2009
Görünüm
Binyıllar: | 3. binyıl |
---|---|
Yüzyıllar: | |
Onyıllar: | |
Yıllar: |
Miladi | 2009 MMIX |
Ab urbe condita | 2762 |
Asur | 6759 |
Bahâî | 165 – 166 |
Bengal | 1416 |
Berberi | 2959 |
Birmanya | 1371 |
Bizans | 7517 – 7518 |
Budist | 2553 |
Discordian | 3175 |
Ermeni | 1458 ԹՎ ՌՆԾԸ |
Etiyopya | 2001 – 2002 |
Fransız cumhuriyetçi | 217 – 218 |
Hicrî | 1430 – 1431 |
Hint | |
- Kali Yuga | 5110 – 5111 |
- Shaka Samvat | 1931 – 1932 |
- Vikram Samvat | 2065 – 2066 |
Holosen takvimi | 12009 |
İbrani | 5769 – 5770 |
İran | 1387 – 1 BP – MÖ 1388 BP |
Juche | 98 |
Kıpti | 1725 – 1726 |
Kore | 4342 |
Tayland güneş | 2552 |
Unix zaman | 1230768000 – 1262303999 |
2009 (MMIX) perşembe günü başlayan yıl. 21. yüzyılın ve 3. milenyumun 9. yılı.
2009; Uluslararası Astronomi Yılı,[1][2] Uluslararası Doğal Elyaf Yılı,[3] Uluslararası Uzlaşma Yılı ve Goril Yılı (UNEP ve UNESCO) ilan edilmiştir.
Olaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ocak
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Ocak
- Avusturya, Japonya, Meksika, Türkiye ve Uganda, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki koltuklarını devraldı.
- Paraguay'ın başkenti Asunción, Amerika Kültür Başkenti, Litvanya'nın başkenti Vilnius ile Linz ise Avrupa Kültür Başkenti oldu.
- Slovakya, ulusal para birimi olarak Slovak korunası'nın yerine Euro kullanmaya başladı.[4]
- Tayland'ın başkenti Bangkok'taki Santika Club'ta yangın meydana geldi. 66 kişi öldü, 222 kişi yaralandı.
- Türkiye'de Yeni Türk lirası'nın kullanımı sona erdi.[5]
- 3 Ocak - Kripto para birimi ve merkezi olmayan ödeme sistemi Bitcoin'in blok zincirinin ilk bloğu ("Genesis"), Satoshi Nakamoto olarak bilinen sistemin yaratıcısı tarafından oluşturuldu.[6]
- 15 Ocak - US Airways'in 1549 sefer sayılı uçuşu: US Airways'in 1549 sefer sayılı uçuşunu yapan uçak Hudson Nehri'nde indi. Uçaktaki 155 kişinin tamamı kurtarıldığı için "Hudson'daki Mucize" olarak bilinmekte.
- 18 Ocak - Gazze Savaşı: Hamas, İsrail Savunma Güçlerinin ateşkes teklifini kabul ederek çatışmayı sona erdireceğini duyurdu.
- 20 Ocak
- İzlanda'daki bir protesto hareketi, 2009 İzlanda mali kriz protestolarının başlamasıyla büyüdü.
- Barack Obama, Amerika Birleşik Devletleri'nin 44. Başkanı olarak yemin etti ve göreve gelen ilk Afrikalı-Amerikalı oldu.[7]
- 21 Ocak - İsrail Gazze Şeridi'nden çekildi ve Hamas ile üç haftalık savaşı resmen sona erdirdi.[8] Ancak iki tarafın aralıklı hava saldırıları ilerleyen haftalarda da devam etti.[9][10][11]
- 26 Ocak
- Uluslararası Ceza Mahkemesinde ilk duruşma başladı. Eski Kongolu Yurtseverler Birliği lideri Thomas Lubanga Dyilo, çocuk askerleri öldürmek, yağmalamak ve tecavüz etmek için eğitmekle suçlandı.
- İzlanda hükûmeti ve bankacılık sistemi çöktü. Başbakan Geir Haarde görevinden istifa etti.[12]
- Saros döngüsü 131'in 50. güneş tutulması, Hint Okyanusu üzerinde halka şeklinde bir güneş tutulması meydana geldi.
- 28 Ocak - WikiLeaks, 2008 Peru petrol skandalına karışan politikacı ve iş insanlarının ele geçirilen 86 telefon kaydını yayınladı.
