İçeriğe atla

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2023 Dağlık Karabağ çatışmaları
Dağlık Karabağ sorununun bir parçası

Eylül 2023'te Dağlık Karabağ'daki askeri durum

Kırmızı: Azerbaycan-Ermenistan sınır krizi'nde Azerbaycan'ın ele geçirdiği Ermenistan toprakları

Açık mor: Anti Terör Operasyonu'nda Azerbaycan'ın ele geçirdiği mevkiler
Tarih19 Eylül 2023 (2023-09-19) – 20 Eylül 2023 (2023-09-20)
(1 gün)
Bölge
Dağlık Karabağ
Sebep

Azerbaycan iddiası;

 • Azerbaycan mevzilerine Ermeni güçlerin saldırması, ateşkes ihlalleri ve mayınlama faaliyetleri[2][3]

 • Dağlık Karabağ bölgesinde anayasal düzeni tesis etmek ve Üçlü bildirinin hükümlerinin sağlanması[3]

 • De facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yönetiminin kendini feshetmesi, entegrasyonu ve Dağlık Karabağ Ordusu'nun lağvedilmesi.[4]

Ermeni iddiası;

 • Azerbaycan'ın Ermeni nüfusun yoğunlukta olduğu bölgede "etnik temizlik" girişiminde bulunması.[5]
Sonuç

Azerbaycan'ın askerî ve diplomatik zaferi

 • Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu lağvedildi[6][7]

 • Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin ve bölgede kalan Ermenilerin Azerbaycan'a entegrasyonu için görüşmeler başladı

 • Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin 1 Ocak 2024 tarihinde dağılacağının açıklanması.[8][9]

 • Hukuken Azerbaycan toprağı sayılan Dağlık Karabağ'ın tamamının Azerbaycan'ın fiili kontrolüne geçmesi ve Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün sağlanması.[10]
Coğrafi
Değişiklikler

Savaş esnası:

 • 90 askeri mevzi Azerbaycan kontrolüne geçti.[11] (Azerbaycan iddiası)
Taraflar

Azerbaycan Azerbaycan

Destekçi:

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dağlık Karabağ Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
Azerbaycan İlham Aliyev
Azerbaycan Ali Asadov
Azerbaycan Zakir Hasanov
Azerbaycan Vilayet Eyvazov
Azerbaycan Kerim Veliyev
Azerbaycan Enver Efendiyev
Azerbaycan Ramiz Tahirov		 Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Samvel Şahramanyan
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Arayik Harutyunyan
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Kamo Vardanyan
Çatışan birlikler

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu
Kayıplar
Bilinmiyor

Ermeni iddiası;

  • 190'dan fazla asker öldü.
  • 360'tan fazla asker yaralı.

6 Rus barış gücü askeri iki güç arasındaki karşılıklı çatışma sonucu öldürüldü[12][13]

Azerbaycan iddiası[14][15]

1 Azerbaycanlı sivil öldü
1 Azerbaycanlı sivil yaralandı

Ermeni iddiası[16]
10 Ermeni sivil öldü

40 Ermeni sivil yaralandı

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları (Azerice: Sentyabr 2023 Qarabağ döyüşləri; Ermenice: 2023 Հայ-ադրբեջանական պատերազմ) veya asıl adıyla Anti Terör Operasyonu (Azerice: Anti Terror Əməliyyatı) 19 Eylül 2023'te Azerbaycan, uluslararası alanda Azerbaycan'ın bir parçası olarak kabul edilen, ancak Ermeni nüfusun yaşadığı bölgeyi kontrol eden de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne karşı başlattığı askeri operasyon sonucunda meydana gelen bir günlük çatışmalardır.[17][18][19][20] Azerbaycan harekâtı "Dağlık Karabağ bölgesinde anayasal düzeni tesis etmek amacıyla düzenlenen antiterörist bir operasyon" olarak tanımlamıştır.[21] Operasyon, Azerbaycan'ın "insani yardım üzerinden sözde rejime silah gönderilmesi" gerekçesiyle Laçın Koridoru'nu kapatarak (daha sonra insani yardımlar Azerbaycan'ın alternatif olarak önerdiği Ağdam-Hankendi yolu üzerinden gönderilmeye başlandı ancak DKC, bu yardımları ilk başta kabul etmedi) Dağlık Karabağ'ı ablukaya alması, bölgedeki silahlı Ermeni güçlerce döşenen mayınlar nedeniyle Azerbaycan devletine ait bir kamyondaki 2 inşaat işçisinin ölmesi ve akabinde olay yerine giden polis aracının da başka bir mayına çarpmasıyla 4 polisin hayatını kaybetmesi sonrası meydana geldi. Operasyonun başlamasından 23 saat 48 dakika sonra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ'daki Rus barışı koruma gücü'nün arabuluculuğunda 20 Eylül öğleden sonra Dağlık Karabağ'daki düşmanlıkların tamamen durdurulması konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu.[22]

