Öte uydu

Öte uydu veya güneşdışı uydu (ing. exomoon), bir ötegezegen veya başka türlü yıldız olmayan güneşdışı cisim etrafında dönen doğal bir uydudur.^[2]

Güneş Sistemi'ndeki doğal uydularla ilgili deneysel bir çalışmadan, muhtemelen gezegen sistemlerinin ortak unsurları oldukları sonucuna varılmıştır. Tespit edilen ötegezegenlerin çoğu dev gezegenlerdir. Güneş Sistemindeki dev gezegenlerin çok sayıda doğal uydusu vardır (bkz. Jüpiter'in Uyduları, Satürn'ün Uyduları, Uranüs'ün uyduları ve Neptün'ün uyduları). Bu nedenle öte uyduların eşit derecede yaygın olduğunu varsaymak akılcı olabilir.

Mevcut teknikler kullanılarak öte uyduları tespit etmek ve doğrulamak zor olsa da,^[3] Kepler gibi görevlerle yapılan çalışmalarda, bazıları dünya dışı yaşam için yaşanılabilir yerler ve yetim gezegen olabilecekler de dahil olmak üzere bir dizi aday gözlemlendi.^[2] Bugüne kadar doğrulanmış bir öte uydu tespiti yoktur.^[4] Bununla birlikte, Eylül 2019'da gök bilimciler, Tabby'nin Yıldızı'nda gözlenen kararmaların, öksüz bir öte uydunun parçalanmasından kaynaklanan enkaz tarafından üretilmiş olabileceğini duyurdu.^[5]^[6]^[7]

Kaynakça

^ "Hubble finds compelling evidence for a moon outside the Solar System – Neptune-sized moon orbits Jupiter-sized planet". www.spacetelescope.org. 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2018.
^ ^a ^b Woo, Marcus (27 Ocak 2015). "Why We're Looking for Alien Life on Moons, Not Just Planets". Wired. 27 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2015.
^ Kipping D. M. (2009). "Transit timing effects due to an exomoon". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 392 (3). ss. 181-189. arXiv:0810.2243 $2. Bibcode:2009MNRAS.392..181K. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13999.x.
^ Heller, René (2014). "Detecting Extrasolar Moons Akin to Solar System Satellites with an Orbital Sampling Effect". The Astrophysical Journal (İngilizce). 787 (1). s. 14. arXiv:1403.5839 $2. Bibcode:2014ApJ...787...14H. doi:10.1088/0004-637X/787/1/14. ISSN 0004-637X.
^ Columbia University (16 Eylül 2019). "New observations help explain the dimming of Tabby's Star". Phys.org. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2019.
^ Martinez, Miquel; Stone, Nicholas C.; Metzger, Brian D. (5 Eylül 2019). "Orphaned Exomoons: Tidal Detachment and Evaporation Following an Exoplanet-Star Collision". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 489 (4). ss. 5119-5135. arXiv:1906.08788 $2. Bibcode:2019MNRAS.489.5119M. doi:10.1093/mnras/stz2464.
^ Carlson, Erika K. (18 Eylül 2019). "Shredded exomoon may explain weird behavior of Tabby's Star - Tabby's star may have kidnapped an icy "exomoon" from its parent planet and brought it close in, where the world evaporated, creating dust and debris". Astronomy. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2019.

[heic1817-1] "Hubble finds compelling evidence for a moon outside the Solar System – Neptune-sized moon orbits Jupiter-sized planet". www.spacetelescope.org. 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2018.

[WRD-20150127-2] Woo, Marcus (27 Ocak 2015). "Why We're Looking for Alien Life on Moons, Not Just Planets". Wired. 27 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2015.

[kipping09-3] Kipping D. M. (2009). "Transit timing effects due to an exomoon". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 392 (3). ss. 181-189. arXiv:0810.2243 $2. Bibcode:2009MNRAS.392..181K. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13999.x.

[Heller-4] Heller, René (2014). "Detecting Extrasolar Moons Akin to Solar System Satellites with an Orbital Sampling Effect". The Astrophysical Journal (İngilizce). 787 (1). s. 14. arXiv:1403.5839 $2. Bibcode:2014ApJ...787...14H. doi:10.1088/0004-637X/787/1/14. ISSN 0004-637X.

[PHYS-20190916-5] Columbia University (16 Eylül 2019). "New observations help explain the dimming of Tabby's Star". Phys.org. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2019.

[MNRAS-20190915-6] Martinez, Miquel; Stone, Nicholas C.; Metzger, Brian D. (5 Eylül 2019). "Orphaned Exomoons: Tidal Detachment and Evaporation Following an Exoplanet-Star Collision". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 489 (4). ss. 5119-5135. arXiv:1906.08788 $2. Bibcode:2019MNRAS.489.5119M. doi:10.1093/mnras/stz2464.

[AM-20190918-7] Carlson, Erika K. (18 Eylül 2019). "Shredded exomoon may explain weird behavior of Tabby's Star - Tabby's star may have kidnapped an icy "exomoon" from its parent planet and brought it close in, where the world evaporated, creating dust and debris". Astronomy. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]