Şubat
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Şubat
- Moskova Patriği Kirill, selefi II. Aleksi'nin 2008 yılında ölümünün ardından Rus Ortodoks Kilisesi Patriği olarak tahta çıktı.[13]
- Jóhanna Sigurðardóttir, İzlanda'nın yeni Başbakanı olarak atandı ve dünyanın ilk açık lezbiyen hükûmet başkanı oldu.[14]
- 25 Şubat
- Bangladeşli sınır güvenlik kuvveti Bangladeş Sınır Muafızları (BDR) askerleri ayaklandı ve komutan subayları ve ailelerini gücün başkenti Dakka'daki karargahında rehin aldı. İsyancılar tarafından 57 subay ve 17 sivil öldürüldü.
- İstanbul - Amsterdam seferini yapan Tekirdağ isimli uçak Türk Hava Yolları'nın 1951 sefer sayılı uçuşu gerçekleştirirken, Hollanda'ya yapacağı inişe saniyeler kala tarlaya inerek üç parçaya ayrıldı.
- 26 Şubat - Eski Sırbistan cumhurbaşkanı Milan Milutinović, Kosova Savaşı sırasındaki savaş suçlarıyla ilgili olarak Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından beraat ettirildi.[15]
Mart
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2 Mart - Gine-Bissau Devlet başkanı João Bernardo Vieira, başkent Bissau'daki evine düzenlenen silahlı saldırı sırasında öldürüldü.[16]
- 4 Mart - Uluslararası Ceza Mahkemesi, Sudan Devlet başkanı Ömer el-Beşir için Darfur'daki savaş suçları ve İnsanlığa karşı suçlardan tutuklama emri çıkardı. El Beşir, 2002 yılındaki kuruluşundan bu yana ICC tarafından suçlanan ilk devlet başkanıdır.[17]
- 7 Mart - NASA'nın Samanyolu galaksisindeki güneş dışı gezegenleri arayacak bir uzay fotometresi olan Kepler Görevi, Cape Canaveral Hava Kuvvetleri Üssü, Florida, Amerika Birleşik Devletleri'nde başlatıldı.
- 17 Mart - Madagaskar Devlet başkanı Marc Ravalomanana, Antananarivo'da bir aydır süren huzursuzluğun ardından bir darbeyle devrildi.[18]
- 22 Mart - Dünya Su Forumu İstanbul'da gerçekleşti.
- 29 Mart
- Türkiye'de yerel seçimler gerçekleşti.
- 60. FIA Formula 1 Dünya Şampiyonası Avustralya'nın Melbourne kentinde düzenlendi.
Nisan
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Nisan - Arnavutluk ve Hırvatistan NATO'ya kabul edildi.[19]
- 5 Nisan - Kuzey Kore, Kwangmyŏngsŏng-2 uydusunu taşıdığını söylediği Tonghae Uydu Fırlatma Yerinden bir roket fırlattı. Bu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin acil bir toplanmasına neden oldu.[20]
- 6 Nisan - 2009 L'Aquila depremi: İtalya, L'Aquila yakınlarında meydana gelen depremde 308 kişi öldü ve 1500'den fazla kişi yaralandı.[21]
- 19 Nisan - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde VIII. dönem milletvekili seçimleri yapıldı. Oyların C.97'sini alan Ulusal Birlik Partisi 26 milletvekili, ).34'ünü alan Cumhuriyetçi Türk Partisi 15 milletvekili çıkardı. Bu sonuca göre UBP tek başına hükûmeti kuracak çoğunluğa sahip oldu.
- 21 Nisan - UNESCO, Dünya Dijital Kütüphanesi'ni başlattı.[22]
Mayıs
[değiştir | kaynağı değiştir]- 11-24 Mayıs - Atlantis Uzay Mekiği, 11 Mayıs'ta Hubble Uzay Teleskobu'nu yenilemek için fırlatıldı ve 24 Mayıs'ta Edwards Hava Kuvvetleri Üssü'ne indi.[23]
- 12-16 Mayıs - 2009 Eurovision Şarkı Yarışması, Rusya'nın başkenti Moskova'da gerçekleşti. Yarışmayı Norveçli Alexander Rybak'ın "Fairytale" şarkısı kazandı.
- 18 Mayıs - Çeyrek asırdan fazla süren çatışmanın ardından, Sri Lanka İç Savaşı, Tamil İlam Kurtuluş Kaplanları'nın askeri yenilgisiyle sona erdi.[24]
- 25 Mayıs - Kuzey Kore, Kuzey Hamgyong Eyaletinde ikinci bir başarılı nükleer test gerçekleştirdiğini açıkladı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi testi kınadı.
- 20 Mayıs - UEFA Kupası final maçı Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda oynandı. SV Werder Bremen'i uzatmalarda 2-1 yenen Shakhtar Donetsk UEFA Kupası'nı ilk kez kazandı.
- 27 Mayıs - UEFA Şampiyonlar Ligi finali Olimpiyat Stadyumu'nda oynandı. Manchester United'ı 2-0 yenen Barcelona, kupayı 3. kez kazandı.