Çatışmalardan sonra Azerbaycan, Dağlık Karabağ'ın tamamını fiili kontrolüne aldı ve toprak bütünlüğünü sağladı. Ardından Karabağ Ermenilerinin yeniden entegrasyon planı'nı ilan etti.

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dağlık Karabağ çatışması, çoğunlukla Ermenilerin yaşadığı Dağlık Karabağ bölgesi konusunda Ermenistan ile Azerbaycan arasında yaşanan etnik ve bölgesel bir çatışmadır. Dağlık Karabağ bölgesi tamamen ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin hak iddiasında bulunmaktadır ve kısmen fiilen Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından kontrol edilirken uluslararası alanda Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınıyordu. Azerbaycan fiilen Dağlık Karabağ bölgesinin üçte birini ve çevredeki yedi ilçeyi kontrol etmekteydi.

Çatışmalar, 1988 yılında Karabağ Ermenilerinin bölgenin Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep etmesiyle arttı ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nının başlamasına neden oldu. 2020'nin sonlarında, büyük ölçekli İkinci Dağlık Karabağ Savaşı binlerce can kaybıyla ve Azerbaycan'ın önemli bir zaferiyle sonuçlandı. 10 Kasım'da üçlü ateşkes anlaşmasıyla ateşkes sağlandı ve bunun sonucunda Ermenistan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ'ı çevreleyen toprakların yanı sıra Dağlık Karabağ bölgesinin üçte birini kaybetti.[23]

Dağlık Karabağ ve Ermenistan-Azerbaycan sınırındaki ateşkes ihlalleri, 2020 savaşının ardından aralıklı ancak devam eden kayıplarla devam etti. 9 Eylül 2023'te de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılması gerilimi daha da artırdı.[24] Azerbaycan, 2020 savaşından bu yana yerli Ermeni sakinlerine yönelik özel statü veya özerklik teklifini iptal etti ve bunun yerine onların Azerbaycan'a "entegrasyonunu" talep etti.[25][26] 19 Eylül 2023'te Azerbaycan "Dağlık Karabağ bölgesinde anayasal düzeni tesis etmek amacıyla düzenlenen antiterörist bir operasyon" başlattığını açıkladı. Sivil halka ve altyapıya herhangi bir saldırı olmayacağını açıkladı. Ayrıca Azerbaycan, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti rejiminin kendisini feshetmesini, aksi takdirde harekâtın sonuna kadar süreceğini açıkladı.[21]

Olaylar

[değiştir | kaynağı değiştir]

19 Eylül

[değiştir | kaynağı değiştir]

19 Eylül 2023'te Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin Ermeni güçleri tarafından bombalandığını ve bunun Dağlık Karabağ bölgesinde gerginliğin artmasına yol açtığını iddia eden bir açıklama yaptı. Ayrıca savaş mevzilerinin güçlendirildiği, seferberlik birimlerinin artırıldığı ve keşif faaliyetlerinin genişletildiği belirtildi. Bakanlık, Ermenistan'ı aynı gün içinde mayın takılı bir aracın patlamasıyla iki sivili öldürmekle suçladı ve buna yanıt olarak "yerel terörle mücadele faaliyetleri" başlattı ve tüm etnik Ermeni askerlerin silahsızlandırılmasını, geri çekilmesini ve de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin koşulsuz teslimi ve dağılmasını talep etti.[27] Azerbaycan ayrıca Şuşa yolunda dört Azerbaycanlı polisin bomba patlaması sonucu öldüğünü bildirdi.[28] Azerbaycan, Ermenistan'ın sivilleri "canlı kalkan" olarak kullanmakla suçladı ve hiçbir sivil ve altyapının hedefe alınmadığını açıkladı. Bölgedeki tüm sivilleri ise askeri mevzilerden uzak durması konusunda uyardı.[29][30]

