Jet motor | 311 kN / Jet motor | > 311 kN / Jet motor | 363 kN / Jet motor | > 311 kN / Jet motor |
| Hız ve yükseklik | |||||
| Azami Uçuş hızı | Mach 0,89 | ||||
| Azami seyir hızı | Mach 0,87 | ||||
| En ekonomik hız | Mach 0,85 | ||||
| Menzil | tahminen 16.200 km | 15.000 km | tahminen 16.200 km | 10.400 km | tahminen 14.200 km |
| Azami tırmanma yüksekliği | 42.980 ft 13.100 m | ||||
| İniş ve Kalkış | |||||
| Gerekli ortalama pist uzunluğu | < 3.353 m | 3.353 m | > 3.353 m | 3.231 m | > 3.353 m |
| Kalkış hızı | tahminen 260 km/h | ||||
| İniş hızı | tahminen 270 km/h | ||||
| Diğer bilgiler | |||||
| Ilk teslim | Proje safhası | 15 Ekim 2007 | Proje safhası | ? | Proje safhası |
| Ilk teslim alacak şirket | Proje safhası | Singapore Airlines | Proje safhası | ? | Proje safhası |
| Fiyat (milyon ABD Doları) | < 295 (2006) | 295 (2006) | > 295 (2006) | 230 (2006) | > 295 (2006) |
Kaza ve Kırımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 4 Kasım 2010 tarihinde Singapur'daki Changi Havalimanı'ndan Sydney'e gitmekte olan Qantas Havayollarına ait bir A380'in uçuş sırasında 2 numaralı motorunda arıza meydana geldi. Uçak Singapur'a başarılı bir şekilde acil iniş gerçekleştirdi. Olayda ölen ya da yaralanan kimse bulunmamaktadır.
- 29 Mart 2017 tarihinde Singapur'daki Changi Havalimanı'nda Scoot Havayolları'na ait bir 787 ile Emirates'e ait bir A380 kanat kısmından çarpıştı. Hareket halindeki 787'nin duran A380'e çarpması sonucunda A380 uçağının kanadında hafif hasar oluştu. 787'nin kanat kısmından ağır hasar aldığı olayda ölen ve yaralanan bulunmamaktadır.
Resim galerisi
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Red Arrows´lar tarafından kollanmış -
İniş anı -
A380´nin ön teker ve ana teker bölümleri -
F-WWOW (MSN 001)´in bir performans gösterisi -
Havada dönüş anı -
Kalkış anı -
Yolcu bindirme anı -
2007´de Paris Havacılık Fuarı -
Galler, Broughton'daki fabrikasından Dee Nehri boyunca Fransa'ya nakledilen bir kanadın drone görüntüleri; Mart 2020
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.
- ^ "New pricelist 2012". Airbus.com. 19 Ocak 2011. 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011.
- ^ "A380, the 21st century flagship, successfully completes its first flight". Airbus S.A.S. 27 Nisan 2005. 2 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ "A380 First Flight FAQ (question 4)". Airbus S.A.S. 27 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2007.
- ^ "A380 Specifications". Airbus S.A.S. 9 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Honey, I shrunk the A380!". Flight International. 18 Haziran 2007. 28 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2007.
- ^ "Airbus stoppt Bau des A380-Frachters". Der Spiegel/SPIEGEL Online. 1 Mart 2007. 8 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2007.
- ^ "Airbus stoppt vorerst Bau des A380-Frachtflugzeugs". 22 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "welt.de". 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2007.
- ^ "Airbus hält am Zieltermin für die A380-Zulassung und Erstausliefung zum Jahresende fest, kündigt aber Verschiebung im Produktionsprogramm an". EADS (Airbus). 13 Haziran 2006. 14 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2007.
- ^ Petters, Karl Olaf (1 Eylül 2006). "Bau der Start- und Landebahnverlängerung läuft sehr zügig, ReGe plant frühere Übergabe an Airbus". ReGe Hamburg. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2007.
- ^ "Start- und Landebahn an Airbus übergeben". 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ "Erste A380 am Terminal 2 in München". Airliners.net. 8 Nisan 2007. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Fraport.de: Fraport bereitet sich vor". 16 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2007.
- ^ DLR: DLR misst Wirbelschleppen des Airbus A380 12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ DGLR: Aktuell 7 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ http://www.ans.dhmi.gov.tr/TR/ATCTR/dok/a380.pdf 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hava Seyrüsefer Daire Başkanlığı / A380 Uçaklarına Uygulanacak Ayırma Değerleri (Türkçe PDF dosyası)
- ^ BBCTurkish.com:[1] A-380'in ilk 'yolculu' uçuşu
- ^ Airbus A380 erhält gemeinsame Musterzulassung durch EASA und FAA[ölü/kırık bağlantı] Presseerklärung der EADS
- ^ Kläsgen, Michael (17 Şubat 2006). "Gebrochener Flügel - Risse im Tragwerk des Airbus A380 beschädigen dessen Ruf". Süddeutsche Zeitung. 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2007.
- ^ Mester, Volker (21 Şubat 2006). "Airbus: A380-Tragflügel sind bereits überarbeitet". Hamburger Abendblatt. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2007.
- ^ http://www.tagesschau.de/aktuell/meldungen/0,1185,OID3980682_REF1_NAV,00.html [yalın URL]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Airbus Orders & Deliveries7 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Airbus-Websitesi A38012 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kalkış videosu 30 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (GFDL16 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.-CC-BY-SA5 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.-lisanslı)
- Airbus-A380-Üretim listesi 13 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Lufthansa-A380-Portalı
- ZDF Abenteuer Wissen
- Uçak tahliye videosu(2 dak. 10 MB)