Haziran
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Haziran - Brezilya, Rio de Janeiro'dan Paris'e giden Air France'ın 447 sefer sayılı uçağı Atlas Okyanusu'na düştü. Kazada 228 kişi öldü.
- 11 Haziran - Yaygın olarak "domuz gribi" olarak adlandırılan H1N1 influenza suşunun salgını, küresel bir pandemi olarak kabul edildi.[25]
- 13 Haziran - Mahmud Ahmedinejad'ın yeniden cumhurbaşkanı seçildiği tartışmalı bir cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından İran'da kitlesel protestolar patlak verdi.
- 18 Haziran - NASA, 1998'de Lunar Prospector'dan bu yana ilk Amerikan ay görevi olan Ay Keşif Gezgini / LCROSS sondalarını Ay'a fırlattı.
- 21 Haziran - Grönland, Danimarka'ya bağlı özerk bir bölge haline geldi.
- 25 Haziran - Amerikalı şarkıcı Michael Jackson 50 yaşında öldü. Dünyanın her yerinden milyonlarca kişi Pop Kralı'nın ölümünün yasını tutmak için toplandı.
- 28 Haziran - Honduras Ordusu, Honduras Devlet başkanı Manuel Zelaya'yı dünya çapında kınanan bir darbeyle[26] devirdi.[27]
- 30 Haziran - Yemenia'nın 626 sefer sayılı uçuşunu yapan uçak, Komorlar'ın başkenti Moroni kıyılarında düştü. 1 mürettebat hariç 153 yolcu ve mürettebatlar öldü.[28]
Temmuz
[değiştir | kaynağı değiştir]- 5 Temmuz - Temmuz 2009 Urumçi başkaldırıları: Urumçi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde meydana gelen olaylarda Çin kaynaklarında göre 197 kişi öldü.
- 13 Temmuz - Hazar ile Kafkaslar’daki doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak olan Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi için imzalar Ankara'da atıldı.
- 15 Temmuz - Caspian Airlines'ın 7908 sefer sayılı uçuşunu yapan uçak İran'ın Kazvin şehri yakınlarında düştü. uçaktaki 168 kişinin tamamı öldü.
- 16 Temmuz - İzlanda'nın ulusal parlamentosu Alþingi, Avrupa Birliği'ne katılmak için oy kullandı.[29]
- 17 Temmuz - Endonezya'nın başkenti Cakarta'da JW Marriott ve Ritz-Carlton otelleri'nde iki bomba patladı, 9 kişi (2 intihar bombacısı dahil) öldü ve 53 kişi yaralandı.[30]
- 22 Temmuz - 21. yüzyılın en uzun toplam güneş tutulması, 6 dakika 38.86 saniyeye kadar (6 dakika 39 saniyeden 0.14 saniye daha kısa) Asya ve Pasifik Okyanusu'nun bazı kısımlarında meydana geldi.
- 26 Temmuz - Boko Haram, Nijerya'nın Bauchi Eyaletinde bir ayaklanma başlattı ve hızla ülkenin kuzey kesimine yayıldı.[31]
Ağustos
[değiştir | kaynağı değiştir]- 3 Ağustos - Bolivya, yerli halkın kendi kendini yönetme hakkını ilan eden ilk Güney Amerika ülkesi oldu.[32]
- 7 Ağustos - Morakot Tayfunu Tayvan'ı vurdu, 673 kişiyi öldürdü ve yarım asırda adadaki en kötü sel felaketi nedeniyle 1.000'den fazla kişiyi karaya oturdu.[33]
- 14 Ağustos - Birleşik Krallık, hükûmetin yolsuzluğuna dair kanıtlar bulan bir soruşturmanın ardından Turks ve Caicos Adaları'na doğrudan yönetim dayattı.[34]
Eylül
[değiştir | kaynağı değiştir]- 21 Eylül - Çin, grip salgını sırasında dünyada 2009/H1N1 aşısı için bir şirket tarafından tamamlanmış bir klinik denemeyi başaran ilk ülke oldu.
