Škorpion vz. 61
Škorpion vz. 61, 7.65 mm çapında, 1959'da Miroslav Rybář (1924–1970) tarafından geliştirilen ve Samopal vzor 61 resmi adı altında Çekya'nın Uherský Brod kasabasında bulunan Česká zbrojovka silah fabrikası tarafından üretilen makineli tabancadır.
| Škorpion vz. 61 | |
|---|---|
 İlk vz. 61, uzatılmış dipçikle. | |
| Çeşidi | Makineli tabanca |
| Uyruğu |  Çekoslovakya
|
| Hizmet geçmişi | |
| Hizmet | 1961–günümüz |
| Kullanıcılar | Bakınız Kullanıcılar |
| Üretim tarihi | |
| Tasarımcı | Miroslav Rybář |
| Tasarlandığı tarih | 1959 |
| Üretici | Çek Silah Fabrikası, Sırp Silah Fabrikası[1] |
| Üretim adedi | 210,000 |
| Çeşitleri | Bakınız Modeller |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 1,30 kilogram (2,9 lb) |
| Uzunluk | 51,7 santimetre (20,4 in) |
| Namlu uzunluğu | 115 milimetre (4,5 in) Model vz.61 ve vz.61E |
| Genişlik | 4,3 cm. Model vz.61 ve vz.61E |
| Mühimmat | .32 ACP (7.65×17mm Browning SR) (vz. 61, vz. 61 E) 9x19mm Parabellum (vz. 68) 9×18mm Makarov (vz. 65, vz. 82) .380 ACP (9×17mm Kısa 9'lu) (vz. 64, vz. 83) |
| Atış sayısı | 320 m/sn. (vz. 61, vz. 61 E, vz. 82) - 292 m/sn. (vz. 83) |
| Atış hızı | 850 fişek/dak (vz. 61, vz. 61 E) 900 fişek/dak (vz. 82, vz. 83) |
| Etkili menzil | 50-150 m.[2] (vz. 61, .32 ACP) |
| Nişangah | Ayarlanabilir arpacık, Çevirmeli gez 14,8 cm (5,8 in) görüş yarıçap alanı |
Güvenlik güçleri ve özel güçler için geliştirilmiş olsa da Çekoslovakya ordusunda düşük rütbeli askerî personel, araç sürücüleri, zırhlı araç personeli ve özel kuvvetler için bir kişisel yan silah olarak kullanılmak üzere kabul edildi. Silah halen diğer bazı ülkelerin silahlı kuvvetlerinde yan silah olarak kullanımdadır. Yugoslavya'da Škorpion'un M84 adıyla lisanslı üretimi yapıldı. Bu üretim orijinali ile kıyaslandığında sentetik kabza özelliğini taşımaktadır. M84A adıyla sivil, yarı otomatik özellikte .380 ACP (9×17mm kısa) fişekle beslenen bir modeli de üretildi.
Tasarım ayrıntıları
değiştirİşletim mekanizması
değiştirŠkorpion Seçimli ateşleme (otomatik veya yarı otomatik kullanım seçeneği veren) kapalı sürgü durumundan ateşlenerek geri tepmeli işleyen bir silahtır. Bu işleyişte ateşlenen fişeğin ürettiği çok düşük bir itme kuvveti kullanılır ve bu kuvvet basit kilitsiz geri tepme işleminin oluşmasını sağlar. Mekanizma bir gecikme olmaksızın hareket eder ve fişek sadece sürgü direnci ve gerilen yayın kuvveti ile doldurulur. Ateşleme yapıldığında, gaz basıncı boş kovanı sürgü baskısının ve iki gergi yayının oluşturduğu dirence karşın atım boşluğuna doğru geri sürer. Sürgü geriye gider, üst kapaktaki fişek dolum yuvasındaki atım boşluğuna doğru dümdüz yukarıya fırlatılır.
Škorpion'un sıkışırılmış (compact) boyutlarda, namlunun önemli bir miktarını çevreleyen teleskobik (radyal) sürgü kullanılarak oluşturulmuş bir modeli yapılmıştır. Bu model, yaylı kovan çıkartıcısı, sürgü tepesine içinden sabitlenerek düzenlenmiş, silah çerçevesinden çift çıkartıcılı özelliktedir.
Sürgü nispeten hafif olduğundan, Škorpion'un ağaç tabanca kabzası içine yerleştirilmiş atım hızını dakikada 1.000 fişekten daha kolay idare edilebilir 850 fişek adedine düşüren bir atalet oranı düşürücü aparat kullanır. Oran azaltıcının çalışma biçimi şu şekildedir: Sürgü geriye doğru sona ulaştığında durma yerine çarpar ve arka tabakaya monte edilmiş yaylı çengel tarafından yakalanır. Aynı esnada düşük ağırlıklı, itici yay tabanca kabzasının içine doğru sürülür. İtici yay kolayca tekrar hızlanır ve geride bıraktığı dinginliği nedeniyle yüksek bir ağırlığa geçer. İtici parça yayın baskısıyla tekrar yükselir ve azaltıcı tamponla karşılaşır. Bu iticinin yükselme hızını yavaşlatır. İtici yay hareketinin en üst noktasına ulaştığında çengel döner ve sıkıştırılmış geri tepme yayının baskısında ileriye doğru hareket etmekte olan sürgü serbest kalır.