Dağlık Karabağ yönetimi, Azerbaycan'ın askeri saldırısını başlatmasının ardından onunla müzakere yapmayı teklif etti. Öğleden sonra yapılan açıklamada, "Karabağ tarafı, Azerbaycan tarafına düşmanlıkları derhal durdurması ve durumu çözmek amacıyla müzakere masasına oturması çağrısında bulunuyor" denildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in, Karabağ Ermeni temsilcileriyle Azerbaycan'ın Yevlah kentinde görüşmeye hazır olduğunu bildirildi. Aynı zamanda Karabağ Ermenileri hükûmet organlarını ve silahlı kuvvetlerini dağıtmadığı sürece Azerbaycan taarruzunun devam edeceğini vurguladı.[31] Azerbaycan Savunma Bakanlığı daha sonra, kuvvetlerinin 60'tan fazla askeri karakolu ele geçirdiğini ve 20'ye kadar askeri aracı imha ettiğini söyledi.[32] Azerbaycan Başsavcılığı, Ermeni güçlerinin Şuşa'ya büyük kalibreli silahlarla saldırarak bir sivili öldürdüğünü iddia etti.[33]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, devletin fiili başkenti Hankendi ve diğer şehirlerin "ağır bombardıman altında" olduğunu söyleyerek Azerbaycan'ı etnik temizliğe teşebbüsle suçladı.[34][35] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti insan hakları ombudsmanı Gegham Stepanyan, biri çocuk olmak üzere iki sivilin öldürüldüğünü,[36] sekizi çocuk olmak üzere 11 sivilin[37] yaralandığını söyledi.[38] Günün sonunda Dağlık Karabağ tarafı, 27 kişinin öldüğünü ve 200'den fazla kişinin de yaralandığını bildirdi.[39]

Yetkililer, 16 kırsal yerleşim yerinden 7.000'den fazla insanı tahliye ettiklerini,[40] Rus barış güçlerinin ise 500 kişiyi tahliye ettiğini bildirdi.[41] Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zaharova, Rus gıda ve ilaçlarının Laçin ve Ağdam yoluyla Dağlık Karabağ'a ulaştığını duyurdu.[42]

20 Eylül

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ermeni kaynakları, Martuni Belediye Başkanı Aznavur Saghyan'ın Azerbaycan'ın saldırısında öldürüldüğünü iddia etti.[43] Raporlar ayrıca Amaras Manastırı'nın Azerbaycan kontrolüne girdiğini öne sürdü.[44] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Samvel Şahramanyan, "Dağlık Karabağ'ın nüfusun fiziki güvenliğini sağlamak için gerekli adımları atması gerekecek" dedi.[45]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, Rus barışı koruma güçlerinin 20 Eylül saat 13.00'ten itibaren ateşkes sağlanması yönündeki teklifini kabul etti.[46] Anlaşma şartlarına göre de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti hükûmeti silahsızlanmayı ve Azerbaycan hükûmetiyle bölgenin yeniden entegrasyonu konusunda görüşmelere başlamayı kabul etti.[47]

21 Eylül

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sağlanan ateşkesin ardından Azerbaycan'ın Yevlah kentinde diyalog süreci başladı. Azerbaycan tarafından Ramin Memmedov, Beşir Hacıyev ve İlkin Sultanov, Karabağ'daki Ermeni nüfusunu temsilen Sergey Martirosyan ve David Melkumyan toplantıya katıldı. Görüşmelerde Rus barış gücünden bir temsilci de yer aldı.[48] Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hikmet Hacıyev, "Karabağ'daki Ermeni nüfusunun yeniden entegrasyon konusunu, Azerbaycan anayasası ve hukuk kuralları nezdinde görüşmeye açacağız. Biz pürüzsüz bir yeniden entegrasyon süreci öngörüyoruz. Nüfusun insani ihtiyaçlarını da dikkate alıyoruz. Yereldeki nüfus ile iletişim içerisindeyiz. Kısa sürede bölgeye istikrar ve barış getirmeyi istiyoruz" açıklamasını yaptı.[49]

Tepkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dağlık Karabağ Cumhuriyeti