- 22 Eylül - WikiLeaks, İzlanda Mali Krizinden önce Kaupthing Bank'a ait belgelerin içeriğini ifşa etti. Bu belgeler, banka sahiplerine şüpheli miktarlarda borç verildiğini ve borçların silindiğini gösteriyordu.[35]
- 28 Eylül - 28 Eylül Stadyumu'nda, 28 Eylül'den bir yıl önceki bir darbeyle iktidara gelen hükûmete karşı düzenlenen protesto sırasında Gine ordusu tarafından en az 157 gösterici öldürüldü.[36]
- 29 Eylül - Samoa'da 8.1 Mw büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremde 192 kişi öldü.[37]
- 30 Eylül - Sumatra, Endonezya'da 7.6 Mw büyüklüğünde deprem meydana geldi. 1.115 kişi öldü.[38]
Ekim
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Ekim - Paleontologlar bir Ardipithecus ramidus fosili iskeletinin keşfini duyurdular ve bu iskeleti bir insan atasının şimdiye kadar bulunan en eski kalıntıları olarak kabul ettiler.[39]
- 2 Ekim
- İrlanda, AB'nin Lizbon Antlaşması ile ilgili ikinci bir referandum düzenledi. Değişiklik, geçen yıl düzenlenen Lizbon I referandumunda reddedilen İrlandalı seçmenler tarafından onaylandı.[40][41][42]
- Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Rio de Janeiro'ya 2016 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yapma hakkı verdi.[43]
- 20 Ekim
- Susilo Bambang Yudhoyono, Endonezya cumhurbaşkanı olarak ikinci dönem için göreve başladı.
- WikiLeaks, İngiliz Ulusal Partisi olarak bilinen radikal bir siyasi grubun üyelik listesini sızdırdı.[44]
- 22 Ekim - Microsoft, Windows 7'yi piyasaya sürdü.[45]
- 25 Ekim - Irak'ın başkenti Bağdat'ta iki intihar saldırısı meydana geldi. 155 kişi öldü, 721 kişi yaralandı.[46]
- 27 Ekim - League Of Legends adlı oyun Kuzey Amerika ve Avrupada piyasaya sürüldü.[47]
- 29 Ekim - Grand Theft Auto: The Ballad of Gay Tony, dünya çapında Xbox 360, Xbox One, Windows ve PlayStation 3 için piyasaya sürüldü.
Kasım
[değiştir | kaynağı değiştir]- 3 Kasım
- Çekya, Avrupa Birliği'nin Lizbon Antlaşması'nı imzalayan son üye devleti oldu. Böylece bu belgenin Avrupa hukukuna girmesine izin verildi.[48]
- Belçika başbakanı Herman Van Rompuy, Avrupa Konseyi'nin ilk daimi Başkanı olarak tayin edildi.[49]
- 10 Kasım - Call of Duty: Modern Warfare 2 yayınlandı.[50]
- 13 Kasım - LCROSS Ay çarpmasından elde edilen verileri analiz eden NASA, Ay'ın Cabeus kraterinde "önemli" miktarda su bulduğunu duyurdu.[51][52]
- 23 Kasım - Filipinler'de Gazetecileri Koruma Komitesi'nin gazetecilere yönelik tarihteki en ölümcül saldırı olarak adlandırdığı Maguindanao eyaletinde en az 58 kişi kaçırıldı ve öldürüldü.[53]
Aralık
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Aralık - Lizbon Antlaşması yürürlüğe girdi.[54]
- 7-18 Aralık - Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi çerçevesine düzenlenen 2009 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da gerçekleşti.
- 8 Aralık - Irak'ın başkenti Bağdat'ta meydana gelen patlamalarda 127 kişi öldü, 448'den fazla kişi yaralandı.[55]
- 15 Aralık - Boeing 787 Dreamliner ilk uçuşuşunu gerçekleştirdi.
- 16 Aralık - Gökbilimciler, üzerinde suyun var olabileceği bilinen ilk ötegezegen olan GJ 1214 b'yi keşfettiler.[56]
- 18 Aralık - Avatar vizyona girdi. Film daha sonra en yüksek hasılat yapan filmler listesine girdi.[57]
- 25 Aralık - Northwest Airlines'ın 253 sayılı uçuşu sırasında Nijeryalı bir terörist uçakta bombalı saldırı girişiminde bulundu.[58]
Tarihi bilinmeyen
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2009 domuz gribi salgını Meksika'dan başlayarak önce Amerika Birleşik Devletleri'ne, sonra da tüm dünyaya yayıldı.[59]
Doğumlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 6 Nisan - Valentina Tronel, Fransız şarkıcı, 2020 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması birincisi
Ölümler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ocak
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Ocak
- Nizar Rayan, Filistinli asker ve siyasi lider (d. 1959)
- Johannes Mario Simmel, Avusturyalı yazar (d. 1924)
- Helen Suzman, Güney Afrikalı aktivist ve siyasetçi (d. 1917)
- 3 Ocak - Pat Hingle, Amerikalı oyuncu (d. 1924)
- 12 Ocak
- Claude Berri, Fransız yapımcı (d. 1934)
- Arne Næss, Norveçli filozof (d. 1912)
- 14 Ocak - Ricardo Montalbán, Meksika doğumlu Amerikalı oyuncu (d. 1920)
- 16 Ocak - Andrew Wyeth, Amerikalı ressam (d. 1917)
