İnterbank
 | |
| Kuruluş | 7 Mayıs 1888 |
|---|---|
| Feshedilme | 26 Ocak 2001 |
İnterbank, 1888 yılında Selanik Bankası adıyla kurulmuş ve birçok kez el değiştirdikten sonra 2001 yılında feshedilmiş bir banka.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuruluş ve ilk dönemler
[değiştir | kaynağı değiştir]7 Mayıs 1888 tarihinde Izak Fernandez ve ortakları tarafından 2 milyon Fransız Frangı sermaye ile Selanik'te kurulan banka, merkezini 1910'da İstanbul'a, Voyvoda Caddesi'ne taşıdı. İlk dönemlerinde; Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Fransa'da faaliyet gösterdi. 1933'te sermayesini Fransız Frangı cinsinden Türk Lirası cinsine dönüştürdü.
1956 yılında hisseleri Yapı ve Kredi Bankası'na ve 1964 yılında ise Yapı ve Kredi Bankası ile birlikte Çukurova Grubu'na satıldı. 1969 yılında Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası, 1990 yılında ise İnterbank Anonim Şirketi adını aldı.[1] 1994 krizinde uğradığı büyük kambiyo zararından ötürü, 20 Haziran 1994 tarihinde Hazine tarafından yakın izlemeye alındı.
Nergis Holding dönemi ve TMSF'ye devri
[değiştir | kaynağı değiştir]Hisseleri, Mehmet Emin Karamehmet ve Çukurova Holding tarafından 1996 yılında Cavit Çağlar ve Nergis Holding grup şirketlerine satıldı. Prof. Dr. Tezer Öcal 20 Mart 1996'da denetçiliğe, Hazine murakıbı Abdullah Soydaş da 10 Mayıs 1996'da yönetim kurulu üyeliğine atandı.[2]
7 Ocak 1999'da Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından İnterbank'a el konuldu ve yeni bir yönetim atandı. TMSF’nin araştırmalarının temeli olan iddialara göre, Karamehmet bankayı satmadan önce Çağlar, yakınları ve tanıdıklarının kurduğu paravan şirketlere 250 milyon dolarlık kredi açmış, bu açılan krediler daha sonra el altından Karamehmet'in Çukurova Grubu’na aktarılmış ve bankanın satış ücreti böylece ödenmişti.[3]
TMSF'nin araştırmalarına göre İnterbank’tan Cavit Çağlar’ın paravan şirketlerine açılan kredi operasyonu şöyle idi: İlk aşama olarak İnterbank, Çukurova Holding’ten Cavit Çağlar’a transfer olmadan önce seri kredi kararları vermişti. 6 Mart 1996'da, yani Çağlar’a satıldıktan 18 gün sonra fakat geçiş gerçekleşmeden önce 112 milyon 823 bin dolarlık dövize endeksli açık kredi Çağlar'a ait olduğu sonraki davalarda iddia edilecek olan paravan şirketlerine verildi. İnterbank, Cavit Çağlar’ın kurdurduğu firmalara 250 milyon dolar kredi verdi. Cavit Çağlar’ın çaycı, odacı, şoför gibi malvarlığı olmayan şahıslara kurdurduğu bu şirketler, İnterbank Genel Müdürlüğü’nün İstanbul Zincirlikuyu'da Büyükdere Caddesi üzerindeki Genel Müdürlük binasının yakınında bulunan Kasap Sokak’ta gözüküyorlardı. 11 Mart 1996 tarihinde İnterbank'ın Cavit Çağlar'ın Nergis Grubu'na geçişi gerçekleştirildi. İkinci aşamada, Çukurova Grubu’na 250 milyon dolarlık kredinin tamamı el altından aktarıldı. Hemen ardından Karamehmet, İnterbank'ı Cavit Çağlar’a sattı. İddialara göre bu sayede para Karamehmet’e giderken 250 milyon dolarlık borcun resmi olarak Cavit Çağlar’da kaldığı gözükmektedir. TMSF, bu paranın hukuka uygun olmayan yöntemlerle Çukurova’ya aktarıldığını iddia etti ve bu parayı 12 yıllık yasal faiziyle birlikte 530 milyon dolar olarak Karamehmet’ten istedi.[4]
Hazine Müsteşarlığı Banka Kambiyo Genel Müdürlüğü, bankanın Cavit Çağlar’a geçtiği sene içerisinde 20 Eylül 1996 tarihinde Devlet Bakanlığı'na yazdığı bir yazıda Cavit Çağlar'ın Nergis Grubu'nun da İnterbank'ı alır almaz "içini boşaltmaya" başladığını ve hatta Çukurova Grubu'na verilen banka bedelinin de İnterbank'tan çekilen kredilerle karşılandığından bahsedecekti. Cavit Çağlar'ın yurtdışı off-shore merkezlerde kayıtlı paravan şirketlere 136 milyon 266 bin dolar tutarında açık döviz kredisi kullandırdığı belirlenmişti. İnterbank, Çağlar'a geçtikten sonra Çağlar'a ait şirketlere kredi kullandırmayı sürdürmesi Bankalar Kanunu'na aykırı idi. Yazıda bu yola gidilmesinde Nergis Grubu'nun kredi limitlerinin müsait olmamasının etkili olduğu belirtilmişti.[2]
