İçeriğe atla

Şırnak (il)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde Şırnak il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Başlığın diğer anlamları için Şırnak (anlam ayrımı) sayfasına gidiniz.
Şırnak
Şırnak'ın Türkiye'deki konumu
Şırnak'ın Türkiye'deki konumu
ÜlkeTürkiye
BölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi
Doğu Anadolu Bölgesi
Alt idari birimler
Liste
İdare
 • ValiBirol Ekici[1]
Yüzölçümü
 • Toplam7.078 km²
Nüfus
 (2022)
557.605
 • Kent
362.910[2]
 • Kırsal
194,695
Zaman dilimiUTC 03.00 (TRS)
Alan kodu486
Plaka kodu73

Şırnak, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ildir. Güneyinde Irak, batısında Mardin, kuzeyinde Siirt, doğusunda ise Hakkâri vardır.

Şırnak ili nüfusu 557.605'dir.[3] Bu nüfusun u,1'i şehirlerde yaşamaktadır (2020 sonu). İlin yüzölçümü 7.078 km²'dir. İlde km²'ye 76 kişi düşmektedir. 2021 TÜİK verilerine göre 7 ilçe, 19 belediye, bu belediyelerde 91 mahalle, ayrıca 196 köy bulunmaktadır.[4]

Nuh Peygambere ait olduğu öne sürülen bir türbe, Şırnak'ın Cizre ilçesinde bulunur. Tufandan sonra Nuh'un ilk yerleştiği şehir olduğu rivayet edilir. İl, Irak ve Suriye'ye komşudur. Şırnak, 16 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Siirt ilinden ayrılarak Türkiye'nin 73. ili olmuştur. Aynı kanunla Siirt'in Eruh ilçesine bağlı Güçlükonak bucağı bu ilin ilçesi olmuş, ayrıca Mardin'in İdil, Cizre ve Silopi ilçeleriyle Hakkari'nin Uludere ve Beytüşşebap ilçeleri buraya bağlanmıştır.

Ağustos 2015 tarihinden itibaren Şırnak il merkezi ve Cizre, İdil ve Silopi ilçelerinde çatışmalar yaşanmıştır. Bu çatışmalar 3 Haziran 2016'da son bulmuştur.

İlçeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Şırnak'ın ilçeleri

Şırnak ilinin yedi ilçesi vardır,

Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Şırnak'ın ilçeleri

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır. İl genel meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organı olup başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[5][6]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Şırnak Valisi, 1969-Antalya doğumlu Birol Ekici’dir. Eylül 2024/321 sayılı kararla Kırklareli Valisi iken bu göreve atanmıştır.

2024 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Şırnak İl Genel Meclisi üye sayısı, 6 AK Parti,23 DEM olmak üzere 29’dur.[7]

2023 Türkiye genel seçimleri sonucu, Şırnak'ı temsilen TBMM'de AK Parti'den 1 milletvekili (Arslan Tatar) ve DEM'den 3 milletvekili (Nevroz Uysal Aslan, Mehmet Zeki İrmez, Ayşegül Doğan Dağlı) seçilmiştir.[8]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[9])

Şırnak ili nüfusu: 570.745'dir. Bu nüfusun % 77,457'si şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 7.078  km2'dir. İlde  km2'ye 81 kişi düşmektedir. (Bu sayı Cizre'de 363’dür.) İlde yıllık nüfus artışı % 2,30 olmuştur. Tüm ilçelerde nüfus artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Güçlükonak (% 5,69)- Beytüşşebap(%0,08)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 19 belediye, bu belediyelerde 91 mahalle ve ayrıca 196 köy vardır.

2023 yılı sonunda Şırnak ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[10]
İlçe Nüfus