- 20 Ocak - Stéphanos II Ghattas, Mısır İskenderiye Patriği (d. 1920)
- 27 Ocak
- John Updike, Amerikalı yazar (d. 1932)
- Ramaswamy Venkataraman, 8. Hindistan devlet başkanı (d. 1910)
Şubat
[değiştir | kaynağı değiştir]- 12 Şubat - Giacomo Bulgarelli, İtalyan futbolcu (d. 1940)
- 13 Şubat - Bahtiyar Vahapzade, Azerbaycanlı şair (d. 1925)
- 17 Şubat - Gazanfer Özcan, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1931)
- 18 Şubat - Kamila Skolimowska, Polonyalı çekiç atıcı (d. 1982)
- 19 Şubat - Armen Haknazaryan, Ermeni mimarlık doktoru (d. 1941)
- 26 Şubat - Wendy Richard, İngiliz oyuncu (d. 1943)
- 27 Şubat - Manea Mănescu, 50. Romanya Başbakanı (d. 1916)
Mart
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2 Mart - João Bernardo Vieira, 2. Guinea-Bissau Devlet Başkanı (d. 1939)
- 3 Mart - Sydney Chaplin, Amerikalı oyuncu (d. 1926)
- 5 Mart - Valeri Broşin, Türkmen futbolcu ve teknik direktör (d. 1962)
- 13 Mart - Test, Kanadalı profesyonel güreşçi ve oyuncu (d. 1975)
- 18 Mart - Natasha Richardson, İngiliz oyuncu (d. 1963)
- 20 Mart - Abdüllatif Filali, 13. Fas Başbakanı (d. 1928)
- 22 Mart - Jade Goody, İngiliz televizyon kişisi (d. 1981)
- 27 Mart - Muhsin Yazıcıoğlu, Türk siyasetçi (d. 1954)
- 28 Mart - Janet Jagan, 6. Guyana Başbakanı ve 6. Guyana Devlet Başkanı (d. 1920)
- 29 Mart
- Andy Hallett, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1975)
- Maurice Jarre, Fransız besteci ve orkestra şefi (d. 1924)
- 30 Mayıs - Raúl Alfonsín, 49. Arjantin Devlet Başkanı (d. 1927)
Nisan
[değiştir | kaynağı değiştir]- 12 Nisan
- Marilyn Chambers, Amerikalı pornografik film oyuncusu (d. 1952)
- John Maddox, Galli bilim insanı ve gazeteci (d. 1925)
- 14 Nisan - Maurice Druon, Fransız romancı (d. 1918)
- 19 Nisan - J. G. Ballard, İngiliz romancı (d. 1930)
- 22 Nisan - Jack Cardiff, İngiliz görüntü yönetmeni (d. 1914)
- 25 Nisan - Beatrice Arthur, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1922)
Mayıs
[değiştir | kaynağı değiştir]- 4 Mayıs - Dom DeLuise, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1933)
- 13 Mayıs - Achille Compagnoni, İtalyan dağcı (d. 1914)
- 17 Mayıs - Mario Benedetti, Uruguaylı yazar (d. 1920)
- 18 Mayıs
- Wayne Allwine, Amerikalı ses oyuncusu (d. 1947)
- Velupillai Prabhakaran, Sri Lankalı militan (d. 1954)
- Türkân Saylan, Türk tıp doktoru, yazar ve ÇYDD genel başkanı (d. 1935)
- 19 Mayıs - Robert F. Furchgott, Amerikalı bilim insanı (d. 1916)
- 20 Mayıs - Lucy Gordon, İngiliz model ve oyuncu (d. 1980)
- 23 Mayıs
- Roh Moo-hyun, 16. Güney Kore Başbakanı (d. 1946)
- Bozkurt Ergör, Türk dağcı (d. 1927)
- 27 Mayıs - Clive Granger, İngiliz ekonomist (d. 1934)
- 30 Mayıs
- Luis Cabral, 1. Guinea-Bissau Devlet Başkanı (d. 1931)
- Efraim Katzir, 4. İsrail Cumhurbaşkanı (d. 1916)
- 31 Mayıs - Millvina Dean, İngiliz aktivist, Titanic'ten kurtulan kişi (d. 1912)
Haziran
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Haziran - Fatma Ceren Necipoğlu, Türk arp sanatçısı (d. 1972)
- 2 Haziran - David Eddings, Amerikalı yazar (d. 1931)
- 3 Haziran - David Carradine, Amerikalı oyuncu (d. 1936)
- 6 Haziran - Jean Dausset, Nobel Ödüllü Fransız immünolog (d. 1916)
- 8 Haziran - Omar Bongo, 2. Gabon Devlet Başkanı (d. 1935)
- 12 Haziran - Félix Malloum, 3. Çad Devlet Başkanı (d. 1932)
- 17 Haziran - Ralf Dahrendorf, Alman politikacı (d. 1929)
- 20 Haziran - Godfrey Rampling, İngiliz atlet ve subay (d. 1909)
- 23 Haziran - İsmet Güney, Kıbrıslı ressam, karikatürist, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bayrağı'nın tasarımcısı (d. 1932)
- 25 Haziran
- Farrah Fawcett, Amerikalı oyuncu (d. 1947)
- Michael Jackson, Amerikalı şarkıcı, şarkı yazarı ve dansçı (d. 1958)
- 27 Haziran - Gale Storm, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
- 30 Haziran - Pina Bausch, Alman koreograf (d. 1940)
Temmuz
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Temmuz - Karl Malden, Amerikalı oyuncu (d. 1912)
- 2 Temmuz - Bruno de Leusse, Fransız diplomat (d. 1916)
- 4 Temmuz - Brenda Joyce, Amerikalı oyuncu (d. 1917)
- 16 Temmuz - Robert McNamara, 8. Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanı (d. 1916)
- 17 Temmuz
- Meir Amit, İsrailli politikacı ve general (d. 1921)
- Walter Cronkite, Amerikalı haber spikeri (d. 1916)