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri Azerbaycan ordusunun hatlarını yararak bir dizi stratejik noktayı ele geçirmesi ve "dünyanın hiçbir şey yapmaması" üzerine, Azerbaycan'ın Rus barış gücü askerleri tarafından iletilen şartlarını kabul etmek zorunda kaldıklarını açıkladı. Dağlık Karabağ yönetiminin eski başkanı Ruben Vardanyan, “Bu büyük bir savaş ve Azerbaycan kapsamlı bir operasyon başlattı. Şimdiden yüzlerce kişi yaralandı ve 100’e yakın kişi öldü, Rusya sessiz. Bu askeri operasyonu tamamen görmezden geliyor. Ancak sadece Rusya değil, dünya da sessiz. Kimse bir şey yapmıyor. Rusya sessiz ama Batı da sessiz” diye açıklama yaptı.[7]

Ermenistan Ermenistan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin çatışmalara karışmadığını ve güçlerinin Dağlık Karabağ'da konuşlanmadığını belirtti. Ayrıca Ermenistan-Azerbaycan sınırında durumun istikrarlı olduğunu yineledi ve Azerbaycan'ın bölgede etnik temizlik yapmaya çalıştığını söyledi.[34] Paşinyan ayrıca Azerbaycan'ın saldırının amacının Ermenistan'ı askeri bir çatışmaya çekmek olduğunu söyledi.[50] Ermenistan Savunma Bakanlığı, Dağlık Karabağ'da Ermeni askeri teçhizatı veya personeli bulunmadığını söyleyerek Azerbaycanlı yetkilileri yanlış bilgi yaymakla suçladı.[34][51] Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan'ı Karabağ'a karşı "geniş çaplı saldırganlık" başlatmakla ve bölgede "etnik temizlik" girişiminde bulunmakla suçladı.[34][35] Ermenistan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ve Rusya'yı askeri operasyonun sona erdirilmesi için harekete geçmeye çağırırken, Paşinyan ülkenin Milli Güvenlik Konseyi'ni acil toplantıya çağırdı.[34]

Yüzlerce protestocu başkent Erivan'daki hükûmet binalarının önünde bir miting için toplandı ve Paşinyan'ı Azerbaycan'a karşı yumuşak ve Dağlık Karabağ'da zayıf olmakla suçladı; bazıları darbe ve Paşinyan'ın görevden alınması çağrısında bulundu. Paşinyan, "Bazı kişilerin, bazı güçlerin Ermeni devletine darbe indirmesine izin vermemeliyiz" diyerek bu tür çağrıları kınadı.[52] Bu protestocular polis kordonuyla karşılandı ve Hükûmet Konağı'na saldırmak amacıyla polisle çatıştı.[53] Protestocular polislere cam şişeler fırlatırken, polis ses bombası ile müdahale etti ve bazı binaların pencereleri kırıldı.[54] Protestocular ayrıca Rusya'nın çatışmaya müdahale etmeyi reddetmesini eleştiren Erivan'daki Rus büyükelçiliğini de kuşattı.[55] Gösteriye katılanlardan birkaçı, iki gün önce 2023 Erivan Kent Konseyi seçimleri sırasında seçilen Erivan Kent Konseyi'nin seçilmiş üyeleriydi.[56] Rusya büyükelçiliklerinin güvenliğinin yetersiz olduğunu ve diplomatik misyonlarının faaliyetlerini etkilediğini bildirmesi üzerine Ermeni polisi, büyükelçiliğin çevresini çember altına almak üzere gönderildi ve bu durum protestocularla polis arasında çatışmaya yol açmasına neden oldu.[57] Protestolarda 30'dan fazla kişinin yaralandığı belirtildi.[39]

