Dune (seri)

Dune

Yazar	Frank Herbert
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Tür	Bilimkurgu
Yayım	1965 (ilk roman olan Çöl Gezegeni Dune) Nisan 1985 (son roman olan Dune Rahibeler Meclisi)
Dune serisi

Dune, Frank Herbert'in (1920-1986) Hugo ve Nebula ödüllerini almasını sağlayan ve tüm dünyada on beş milyondan fazla kopyası satılan 6 kitaptan oluşan bilimkurgu roman serisi;

Arthur C. Clarke'ın ifadesiyle, "Yüzüklerin Efendisi ile kıyaslanabilecek tek şaheser kurgu romandır."

Seri, bütünü düşünüldüğünde insan doğası; din, siyaset ve ekonomi kurumları, liderlik olgusu; erkek, kadın, cinsellik kavramlarına dair muhteşem denebilecek sosyolojik, psikolojik ve felsefi tahliller ve gözlemler içerir.

Serinin tamamına yayılmış aforizmalar, eserin özenle oluşturulmuş özgün kurgusu ile birleştirildiğinde 3500'e yakın sayfası ile 6 kitaptan oluşan artık dünya çapında bir kült haline gelmiş tek bir eser ortaya çıkar.

Serinin ilk kitabı olan Çöl Gezegeni Dune 1965, son kitabı olan Dune Rahibeler Meclisi ise 1984 yılında yayımlanır. Frank Herbert'in 1986 yılında ölümü ile üzerinde çalışılan 7. Dune kitabı tamamlanamaz.

Çöl Gezegeni Dune, David Lynch tarafından 1984 yılında sinemaya da aktarılmıştır.

Roman Denis Villeneuve tarafından yeniden uyarlanmış olup, 17 Aralık 2020 tarihinde vizyona girecektir.

Seri, İslam terminolojisine ait birçok kavramı ve bakış açısını içinde barındırması ile de dikkat çeker;

"Allah’ın emri gelir; Sakın acele etme. Yol gösteren Allah’tır; kimi yolunu şaşırır."

"Ben de hizmetkarım… Efendim ise Rahman ve Rahim olan Allah. “Biz, onların boyunlarına halkalar geçirdik. O halkalar çenelere kadar dayanmaktadır. Bu yüzde kafaları yukarı kalkıktır. Önlerinde bir set ve arkalarında bir set çektik de onları kapattık, artık göremezler…” Eski Fremen dininde böyle yazılıydı."

Kitaplar

Orijinal seri

Sıra	Özgün Adı	Yıl	Türkçe
1	Dune	1965	Dune
2	Dune Messiah	1969	Dune Mesihi
3	Children of Dune	1976	Dune Çocukları
4	God Emperor of Dune	1981	Dune Tanrı İmparatoru
5	Heretics of Dune	1984	Dune Sapkınları
6	Chapterhouse: Dune	1985	Dune Rahibeler Meclisi

Genişletilmiş seri (yayınlanma sırası)

Yayımlanma	Kronolojik	Özgün Adı	Yıl	Türkçe	Seri
1	23	Dune	1965	Dune	Orijinal
2	28	Dune Messiah	1969	Dune Mesihi	Orijinal
3	29	Children of Dune	1976	Dune Çocukları	Orijinal
4	30	God Emperor of Dune	1981	Dune Tanrı İmparatoru	Orijinal
5	31	Heretics of Dune	1984	Dune Sapkınları	Orijinal
6	32	Chapterhouse: Dune	1985	Dune Rahibeler Meclisi	Orijinal
7	27	The Road to Dune1	1985
8	13	Dune: House Atreides	1999	Dune: Atreides Hanedanı	Dune'a Giriş
9	14	Dune: House Harkonnen	2000	Dune: Harkonnen Hanedanı	Dune'a Giriş
10	15	Dune: House Corrino	2001	Dune: Corrino Hanedanı	Dune'a Giriş
11	25	Dune: A Whisper of Caladan Seas1	2001
12	1	Dune: Hunting Harkonnens1	2002	Dune: Harkonnen Avı
13	2	Dune: The Butlerian Jihad	2002	Dune: Butleryan Cihadı	Dune Efsaneleri
14	3	Dune: Whipping Mek1	2003	Dune: Dövüş Meki
15	4	Dune: The Machine Crusade	2003	Dune: Makinelerin Seferi	Dune Efsaneleri
16	5	Dune: The Faces of a Martyr1	2004	Dune: Bir Şehidin Hatırlanışı
17	6	Dune: The Battle of Corrin	2004	Dune: Corrin Savaşı	Dune Efsaneleri
18	33	Dune: Sea Child1	2006
19	34	Hunters of Dune	2006		Ardıl
20	35	Dune: Treasure in the Sand 1	2006
21	36	Sandworms of Dune	2007		Ardıl
22	16	Paul of Dune	2008		Dune Kahramanları
23	18	The Winds of Dune	2009		Dune Kahramanları
24	17	Dune: Wedding Silk 1	2011
25	7	Sisterhood of Dune	2012		Dune Okulları
26	8	Mentats of Dune	2014		Dune Okulları
27	10	Navigators of Dune	2016		Dune Okulları
28	9	Dune: Red Plague1	2016
29	25	Dune: The Waters of Kanly1	2017
30	23	Dune: Blood of the Sardaukar1	2019
31	20	Dune: The Duke of Caladan	2020		Caladan Üçlemesi
32	21	Dune: The Lady of Caladan	2021		Caladan Üçlemesi
33	11	Dune: Imperial Court1	2022
34	12	Dune: The Edge of a Crysknife1	2022
35	22	Dune: The Heir of Caladan	2022		Caladan Üçlemesi
36	19	Princess of Dune	2023		Dune Kahramanları