- Leszek Kołakowski, Polonyalı filozof (d. 1927)
- 18 Temmuz - Yasmine Belmadi, Fransız oyuncu (d. 1976)
- 19 Temmuz - Frank McCourt, Amerikalı yazar (d. 1930)
- 26 Temmuz - Merce Cunningham, Amerikalı koreograf (d. 1919)
- 30 Temmuz - Mohammed Yusuf, Boko Haram'ın kurucusu, Nijeryalı İslamcı militan lider (d. 1970)
- 31 Temmuz - Bobby Robson, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1933)
Ağustos
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Ağustos - Maria Corazon Aquino, 11. Filipinler Devlet Başkanı (d. 1933)
- 8 Ağustos - Dani Jarque, İspanyol futbolcu (d. 1983)
- 13 Ağustos - Les Paul, Amerikalı müzisyen ve mucit (d. 1915)
- 18 Ağustos - Kim Dae-jung, 15. Güney Kore Cumhurbaşkanı (d. 1924)
- 25 Ağustos - Edward Kennedy, Amerikalı politikacı (d. 1932)
- 27 Ağustos - Sergey Mihalkov, Rus yazar (d. 1913)
Eylül
[değiştir | kaynağı değiştir]- 8 Eylül - Aage Niels Bohr, Nobel Ödüllü Danimarkalı fizikçi (d. 1922)
- 11 Eylül
- Juan Almeida Bosque, Kübalı devrimci ve politikacı (d. 1927)
- Jim Carroll, Amerikalı yazar, şair ve müzisyen (d. 1949)
- 12 Eylül
- Norman Borlaug, Nobel Ödüllü Amerikalı ziraat mühendisi (d. 1914)
- Jack Kramer, Amerikalı tenisçi (d. 1921)
- 14 Eylül - Patrick Swayze, Amerikalı oyuncu ve dansçı (d. 1952)
- 16 Eylül - Mary Travers, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1936)
- 23 Eylül - Ertuğrul Osman Osmanoğlu, 43. Osmanlı Hanedanı reisi (d. 1912)
- 29 Eylül - Pavel Popoviç, Sovyet kozmonot (d. 1930)
Ekim
[değiştir | kaynağı değiştir]- 4 Ekim
- Günther Rall, Alman savaş pilotu (d. 1918)
- Mercedes Sosa, Arjantinli şarkıcı (d. 1935)
- 5 Ekim - Israel Gelfand, Sovyet matematikçi (d. 1913)
- 10 Ekim - Stephen Gately, İrlandalı şarkıcı (d. 1976)
- 14 Ekim - Lou Albano, Amerikalı profesyonel güreşçi ve oyuncu (d. 1933)
- 30 Ekim - Claude Lévi-Strauss, Fransız antropolog (d. 1908)
Kasım
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2 Kasım - Amir Pnueli, İsrailli bilgisayar bilimcisi (d. 1941)
- 8 Kasım - Vitali Ginzburg, Nobel Ödüllü Rus fizikçi (d. 1916)
- 10 Kasım
- Robert Enke, Alman futbolcu (d. 1977)
- John Allen Muhammad, Amerikalı katil (d. 1960)
- 15 Kasım - Pierre Harmel, 39. Belçika Başbakanı (d. 1911)
- 16 Kasım - Antonio de Nigris, Meksikalı futbolcu (d. 1978)
- 18 Kasım - Jeanne-Claude, Fransız sanatçı (d. 1935)
- 21 Kasım - Konstantin Feoktistov, Sovyet kozmonot (d. 1926)
- 24 Kasım - Samak Sundaravej, 25. Tayland Başbakanı (d. 1935)
- 29 Kasım - Konstantin Feoktistov, Sovyet kozmonot (d. 1926)
- 30 Kasım - Milorad Pavić, Sırp yazar (d. 1929)
Aralık
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2 Aralık - Eric Woolfson, İskoç şarkıcı ve klavyeci (d. 1945)
- 4 Aralık - Umaga, Amerikalı profesyonel gürşçi (d. 1973)
- 5 Aralık - Alfred Hrdlicka, Avusturyalı sanatçı (d. 1928)
- 13 Aralık - Paul Samuelson, Nobel Ödüllü Amerikalı ekonomist (d. 1915)
- 14 Aralık - Alan A'Court, İngiliz futbolcu (d. 1934)
- 16 Aralık - Roy E. Disney, Amerikalı iş insanı (d. 1930)
- 17 Aralık
- Emin el-Hafız, Suriyeli politikacı ve Suriye Devlet Başkanı (d. 1921)
- Jennifer Jones, Amerikalı oyuncu (d. 1919)
- Michel Leblond, Fransız futbolcu (d. 1932)
- 19 Aralık
- Hüseyin Ali Muntazeri, İranlı bilgin ve insan hakları aktivisti (d. 1922)
- Kim Peek, Amerikalı bilgin (d. 1951)
- 20 Aralık - Brittany Murphy, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1977)
- 21 Aralık - Edwin G. Krebs, Nobel Ödüllü Amerikalı biyolog (d. 1918)
- 24 Aralık - Rafael Caldera, 54. ve 60. Venezuela Devlet Başkanı (d. 1916)
- 27 Aralık - Takashi Takabayashi, Japon futbolcu (d. 1931)
- 28 Aralık - The Rev, Amerikalı müzisyen (d. 1981)
- 30 Aralık - Abdurrahman Vahid, 4. Endonezya Cumhurbaşkanı (d. 1940)
Nobel Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kimya - Ada Yonath, Venkatraman Ramakrishnan ve Thomas A. Steitz[60]
- Ekonomi - Elinor Ostrom ve Oliver E. Williamson[61]
- Edebiyat - Herta Müller
- Barış - Barack Obama
- Fizik - Charles K. Kao, Willard Boyle ve George E. Smith[62]
- Fizyoloji veya Tıp - Elizabeth Blackburn, Carol W. Greider ve Jack W. Szostak[63]
İngilizce yeni kelimeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- alt-right
- anti-vaxxer (aşı karşıtı)
- copernicium