Azerbaycan Azerbaycan

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlham Aliyev, Azerbaycan'ın Karabağ'ın Ermeni halkıyla hiçbir sorunu olmadığını, kendilerinin vatandaşları olduğunu belirtti. Suçluların ise ayrılıkçı liderler olduğunu söyledi. Aliyev, Dağlık Karabağ'da Azerbaycan kontrolünün geri gelmesinin sadece barışın önündeki uzun süreli bir engeli ortadan kaldırmakla kalmayacağını, aynı zamanda Gürcistan dahil Güney Kafkasya'daki üç ülke arasında daha fazla işbirliği ve kalkınmanın önünü açacağını dile getirdi.[58] Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in danışmanı Hikmet Hacıyev, Karabağ Ermenilerinin beyaz bayrağı kaldırıp silahsızlanmaları durumunda, Bakü'nün konuşmaya hazır olacağını söyledi. Azerbaycan'ın Ermenistan'da herhangi bir askeri hedefinin bulunmadığını da hatırlattı.[59] Hacıyev, Karabağ güçlerinin silahsızlandırılmasının, 30 yıldır Bakü'nün kontrolü dışında olan bölgenin başarılı bir şekilde yeniden entegrasyonu ve Azerbaycan'ın komşusu Ermenistan ile bir barış anlaşması imzalanması şansını arttıracağını belirtti.[58]

Rusya Rusya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova yaptığı açıklamada Rusya'nın "keskin gerilimden derin alarma geçtiğini" söyledi.[34][60] Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Dimitri Medvedev, Rusya'nın Ermenistan'ı Azerbaycan saldırısına karşı savunmayacağını söylerken, Ermenistan Başbakanı Paşinyan'ı da sert bir şekilde eleştirdi.[61] Bu, Rusya ve Ermenistan'ın Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü karşılıklı savunma paktına üye olmasına ve Rusya'nın barış gücü olarak Ermenistan ve Dağlık Karabağ'a binlerce asker yerleştirmesine rağmen gerçekleşti.[62]

Türkiye Türkiye

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Azerbaycan'a diplomatik destek teklifinde bulunarak, askeri operasyonun "haklı" olduğunu ve "Azerbaycan'ın kendi egemen topraklarında gerekli gördüğü tedbirleri aldığını" belirtti.[1] Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, "Artık herkesin kabul ettiği gibi, Karabağ Azerbaycan toprağıdır. Tek millet iki devlet şiarıyla birlikte hareket ettiğimiz Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü savunma yönünde attığı adımlardır.[63]

Diğer ülkeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

 Arjantin: Cumhurbaşkanı Alberto Fernández, Azerbaycan'ı kendi deyimiyle Laçin koridoru'nun abluka altına alınmasından dolayı kınadı ve uluslararası topluma, Fernández'in "yeni zulümler" olarak tanımladığı durumdan kaçınmak için "önleyici davranmaya" çağrıda bulundu.[64][65]

 Fransa: Fransa Dışişleri Bakanlığı, askeri operasyonu şiddetle kınayarak, Azerbaycan'a "saldırılarını derhal durdurması ve uluslararası hukuka saygı duyması" çağrısında bulunarak, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin acil toplantı talebinde bulunduğunu belirtti. "Kabul edilemez" olarak nitelendirdiği saldırıya etkili bir şekilde yanıt vermek için Avrupalı ve Amerikalı ortaklarıyla birlikte harekete geçti.[66] Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, kararın Azerbaycan'ı "Dağlık Karabağ'daki Ermenilerin kaderinden sorumlu tutacağını" söyledi.[39]

 Almanya: Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Azerbaycan'ı Dağlık Karabağ'da askerî harekâta başvurmama sözünü tutmamakla suçladı ve onu durdurup müzakerelere geri dönmeye çağırdı.[67]

 ABD: Dışişleri Bakanı Antony Blinken krize ilişkin Türk diplomatlarla görüştü.[66] Senato Dış İlişkiler Komitesi, ABD ve uluslararası toplumu Azerbaycan'ı durdurmak için harekete geçmeye çağırırken Temsilci Brad Sherman, yeniden başlayan çatışmalar üzerine "Azerbaycan'ın kendi yarattığı krizi sona erdirmeden ABD askeri yardımını alamayacağı" yorumunu yaptı[68]

 Macaristan: Çatışmalar ile ilgili Macaristan'dan herhangi bir resmi açıklama gelmedi. Avrupa Birliği, Azerbaycan'ın düzenlediği harekâtı ortak bir bildiri ile kınamak istedi. 27 Avrupa Birliği ülkesinin ortak imzası ile yayınlanması gereken bildirinin Macaristan tarafından veto edildiği iddia edildi.[69][70][71][72] Macaristan, Türk Devletleri Teşkilatı'nda gözlemci üye olarak yer alıyor.

