Theresienstadt Gettosu

Theresienstadt Gettosu, II. Dünya Savaşı'nda, Nazi Almanyası'nın Çekoslovakya'dan ilhâk edip işgâl ettiği Bohemya ve Moravya Protektorası'nda yer alan Terezín kasabasında Schutzstaffel (SS) tarafından kuruldu. Gettonun iki ana amacı vardı: hem imha kamplarına yönelik bir "ara durak" olarak işlev göstermek hem de bir "emeklilik yerleşimi" olarak yaşlı ve ünlü Yahudilere ev sahipliği yaparak Yahudi toplulukları Nihai Çözüm konusunda yanıltmak. Getto, hem tutsakların ölümünü hızlandıracak şartlarla kasıtlı bir şekilde tasarlandı, hem de Nazi propagandasının bir aleti olarak kullanıldı. Diğer gettolardan farklı olarak, bu gettoda zorla çalıştırmanın büyük bir ekonomik önemi yoktu.

Theresienstadt Gettosu
Bedřich Fritta'nın Theresienstadt'ta bir yaşam alanı gösteren çizimi
Tanınma sebebi	Kültürel hayatı; Nazi propagandasında kullanımı
Yer	Terezín, Bohemya ve Moravya Protektorası
İşleten	Nazi Almanyası
İşletim tarihi	24 Kasım 1941 - 8 Mayıs 1945
Mahkumlar	Yahudiler
Mahkum sayısı	144.000
Ölü	Theresienstadt'ta 33.000; imha kamplarına tehcir edilmiş 88.000

Getto, Kasım 1941'de Çek Yahudilerinin tehciriyle kuruldu. Alman ve Avusturya Yahudileri Haziran 1942'den itibaren, Hollanda ve Danimarka Yahudileri ise 1943 yılının başında gettoya varmaya başladı. Savaşın son aylarında birçok farklı milletten tutsak Theresienstadt'a gönderildi. Theresienstadt'ta çoğu malnütrisyon ve hastalıktan ölmek üzere yaklaşık 33 bin kişi öldü. 88 binden fazla kişi, imha kamplarına veya diğer imha sitelerine tehcir edilmeden önce aylar ya da yıllar boyunca gettoda tutuldu; gettodaki Yahudi Konseyi (Judenrat)'nin tehcir edilecek kişileri seçmekte oynadığı rol oldukça büyük bir oranda ihtilaf yaratmıştır. Tehcir edilenlerin arasında hayatta kalmış 4 bin kişi dahil olmak üzere sağ kalmış insanların sayısı 23 bin civarında.

Konserler, ders konuşmaları ve çocuklar için gizli eğitimin verildiği Theresienstadt Gettosu, nispeten zengin kültürel hayatı için bilinirdi. Gettonun hem Yahudi bir öz yönetimiyle yönetilmesi hem de gettoda büyük sayıda "ünlü" Yahudinin tutulması, bu kültürel zenginliğin gelişmesini sağladı. Bu manevi miras, ilgili konular üzerinde çalışan uzmanların dikkatini ve ilgisini çekmiştir. Savaş sonrası dönemde bazı SS failleri ile Çek görevliler yargılansa da getto Sovyet yetkililer tarafından çoğunlukla unutuldu. Terezín Getto Müzesi her sene yaklaşık 250 bin ziyaretçi ağırlamaktadır.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Theresienstadt Ghetto ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Referans ve kaynaklar

Bibliyografya

Basılı kaynaklar

• Adler, H. G. (2017) [1955]. Theresienstadt 1941–1945: The Face of a Coerced Community (İngilizce). Cooper, Belinda tarafından çevrildi. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521881463. 

Web kaynakları

• Hájková, Anna (2016). "Women as citizens in the Theresienstadt prisoner community". Online Encyclopedia of Mass Violence (İngilizce): 1-15. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022.