Özellikler
değiştirSilahın horoz ateşlemeli ve üç farklı ayardan oluşan ateşleme modu seçimli (fişek yatağının sol yanında ve kabzanın üstünde yerleştirilmiş) bir tetik mekanizması bulunmaktadır. "0"—silah emniyet konumundadır, "1"—yarı-otomatik mod, "2"—tam otomatik ateşleme modudur. Emniyet mandalı tetik ve sürgü ileriye doğru itilerek etkisizleştirilebilmektedir. (Sürgü manivelası yukarıya doğru kaydırılarak)[3]
Škorpion, Çekoslovak güvenlik güçlerinin standart hizmet fişeği olan 7.65×17mm Browning SR (.32 ACP) tabanca fişeği ile beslenir. İki tip çift sütunlu şarjör kutusu ile kullanılır. Kısa olan 10 fişeklik şarjör (dolu ağırlık—0.15 kg) alır. Diğeri ise 20 fişek kapasiteli uzun (dolu ağırlık—0.25 kg) şarjördür. Son fişek şarjörü terk ettiğinde sürgü yeni takılacak şarjörün fişeğine açık ve geride tutulmuş halde kalır. Kurma kolu (dolu şarjör takıldığında) geriye kaydırılarak çekilmek suretiyle gerideki sürgü ileriye gönderilebilir. Bu şekilde silah yeniden atışa hazır hale gelir. Merminin hızı 320 m/sn. (vz. 61, vz. 61 E, vz. 82) - vz 83 modelinde 292 m/sn'dir.
Gez
değiştirŠkorpion, 75 ve 150 m. çentik aralığında ileriye ve geriye doğru çevrilerek mekanik olarak ayarlanabilen açık tip demir gez ve omuz desteği için katlanabilir bir metal tel dipçik ile uyumlandırılmıştır. Tel dipçik kaldırıldığında silahın üzerine oturtulur ve buraya kilitlenir.
Eklentiler
değiştirŠkorpion, kısa şarjörle birlikte geleneksel tabanca kılıfları içinde ve iki ayrı yedek uzun şarjör ise ayrı bir kılıfta taşınmaktadır. Silah bir temizleme aparatı, arpacık ayarlama aleti, yağ şişesi ve bir taşıma kordonu ile birlikte gelir.
Modeller
değiştir
1960'larda Česká Zbrojovka fabrikası Çekoslovakya'da vz. 61'in 3 diğer modelini daha geliştirdi:
- vz. 64 .380 ACP (9×17mm Kısa 9'lu) tabanca fişeği için tasarlandı.
- vz. 65 9×18mm Makarov fişeği için tasarlandı.
- vz. 68 9x19mm Parabellum fişeği için tasarlandı.
1990' larda ise:
- vz. 61 E .32 ACP versiyonu plastik kabza grubu ile çıkardı.
- vz. 82 9×18mm Makarov fişeği için ve 113 mm namluyla geliştirildi.
- vz. 83 380 ACP fişek için geliştirildi.
- CZ-91S yarı otomatik adıyla bilinen model açık piyasaya sürüldü, belirtilen kalibrelerde hazırlandı. Vz. 82, vz. 83 ve CZ-91S tabancaları 9 mm fişekler alan düz (kavissiz) kutu şarjörler için geliştirildi.
Kullanıcılar
değiştir
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Jane' s News". 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2013.
- ^ "Military-Today - Sa vz.61 Scorpion Submachine Gun". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012.
- ^ Long, Duncan (1986). Assault Pistols, Rifles, and Submachine Guns. Boulder, Colorado: Paladin Press. s. 18. ISBN 0-87364-353-4.
- ^ a b c d e f Jones, Richard D.; Ness, Leland S., (Ed.) (27 Ocak 2009). Jane's Infantry Weapons 2009/2010 (35. bas.). Coulsdon: Jane's Information Group. ISBN 978-0-7106-2869-5.
- ^ "7,65mm samopal vzor 61 Škorpión | Armáda". Army.cz. 7 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2013.
- ^ a b c d Diez, Octavio (2000). Handguns: Armament and Technology. Lema Publications, S.L. ISBN 84-8463-013-7.
- ^ "Kopassus & Kopaska - Specijalne Postrojbe Republike Indonezije" (Hırvatça). Hrvatski Vojnik Magazine. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2010.
- ^ "Czechpoint, Czech Firearms Trivia". 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2013.
- ^ "Mongolian Swat Team". YouTube. 10 Aralık 2010. 31 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2013.
Dış bağlantılar
değiştir- Česká Zbrojovka (Çek Silah Fabrikası)
- Heckler&Koch 30 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Czechpoint 2 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Zastava Arms 1 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Jane's Defence and Security News 28 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.