Uluslararası organizasyonlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

 Avrupa Birliği: Avrupa Birliği Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, sosyal medya paylaşımıyla Azerbaycan'ın düşmanlığını kınadı ve ülkeyi derhal askeri faaliyetlerini durdurmaya ve diyaloğa dönmeye çağırdı.[34]

 Birleşmiş Milletler: BM sözcüsü Stephane Dujarric, Al Jazeera'ya Dağlık Karabağ'daki durumun "çok endişe verici" olduğunu söyledi. Her iki tarafı da düşmanlıkları durdurmaya ve "sürekli diyaloga" geri dönmeye çağırdı.[34]

Türk Devletleri Teşkilatı: Genel Sekreter Kubanıçbek Ömüraliyev, "Ermenilerin Azerbaycan'ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik provokasyonlarından ciddi endişe duyduğunu" ifade ederek, "Azerbaycan'a karşı son dönemde gerçekleştirilen terör eylemlerini" kınadı. Ayrıca "Azerbaycan'ın uyguladığı terörle mücadele tedbirlerinin, Ermeni sakinlerin Azerbaycan Cumhuriyeti'nin anayasal sistemine yeniden entegrasyonunu sağlayacağını" ifade etti.[73]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Turkey Says Azerbaijan Addressing 'Justified' Concerns In Karabakh". Barron's. Agence France Presse. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  2. ^ Karabağ'da Ermeni güçlerin döşediği mayın patladı: 4 Azerbaycanlı polis şehit oldu 16 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19 EYLÜL 2023
  3. ^ a b Azerbaycan Dağlık Karabağ'da operasyon başlattı 16 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19 EYLÜL 2023
  4. ^ Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'den Karabağ Ermenileri ve Ermenistan'a işbirliği ve barış mesajı 16 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 20 EYLÜL 2023
  5. ^ Armenia accuses Azerbaijan of attempting ‘ethnic cleansing’ in Karabakh 19 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19 Sep 2023
  6. ^ "Azerbaijan Ends Military Attack on Armenians as Putin Weighs In (İngilizce)". bloomberg.com. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  7. ^ a b Dağlık Karabağ’da etnik Ermeniler ateşkesi ve silahsızlanmayı kabul etti 16 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 20 Eylül 2023
  8. ^ La république séparatiste du Haut-Karabakh cessera d'exister le 1er janvier 2024 28 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 28.09.2023.
  9. ^ Dağlık Karabağ Cumhuriyeti resmen sona eriyor 2 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 28.09.2023.
  10. ^ "20 il əvvəl verilən and yerinə yetdi: Artıq Azərbaycanın hər bir kəndində, qəsəbəsində, şəhərində bayrağımız dalğalanır". 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  11. ^ Mehman, Asif (20 Eylül 2023). "More than 90 combat positions of Armenian armed forces units come under control of Azerbaijani Army". Trend News Agency. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  12. ^ Azerbaycan: Karabağ'da açılan ateş sonucu Rus askerleri öldü 25 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 20.09.2023
  13. ^ Azerbaycan: Dağlık Karabağ'daki harekatta 6 Rus askeri öldü 16 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 21 Eylül 2023
  14. ^ Ermənistan silahlı qüvvələrinin Şuşaya atəşi nəticəsində mülki şəxs həlak olub 19 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19.09.2023
  15. ^ Shelling-injured digger driver in Azerbaijan's Aghdam by separatists, details incident 20 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 20.09.2023
  16. ^ Արցախում առնվազն 200 զոհ կա, ավելի քան 400 վիրավոր. ՄԻՊ 21 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 20.09.2023
  17. ^ "Azerbaijan Launches Offensive in Breakaway Nagorno-Karabakh, Children Among Casualties". Radiofreeeurope/Radioliberty. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  18. ^ "Azerbaijani forces strike Armenian-controlled Karabakh, raising risk of new Caucasus war". Reuters. 19 Eylül 2023. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  19. ^ "Azerbaijan launches attack in Nagorno-Karabakh, announces 'evacuation' of Armenian population". 19 Eylül 2023. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  20. ^ "Fighting flares between Azerbaijan and Armenia in Nagorno-Karabakh". The Washington Post. 19 Eylül 2023. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. Azerbaijan and Armenia have repeatedly clashed over Nagorno-Karabakh, which is internationally recognized as part of Azerbaijan but largely populated by ethnic Armenians and largely governed by the unrecognized Republic of Artsakh.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  21. ^ a b Azerbaycan Savunma Bakanlığı: Karabağ'da antiterör operasyonu başlatıldı 16 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19.09.2023