- subtweet[64]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "International Astronomical Union | IAU". iau.org. 26 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "International Year of Astronomy 2009". astronomy2009.org. 10 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "International Year of National Fibres, 2009 A/RES/61/189". www.un.org. 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "The Euro area is now the EU16 after Slovak changeover - EU News". euroalert.net. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "YTL'den TL'ye geçiş uygulaması başladı". CNN Türk. 9 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ Davis, Joshua. "The Crypto-Currency". The New Yorker (İngilizce). 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ Davis, Michael E. Ruane and Aaron C. (22 Ocak 2009). "D.C.'s Inauguration Head Count: 1.8 Million" (İngilizce). ISSN 0190-8286. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Last Israeli troops 'leave Gaza'" (İngilizce). 21 Ocak 2009. 25 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "'Five rockets' fired into Israel" (İngilizce). 28 Şubat 2009. 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Kassam rocket strikes Eshkol Region". The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "At least six Gaza rockets hit southern Israel". Haaretz.com (İngilizce). 4 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Icelandic PM becomes world's first leader to step down over banking system crisis". the Guardian (İngilizce). 27 Ocak 2009. 5 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Russian Church enthrones leader" (İngilizce). 1 Şubat 2009. 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "First gay PM for Iceland cabinet" (İngilizce). 1 Şubat 2009. 24 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Ex-Serbian president acquitted of Kosovo war crimes | Reuters". web.archive.org. 1 Mart 2009. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "President of Guinea-Bissau assassinated - CNN.com". edition.cnn.com. 4 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "VIDEO: ICC issues arrest warrant for Bashir". Reuters (İngilizce). 5 Mart 2009. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Madagascar president forced out" (İngilizce). 17 Mart 2009. 20 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Albania, Croatia become NATO members". NBC News (İngilizce). 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "No accord at U.N. talks on N. Korea - CNN.com". edition.cnn.com. 8 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Italy earthquake deaths soar - PM" (İngilizce). 7 Nisan 2009. 17 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ Cody, Edward (21 Nisan 2009). "U.N. Launches World Digital Library" (İngilizce). ISSN 0190-8286. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "NASA - STS-125". www.nasa.gov (İngilizce). 15 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ JUN. "Sri Lanka's long war reaches end, Tigers defeated" (İngilizce). ISSN 1486-8008. 15 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "WHO | World now at the start of 2009 influenza pandemic". WHO. 18 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ "Honduran leader forced into exile" (İngilizce). 28 Haziran 2009. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ "World Bulletin [ OAS condemns Honduras coup, demands return of Zelaya ]". web.archive.org. 2 Temmuz 2009. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ "Girl survives Yemen plane crash" (İngilizce). 1 Temmuz 2009. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ "Iceland's parliament votes to join EU - Yahoo! News". web.archive.org. 28 Temmuz 2009. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ Onishi, Norimitsu (17 Temmuz 2009). "Indonesia Bombings Signal Militants' Resilience". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ Abegunrin, Olayiwola (8 Temmuz 2014). Africa in the New World Order: Peace and Security Challenges in the Twenty-First Century (İngilizce). Lexington Books. ISBN 978-0-7391-9352-5. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Evo inicia la implementación de la autonomía indígena con fiesta". www.webcitation.org. 7 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Taiwan president under fire for go it alone handling of typhoon accepts US aid". www.telegraph.co.uk. 19 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "UK imposes Turks and Caicos rule" (İngilizce). 