¹ Kısa hikâye

Özet

Bu 6 kitap uzun serinin ilk kitapları olup, serinin devamı Frank Herbert'in oğlu Brian Herbert ve Amerikan popüler kitap yazarı Kevin J. Anderson tarafından devam ettirilmiştir. İkili seriye dahil olan 6 kitap yazmıştır. Aslında kitaplar klasik serinin devamı değil öncesidir. Aynı Yıldız Savaşları film serisinde olduğu gibi. "Atreides Hanedanlığı", "Harkonnen Hanedanlığı" ve "Corrino Hanedanlığı" klasik serinin hemen öncesine gitmekte ve Dune gezegeninde yaşanan politik çatışmaların köklerinin ortaya koymaktadır. "Butleryan Cihadı", "Makinelerin Seferi" ve "Corrin Savaşı" kitaplarından oluşan seri ise çok daha eskilere gitmektedir. İnsanlık akıllı makineler yani yapay zekayla savaşmaktadır. Daha melanj keşfedilmemiş Arrakis hiç kimsenin bilmediği bir gezegendir. Uzayda yolculuk için büklüm gemiler yoktur, Holtzman kalkanı yoktur. İmparatorluk, Hanedanlıklar, Lonca, Bene Gesserit cadıları Fremenler yoktur. Yani kısaca Dune romanlarının hayal gücünü zorlayıcı, sınırlarda gezinen ve sosyal yapıları sorgulayan, büyüleyici, otantik ortamı daha oluşmamıştır. Bu seride büyüleyici Dune dünyasına giriş yapılmaktadır. Dune dünyasındaki ilginç kavramların, olayların, ilişkilerin açıklanmasıdır bu seri. Çok ilginç şeyler öğrenebilirsiniz; mesala Atreides ile Harkonnenlerin atalarının sarsılmaz dostluğu gibi.

Bundan başka romanda alttan alta işlenen gerçek ise ekonomi ve ekonominin kaynağı olarak ticaretin önemidir. İlk 6 kitaptan oluşan serinin tamamında ticaret loncasının gücü ve etkisi görülür. Oysa loncanın askerî gücü ya da bir millete dayanan herhangi bir yaptırım gücü yoktur. Lonca yalnızca galaksiler arası ulaşımda kullanılan gemileri yönetme yeteneği sayesinde bu güce ulaşmıştır. Tüm gezegenler, hanedanlar loncaya muhtaçtır. Ve nihayet lonca da "baharat"a muhtaçtır. Gemi kaptanları ancak baharat etkisinde iken zamanı ve uzayı bükme yeteneklerini kullanabilmektedirler. "Baharat"ın ise tek kaynağı vardır: Arrakis-Dune... Bu da Dune gezegenini evrenin güç merkezi haline getirmektedir. Elbette güce sahip olmak sürekli bir mücadele içinde olmayı da gerektirir. Oysa Dune gerçek gücün kaynağı değil güce ulaşmaktaki vasıtanın sağlandığı yerdir ve bu güce sahip olmanın yegane yolu Kumsolucanlarından baharatı elde edebilmektir. Kitaba göre gerçek güç ticarettir ancak bunu açıkça ifade etmemekte tüm olayları bu noktaya bağlayarak dolaylı bir anlatımı tercih etmektedir.

Roman ayrıca üstü örtülü bir şekilde aforizmalar kullanarak İslam düşüncesindeki Mehdi ve Ahirzaman olayları ile ilgili kültürü anlatmaktadır.

Filmler ve Diziler

Orijinal Başlık	Medya	Yönetmen / Kanal	Orijinal Yayın Tarihi	Seyir Süresi	Uyarlanan Kitaplar	Bütçe
Uyarlama Girişimi
Jodorowsky'nin Dune'u	Film	Alejandro Jodorowsky	Bakınız: Jodorowsky's Dune
İlk Uyarlama
Dune	Film	David Lynch	14 Aralık 1984	137 dakika	Dune	40–42 milyon $
				186 dakika (Genişletilmiş Versiyon)
İkinci Uyarlama
Frank Herbert'ın Dune'u	Mini Dizi	Sci Fi Channel	3 Aralık 2000	265 dakika	Dune	20 milyon $
Frank Herbert'ın Dune Çocukları			16 – 26 Mart 2003	266 dakika	Dune Mesihi ve Dune Çocukları	20 milyon $
Üçüncü Uyarlama
Dune: Bölüm Bir	Film	Denis Villeneuve	22 Ekim 2021	155 dakika	Dune	165 milyon $
Dune: Bölüm İki			1 Mart 2024	166 dakika		190 milyon $
Dune: Kehanet	Dizi	HBO	2024 Sonları		Orijinal (Sisterhood of Dune'dan esinlenilmiştir)

Ayrıca bakınız

• İthaki Bilimkurgu Klasikleri dizisi