2022

Nüfus

2023

Fark Nüfus

Artışı %

Belediye

Sayısı

Mahalle

Sayısı

Köy

Sayısı

Köy

Nüfusu

Şehir

nüfusu

Şehirde

oturan %

Alanı

 km2[11]

 km2'ye

düşen kişi

Beytüşşebap 16.044 16.056 12 0,08 1 4 26 9.689 6.367 39,65 1647 10
Cizre 159.754 161.135 1.381 0,86 1 10 31 16.995 144.140 89,45 444 363
Güçlükonak 12.120 12.830 710 5,69 2 6 18 5.620 7.210 56,20 466 28
İdil 76.502 77.159 657 0,86 3 9 63 39.314 37.845 49,05 1148 67
Merkez 102.553 108.699 6.146 5,82 4 24 19 15.631 93.068 85,62 1701 64
Silopi 144.830 148.126 3.296 2,25 4 20 26 20.976 127.150 85,84 831 178
Uludere 45.802 46.740 938 2,03 4 18 13 20.348 26.392 56,47 841 56
Şırnak 557.605 570.745 13.140 2,30 19 91 196 128.573 442.172 77,47 7078 81
Şırnak il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1990[12] 262.006 62
  H     125.264
136.742     R  
2000[13] 353.197 54 5
  `     211.328
141.869     @  
2007[14] 416.001 46 
  b     256.352
159.649     8  
2008[15] 429.287 44 %3
  c     270.744
158.543     7  
2009[16] 430.424 44 %0
  c     271.436
158.988     7  
2010[17] 430.109 45 %0
  c     269.494
160.615     7  
2011[18] 457.997 44 %6
  c     290.307
167.690     7  
2012[19] 466.982 43 %2
  d     298.929
168.053     6  
2013[20] 475.255 43 %2
  b     296.790
178.465     8  
2014[21] 488.966 43 %3
  c     305.881
183.085     7  
2015[22] 490.184 43 %0
  b     304.228
185.956     8  
2016[22] 483.788 43 %1
  b     298.332
185.456     8  
2017[22] 503.236 43 %4
  b     311.887
191.349     8  
2018[22] 524.190 43 %4
  c     328.906
195.284     7  
2019[22] 529.615 43 %1
  c     335.652
193.963     7  
2020[22] 537.762 41 %2
  d     343.301
194.461     6  
2021[22] 546.589 41 %2
  e     354.247
192.342     5  
2022[22] 557.605 41 %2


Konum

[değiştir | kaynağı değiştir]
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[23] Önceden bağlı olduğu ilçe Alanı km²[24] Rakım mt. Merkeze km[25] Ulaşan Yollar[25]
Şırnak Merkez 1.701 1.343 D.400-32, 73.01
Beytüşşebap Cumh.önce 1.647 1.546 121 D.400-32=>73.25=>73.02
Cizre Cumh.önce 444 374 49 /D.400-31, /D.430-01, D.380-03
Güçlükonak 1990 Eruh 466 791 76 D.400-31=>73.51=>73.55
İdil 1937 Cizre 1.148 765 78 D.380-03
Silopi 1960 Cizre 831 510 76 /D.430-01
Uludere 1957 Beytüşşebap 841 1.227 50 D.400-32=>73.25
ŞIRNAK 1990 SİİRT 7.078

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Şırnak'ta spor
Şırnak şehir stadyumu

2018-2019 Sezonu sonunda, Şırnak’ın futbol 3. Ligdeki temsilcisi Cizre Spor, grubunda 14.olmuştur. Voleybol erkek liglerinde Cizre Belediyesi 1. lige, Silopi Gençlik Merkezi de 2. Lige yükselmiştir. Ayrıca BAL’da ve kadın futbol liglerinde birer takımı vardır. Voleybol 2. Liglerinde 2 takımı kalmıştır. Hentbol erkeklerde Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Spor, 1. Ligde, Genç Yıldızlar SK da 2. Ligdedir. Ayrıca, Şırnak'ın 8 voleybol, 1 hentbol takımı daha bölgesel liglerde yer almıştır.

Futbol Türkiye Kupası 'nda Cizre Spor, 2.turda elenmiştir. Erkekler Türkiye Kupası (hentbol)'nda Şırnak GHSİM SK. çeyrek finalde elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Şırnak Şehir Stadyumu (3.050), Cizre İlçe Spor Salonu (2.000).

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023. 
  2. ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. 2022". Türkiye İstatistik Kurumu. 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2023. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Güncel Nüfus Değerleri isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2024. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". Erişim tarihi: 23 Ekim 2024. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2020. 
  12. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  20. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  21. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  22. ^ a b c d e f g h
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Şırnak Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Şırnak Nüfusu". nufusune.com. 
    • "Şırnak Nüfusu". nufusubu.com. 
  23. ^  İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  24. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  25. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şırnak_(il)&oldid=34230392" sayfasından alınmıştır