  22. ^ "Russian-mediated ceasefire announced in Nagorno-Karabakh". Armenpress. 21 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ "Armenia and Azerbaijan: A blockade that never ended and a peace deal hanging by a thread". Global Voices (İngilizce). 19 Temmuz 2023. 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023. 
  24. ^ Azerbaycan: Karabağ'daki Ermeni gruplar silah bıraktı, antiterör operasyonu durduruldu 16 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 20.09.2023
  25. ^ Isayev, Heydar (20 Nisan 2022). "Azerbaijan quiet as Karabakh negotiations progress". eurasianet.org (İngilizce). 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2023. 
  26. ^ Vock, Ido (8 Haziran 2023). "Fear and loathing in Armenia". New Statesman (İngilizce). 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2023. President Aliyev told Nagorno-Karabakh Armenians to 'obey the laws of Azerbaijan [and] be a loyal and normal citizen of Azerbaijan'. He threatened that if the territory’s separatist institutions were not dissolved, Azerbaijan would dissolve them by force and rejected the prospect of international protections for ethnic Armenians. 
  27. ^ "Nagorno-Karabakh: Azerbaijan demands enclave's surrender". Deutsche Welle. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  28. ^ "Six killed in Karabakh mine blasts, Azerbaijan says". 19 Eylül 2023. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  29. ^ Marsi, Federica. "Azerbaijan-Armenia tensions updates: Azeri attack in Nagorno-Karabakh". www.aljazeera.com (İngilizce). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  30. ^ "Azerbaycan, işgalci Ermenileri 24 saatte nasıl teslim aldı?". gzt.com Youtube. 20 Eylül 2023. 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023. 
  31. ^ "Karabakh Armenians Offer Talks With Baku". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան (Ermenice). 19 Eylül 2023. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  32. ^ "Azerbaijan forces attack Nagorno-Karabakh as threat of new war looms". Aljazeera (İngilizce). 19 Eylül 2023. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  33. ^ Demourian, Avet (20 Eylül 2023). "Fighting flares again in a breakaway region in the Caucasus Mountains". Associated Press (İngilizce). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  34. ^ a b c d e f g h "Azerbaijan launches attack on Nagorno-Karabakh as peace with Armenia ends". www.aljazeera.com (İngilizce). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  35. ^ a b Presse, AFP-Agence France. "Armenia Accuses Azerbaijan Of Attempting 'Ethnic Cleansing' In Karabakh". www.barrons.com (İngilizce). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  36. ^ Kirby, Paul (19 Eylül 2023). "Azerbaijan launches operation against Nagorno-Karabakh". BBC (İngilizce). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  37. ^ "Azerbaijan launches operation against Armenian forces in Nagorno-Karabakh". CNN (İngilizce). 19 Eylül 2023. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  38. ^ "Azerbaijan opens fire on Armenian positions in Nagorno-Karabakh, and 2 people are reported killed". Associated Press (İngilizce). 19 Eylül 2023. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  39. ^ a b c "Russia calls for halt to fighting between Azerbaijan, Nagorno-Karabakh". Aljazeera (İngilizce). 20 Eylül 2023. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  40. ^ "Over 7,000 People Evacuated From 16 Settlements In Karabakh: Official". Barron's. Agence France Presse. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  41. ^ Kirby, Paul (20 Eylül 2023). "Azerbaijan launches operation against Nagorno-Karabakh and demands surrender". BBC. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  42. ^ "Russian aid arrives in Nagorno-Karabakh amid humanitarian crisis". Geo TV. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  43. ^ "Զոհվել է Մարտունու քաղաքապետ Ազնավուր Սաղյանը". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» Ռադիոկայան. 19 Eylül 2023. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023 – www.azatutyun.am vasıtasıyla.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  44. ^ "Amaras Monastery has fallen under Azerbaijani control - Mesrop Arakelyan". news.am. 20 Eylül 2023. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  45. ^ "Nagorno-Karabakh 'will have to take relevant steps" to ensure physical security of population - presidency". Armenpress. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  46. ^ Ghazanchyan, Siranush (20 Eylül 2023). "Artsakh authorities agree to Russia-brokered ceasefire". Public Radio of Armenia (İngilizce). 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  47. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  48. ^ "Yevlah'taki görüşme 1,5 saat sürdü". Milliyet. 21 Eylül 2023. 21 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023. 