14 Ağustos 2009. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Miklar hreyfingar rétt fyrir hrun | Ríkisútvarpið vefur". web.archive.org. 9 Ağustos 2011. 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ Nossiter, Adam (29 Eylül 2009). "Guinea's Capital Fades Into a Ghost Town After Soldiers' Rampage". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Samoa quake 'triggered tsunami'" (İngilizce). 28 Eylül 2006. 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Indonesia quake deaths pass 1,000" (İngilizce). 1 Ekim 2009. 13 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ Hanson, Brooks (2 Ekim 2009). "Light on the Origin of Man". Science (İngilizce). 326 (8639): 60-61. doi:10.1126/science.326.8639.60-a. ISSN 0036-8075. PMID 19797652. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Ireland votes Yes to Lisbon Treaty" (İngilizce). 3 Ekim 2009. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Lisbon II referendum set for 2 October" (İngilizce). 8 Temmuz 2009. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Irish treaty vote set for October" (İngilizce). 8 Temmuz 2009. 11 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Rio to stage 2016 Olympic Games" (İngilizce). 2 Ekim 2009. 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "BNP membership list appears on Wikileaks". the Guardian (İngilizce). 20 Ekim 2009. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Confirmed: Windows 7 Launches October 22". PCWorld (İngilizce). 2 Haziran 2009. 8 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Baghdad bomb fatalities pass 150" (İngilizce). 26 Ekim 2009. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "LoL 10 Year Anniversary — From Clash of Fates to Rise of the Elements - Millenium". web.archive.org. 8 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ "Czechs sign EU Lisbon Treaty as last obstacle falls - CNN.com". edition.cnn.com (İngilizce). 5 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Tony Blair Has Dropped Out Of The Race To Be EU President As Herman Van Rompuy Gets The Nod | World News | Sky News". web.archive.org. 22 Kasım 2009. 22 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Call of Duty: Afganistan'da ABD askeri olmak". soL. 22 Kasım 2009. 24 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "NASA - NASA's LCROSS Impacts Confirm Water in Lunar Crater". www.nasa.gov (İngilizce). 15 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "NASA finds 'significant' water on moon - CNN.com". edition.cnn.com (İngilizce). 15 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "INQUIRER Politics". web.archive.org. 2 Aralık 2009. 2 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "EU reform treaty passes last test" (İngilizce). 3 Kasım 2009. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "More than 120 killed in Baghdad bombings". www.telegraph.co.uk. 11 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "'Waterworld' planet six times the size of Earth discovered - Telegraph". web.archive.org. 4 Ağustos 2010. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Avatar fırtınası Londra'dan başladı". Hürriyet. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ O’Connor, Anahad; Schmitt, Eric (25 Aralık 2009). "Terror Attempt Seen as Man Tries to Ignite Device on Jet". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Hurriyet / 14 Aralık. 2009 Pazartesi". 19 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2009.
- ^ "The Nobel Prize in Chemistry 2009". Nobel Foundation. 10 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2009.
- ^ "All Laureates in Economic Sciences". Nobel Foundation. 31 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2010.
- ^ "The Nobel Prize in Physics 2009". Nobel Foundation. 8 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2009.
- ^ Ritter, Malcolm (5 Ekim 2009). "3 Americans share Nobel medicine prize". Associated Press. 11 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009.
- ^ "Time Traveler by Merriam-Webster: Words from 2009". merriam-webster.com. 6 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018.