Rasim Özdenören

Rasim Özdenören
Rasim Özdenören
	2017'de Özdenören
Doğum	20 Mayıs 1940; Kahramanmaraş, Türkiye
Ölüm	23 Temmuz 2022 (82 yaşında); Ankara, Türkiye
Defin yeri	Eyüp Mezarlığı, İstanbul
Meslek	Yazar; Bürokrat;
Dil	Türkçe
Milliyet	Türk
Eğitim	İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi; İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü
Dönem	Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı
Tür	Öykü; Deneme;
Önemli ödülleri	T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2015); Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü (2016)

Rasim Özdenören (20 Mayıs 1940, Kahramanmaraş - 23 Temmuz 2022, Ankara), Türk öykü ve deneme yazarı. Alâeddin Özdenören'in ikiz kardeşi.

Hayatı

Özdenören, ilk ve orta öğrenimini Kahramanmaraş, Malatya, Tunceli gibi Güney ve Doğu illerinde tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni ve İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünü bitirdikten sonra Devlet Planlama Teşkilatında uzman olarak çalışan Özdenören, 1970 yılında araştırma amacıyla ABD'ye giderek çeşitli eyaletlerde iki yıl kadar kalmıştır. 1975 yılında Kültür Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevine getirilmiş; aynı Bakanlıkta bir yıl da müfettiş olarak çalışmıştır. 1978'de istifa ederek ayrıldığı devlet memurluğuna bir süre sonra geri dönmüştür.^[1] 23 Temmuz 2022'de tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde öldü.^[2] Mezarı Eyüpsultan Cülus Yolu üzerinde bulunan Mihrişah Valide Sultan Külliyesi haziresindedir.

Edebi kimliği

Rasim Özdenören'in, Türk edebiyatında adını duyurmaya başladığı yıllarda; köy romancılığının etkisi azalmaya, varoluşçu yazarların etkisiyse artmaya başlamıştı. Dönemin eserlerinde rastlanan ağırlıklı Batılı anlayışın^{[kaynak belirtilmeli]} aksine Özdenören, öykülerini çocukluğundan itibaren Anadolu'nun köy ve kasabalarında edindiği izlenimlerden yararlanarak ayrıntılı betimlemelerle ve insanın evrensel yanlarını öne çıkararak yazmıştır.

İlk gençlik yıllarından itibaren edebiyata ilgili bir arkadaş grubuna dahil olan Özdenören, bu grubun içinde sonraki yıllarda şekillenecek edebî kişiliği için önemli bir zemin bulmuştur. Özdenören'in okumaları ve edebî ilgileri büyük oranda bu arkadaş grubunda şekillenmeye başlamış; sonraki yıllarda tanıştığı Sezai Karakoç'un etkisiyle de bir bütünlük kazanmıştır.

Özdenören'in Amerika'da iki yıla yakın bir süre kalarak çağdaş dünyanın önemli merkezlerinden birini tanıması, eserlerine olumlu şekilde yansımıştır.^{[kaynak belirtilmeli]} Öykülerinde yerli olmak nedir, bu nasıl gerçekleştirilir, sorularına cevap aramış; hikâyelerinin kahramanlarını, gerçek hayattan almaya çalışmıştır.

İslami kimliğiyle tanınan bir öykücü olmasına rağmen eserlerinde, inandığı şeyleri okuyucusuna dayatmamaya özen göstermiş; vermek istediği mesajı öyküyü zara vermeden, akışı ve yapıyı bozmadan anlatmaya çalışmıştır. Anlatımında dili ustalıkla kullanmış; yer yer şiirsel ifadelere de yer vermiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Çok Sesli Bir Ölüm ve Çözülme adlı hikâyeleri, televizyon filmlerine uyarlanmış; bunlardan ilki, Uluslararası Prag Televizyon Filmleri Yarışması'nda jüri özel ödülünü almıştır.

Kendisi hakkında yapılan çalışmalar

Özdenören hakkında pek çok tez, dergi özel sayısı ve kitap yazılmıştır. Kendisini anlatan tezlerden bazıları şunlardır:

Rasim Özdenören (Eserlerinin Tematik İncelenmesi). Sağlık, Şaban, Ondokuz Mayıs Üniversitesi SBE, Samsun 1992.
Türk Öykücülüğünde Rasim Özdenören. Eronat, Kamuran, Fırat Üniversitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 1995.
Rasim Özdenören- Hayatı- Sanatı- Eserleri. Eryarsoy, Mehmet Nezir, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2008.

Popüler kültürdeki yeri

TRT 1'de yayımlanmış olan Yedi Güzel Adam dizisinde, Rasim Özdenören'i Mertcan Sevimli canlandırmıştır.

Eserleri

Hayvan Çiftliği Domuzlar Diktatoryası
Hastalar ve Işıklar
Mevdûdî’den, İslâm’da Devlet Nizamı
İslâm Devletinde Malî Yapı
Acemi Yolcu
Açık Mektuplar
Ansızın Yola Çıkmak
Aşkın Diyalektiği
Ben ve Hayat ve Ölüm
Çapraz İlişkiler
Çarpılmışlar, Çözülme
Çok Sesli Bir Ölüm
Denize Açılan Kapı
Düşünsel Duruş
Edebiyat ve Hayat
Eşikte Duran İnsan
Gül Yetiştiren Adam
Hışırtı
İki Dünya
İmkânsız Öyküler
İpin Ucu
Kafa Karıştıran Kelimeler
Kent İlişkileri
Köpekçe Düşünceler
Kuyu
Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler
Müslümanca Yaşamak
Red Yazıları
Ruhun Malzemeleri
Siyasal İstiareler
Toz
Yaşadığımız Günler
Yazı, İmge ve Gerçeklik
Yeni Dünya Düzeninin Sefaleti
Yeniden İnanmak
Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı
Yüzler