  49. ^ Global, Haber (21 Eylül 2023). "Karabağ'da son durum! Ermeni gruplar Azerbaycan topraklarından çekiliyor". haberglobal.com.tr/dunya/karabagda-son-durum-ermeni-gruplar-azerbaycan-topraklarindan-cekiliyor-282298. 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023. 
  50. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; auto isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  51. ^ content. "ՀՀ ՊՆ". www.mil.am (Ermenice). 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  52. ^ "Pashinyan slams calls for a 'coup' in Armenia". Al-Ahram. Agence France-Presse. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  53. ^ Mehman, Asif (19 Eylül 2023). "Protesters attempt to storm government building in Armenia's Yerevan". Trend News Agency. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  54. ^ "Police, Protesters Clash Outside Govt Buildings In Yerevan: TV". Barron's. Agence France Presse. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  55. ^ "Protesters Gather Outside Russian Embassy In Yerevan". Barron's. Agence France Presse. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  56. ^ "Citizens protest in front of Russia's Embassy in Yerevan over situation in Nagorno Karabakh". News.am. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  57. ^ Fornusek, Martin (19 Eylül 2023). "Media: Protesters clash with police at Russian embassy in Armenia over Azerbaijan's offensive". The Kyiv Independent. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  58. ^ a b Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'den Karabağ Ermenileri ve Ermenistan'a işbirliği ve barış mesajı 16 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 20.09.2023
  59. ^ "Azerbaijan says its forces have broken through Armenian lines in Karabakh". Reuters. 19 Eylül 2023. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  60. ^ "Russian peacekeepers in close touch with Armenians in Karabakh, Azerbaijani officials - MFA". Trend.Az (İngilizce). 19 Eylül 2023. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  61. ^ "Russia's Medvedev Signals that Russia Will Not Support Armenia Against Azerbaijan Offensive". The Atlas News. 19 Eylül 2023. 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  62. ^ Tenisheva, Anastasia (19 Eylül 2023). "As Nagorno-Karabakh Fighting Flares, Moscow's Role as Security Guarantor Questioned". The Moscow Times. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  63. ^ "Turkey's Erdogan backs Azerbaijan's offensive in Nagorno-Karabakh, as US, Russia urge restraint". Al-Monitor. 19 Eylül 2023. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  64. ^ "Palabras del presidente de la Nación, Alberto Fernández, en la sesión de Debate General del 78 Período de Sesiones de la Asamblea General de Naciones Unidas, en Nueva York, Estados Unidos" (İspanyolca). Casa Rosada. 20 Eylül 2023. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  65. ^ Landaburu, Juan (20 Eylül 2023). "Ramzi Teymurov: Nagorno Karabaj "es un asunto interno de Azerbaiyán, no tiene nada que ver con Armenia"". La Nación (İspanyolca). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  66. ^ a b "France Seeks UN Meeting, US Plans Talks On Karabakh Fighting". Barron's. Agence France-Presse. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  67. ^ "World reacts amid Azerbaijan-Armenia tensions over Nagorno-Karabakh attack". Aljazeera. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  68. ^ Habeshian, Sareen. "U.S. calls for end to hostilities in Nagorno-Karabakh after Azerbaijan launches attack". Axios. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  69. ^ "Hungary blocks EU statement condemning Azerbaijan military aggression against Karabakh". news.am (İngilizce). 22 Eylül 2023. 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023. 
  70. ^ "Magyarország egyedüliként blokkolta az EU Azerbajdzsánt elítélő nyilatkozatát". Portfolio.hu (Macarca). 22 Eylül 2023. 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023. 
  71. ^ Şafak, Yeni. "Macaristan'dan AB'ye soğuk duş: Azerbaycan karşıtı ortak bildirgeyi veto etti". Yeni Şafak. 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023. 
  72. ^ "https://twitter.com/RikardJozwiak/status/1704910324435202133". X (formerly Twitter). 29 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  73. ^ "Statement of the Secretary General of the Organization of Turkic States on anti-terror measures by Azerbaijan | News". Türk Devletleri Teşkilatı. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023. 


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=2023_Dağlık_Karabağ_çatışmaları&oldid=34237603" sayfasından alınmıştır