Cavit Çağlar daha sonra İnterbank satışında kandırıldığını ve bankanın risklerinin söylenenden çok daha fazla çıktığını söyleyecekti. Banka yeminli murakıpları (BYM) 1996, 1997 ve 1998 yılı raporlarında Çukurova Holding'e yaptıkları uyarıyı Cavit Çağlar'a da yaptı. Çağlar yönetimi de Çukurova Holding gibi, uyarıları dikkate alacağını bildirmesine karşın, yine Çukurova gibi usulsüz kredi kullandırmaya devam etti ve 7 Ocak 1999'da TMSF'ce İnterbank'a el konuldu ve yeni yönetim atandı. Yeni yönetim Cavit Çağlar ve dayısı Şükrü Şankaya aleyhine 51.6 trilyon liralık haciz kararı aldırdı.[5]
TMSF tarafından el konduktan sonra İnterbank'a hazineden 1,5 milyar dolar para aktarılmıştır. Hikmet Uluğbay'ın emriyle hazırlanan İnterbank raporunda daha birkaç yıl önce bakanlık koltuğunda oturan Cavit Çağlar'ın Cumhuriyet tarihinde en büyük banka soygununu yaptığı vurgulanıyordu.[6] Çağlar ve Şankaya banka yönetiminde bulundukları 7 Aralık 1998 tarihinde kendilerine ait 48 şirkete toplam 375 trilyon 320 milyar lira tutarında kredi kullandırttı. Krediler geri dönmedi.[7] 16 Ağustos 1999 tarihinde İnterbank, eski Devlet Bakanı ve Bursa Milletvekili Cavit Çağlar ve Şankaya'nın kredi müşterisi 50 şirkete toplam 149 trilyon 116 milyar 747 milyon lira kredi verdiğini iddia ederek, davalılar aleyhine faiziyle birlikte toplam 749 trilyon 666 milyar 776 milyon lira tutarında 'ihtiyati haciz' kararı alınmasını istedi. Faiz istemini reddeden mahkeme heyeti, Çağlar ve Şankaya aleyhine geri dönmeyen krediler nedeniyle toplam 349 trilyon 116 milyar 747 milyon tutarında haciz kararı aldı. Çağlar hakkında, İnterbank'ın sahibi olduğu sırada yapılan işlemler nedeniyle 349 trilyon liralık yeni bir haciz kararı daha alındı. Mahkeme 400 trilyon liralık temerrüt faizi isteğini fazla buldu.[7]
TMSF tarafından feshi
[değiştir | kaynağı değiştir]İnterbank, Esbank ile birlikte 2 Temmuz 2001 tarihinde Etibank bünyesi altında birleştirildikten sonra, Etibank da tamamı TMSF'ye ait olan Bayındırbank altında birleştirilmiştir. Bayındırbank ise TMSF’nin 7 Aralık 2005 tarihinde aldığı kararla Birleşik Fon Bankası A.Ş. adını almıştır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b ""Raf Temizliği" kitabının 21. sayfası, TMSF yayını". 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020.
- ^ a b "Devlet nezaretinde soygun", 28 Mayıs 1999 gününe ait Milliyet gazetesi haberi.
- ^ "Karamehmet'e TMSF şoku", 17 Nisan 2008 gününe ait Vatan gazetesi haberi.
- ^ "İnterbank’ta 'cep to cep' saptandı, TMSF Çukurova yönetimine girecek" 2 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 10 Temmuz 2008 gününe ait Hürriyet gazetesi haberi.
- ^ çağlar 1967&gelismisKelimeAynen=&gelismisKelimeHerhangi=&gelismisKelimeYakin=uygun ipek&gelismisKelimeHaric=&Siralama=tarih asc&SayfaAdet=50&isAdv=true Çağlar’a Büyük Haciz Erzincan Milletvekili Tevhit Karakaya'nın, İnterbank'ın, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devriyle ilgili 12 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 15.01.1999 Milliyet Gazetesi.
- ^ 17 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erzincan Milletvekili Tevhit Karakaya'nın, İnterbank'ın, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devriyle ilgili olarak ileri sürülen iddialara ilişkin Başbakan'a sorusu ve Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hikmet Uluğbay'ın yazılı cevabı] 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 13.1.1999 TBMM Tutanağı.
- ^ a b "Cavit Çağlar'a yine haciz" 9 Nisan 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Ağustos 1999 gününe ait Radikal gazetesi haberi.