Ödülleri

1978: İki Dünya kitabıyla Türkiye Millî Kültür Vakfı'nın Fikir Dalında Jüri Özel Ödülü
1984: Denize Açılan Kapı kitabı ile Yazarlar Birliği'nin Yılın Hikâyecisi Ödülü
1986: Ruhun Malzemeleri kitabı ile Türkiye Yazarlar Birliği'nin Deneme Ödülü
2008: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Dil Kurumu, RTÜK'ün iştirakiyle düzenlenen Karaman Türk Dili Ödülü kapsamında "Türkçeyi Güzel ve Doğru Kullanan Edebiyatçı" Ödülü
2009: TBMM Üstün Hizmet Ödülü
2015: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü^[3]
2016: Star gazetesinin düzenlediği Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü
2018: Bayburt Üniversitesi'nin düzenlediği 2. Dede Korkut Ödülleri kapsamında Özdenören'e "Bilge Adam Ödülü

Kaynakça

^ "Rasim Özdenören". Yeni Şafak. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
^ "Usta yazar Rasim Özdenören vefat etti". Anadolu Ajansı. 23 Temmuz 2022. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022.
^ Türkiye Cumhurbaşkanı. "Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödüllerinin Sahipleri Belli Oldu". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.

Dış bağlantılar

Rasim ÖZDENÖREN Kişisel Sayfası17 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Twitter'da Rasim Özdenören

[1] "Rasim Özdenören". Yeni Şafak. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.

[2] "Usta yazar Rasim Özdenören vefat etti". Anadolu Ajansı. 23 Temmuz 2022. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022.

[3] Türkiye Cumhurbaşkanı. "Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödüllerinin Sahipleri Belli Oldu". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.

[1]

[2]

[3]

g t d Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahipleri
1995-2009	Adalet Ağaoğlu, Burhan Doğançay, Şefika Kutluer (1995) Yekta Kara, Cahit Külebi, Arif Sağ (1996) Lütfi Ömer Akad, Hayrettin Karaca, Turhan Selçuk (1997) İstanbul Kültür Sanat Vakfı, Yıldız Kenter, Fikret Otyam (1998) Nevzad Atlığ, Turgut Özakman, Rengim Gökmen (1999) Halil İnalcık, Oktay Akbal, Ferruh Başağa, Ara Güler, Sevda - Cenap And Müzik Vakfı (2005) Turgut Cansever, Yaşar Kemal, Alâeddin Yavaşca (2008) Uğur Derman, Nuri Bilge Ceylan, Sakıp Sabancı Müzesi (2009)
2010-2014	Cemal Kafadar, Ergin İnan & İstanbul Modern Sanat Müzesi (2010) Semavi Eyice, Sezai Karakoç, Doğan Hızlan, Hasan Çelebi (2011) Zeugma Antik Kenti ve Zeugma Mozaik Müzesi, Selim İleri, Şükrü Hanioğlu, Ahmet Hatipoğlu (2012) Fuat Sezgin, Daron Acemoğlu, İskender Pala, Bekir Karlığa, Tarihi Kentler Birliği, Ahmet Kaya (2013) Hülya Koçyiğit, Niyazi Sayın, Alev Alatlı, Engin Akarlı, TDV İslâm Ansiklopedisi (2014)
2015-2020	Münir Özkul, Rasim Özdenören, Orhan Gencebay, Mehmet Genç, Hüseyin Kutlu, Cemil Meriç (2015) Mustafa Kutlu, Kemal Karpat, Erol Parlak, Şener Şen, Feridun Özgören, Süheyl Ünver (2016) İlber Ortaylı, Göksel Baktagir, Yavuz Turgul, Ali Toy, Selahattin Kara, Nurettin Topçu (2017) Mehmet İpşirli, Türker İnanoğlu, Erol Sayan, İzzet Keribar, Mehmet Âkif Ersoy (2018) Nuri Pakdil, MFÖ, Mesut Uçakan, Devrim Erbil, Fuat Başar, Doğan Kuban, Ahmet Yaşar Ocak, Ahmet Halûk Dursun (2019) Mehmet Çebi, Necmeddin Okyay, Sadettin Ökten, İsmail Kara, İbrahim Tenekeci, Derviş Zaim, Özdemir Erdoğan (2020)
2021-günümüz	Teoman Duralı, İdil Biret, Alev Ebuzziya, Cüneyt Arkın, Gürbüz Azak, Etem Çalışkan, İbrahim Manav, Kemal Tahir (2021) Âşık Veysel, Ajda Pekkan, Süleyman Saim Tekcan, Yılmaz Erdoğan, Ayla Algan, Hayrettin Karaman, Yavuz Bülent Bâkiler, Varol Yaşaroğlu, Ömür & Yunus Emre Akkor, Tan Sağtürk, Hilmi Şenalp, Sevan Bıçakçı, Gülbün Mesara (2022) Süleyman Uludağ, Ali Birinci, Emel Sayın, İlhami Atalay, Hasan Aycın, Sami Şekeroğlu, Refik Anadol, Sinan Genim, Nazan Bekiroğlu, Attilâ İlhan, Sâmiha Ayverdi, Barış Manço, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Muhsin Ertuğrul (2023)