Saçılma noktası

Bir meteor yağmurunun saçılma noktası (İngilizce: Radiant), gökyüzünde meteorların (yeryüzündeki bir gözlemci açısından) sanki oradan geliyormuş gibi göründüğü göksel bir noktadır. Örneğin Perseidler, Kahraman takımyıldızı (Perseus) içindeki bir noktadan çıkıyormuş gibi görünen bir meteor yağmurudur.

Saçılma noktası 'ᴏ' ile işaretlenmiş bir meteor yağmuru görüntüsü

Meteor yolları gökyüzünde rastgele yerlerde belirir, fakat aynı yağmurdan gelen iki veya daha fazla meteorun görünür yolları bu ortak saçılma noktasından dışarı doğru yayılır. Saçılma noktası, iki boyutlu bir gökyüzü projeksiyonunu gözlemleyen gözlemcinin bakış açısından, üç boyutlu uzayda paralel çizgiler olan meteor yollarının birleşme noktasıdır. Geometrik etki, paralel güneş ışınlarının ufukta birbirinden uzaklaşıyormuş gibi göründüğü alacakaranlık ışınlarıyla aynıdır.

Belirli bir meteor yağmuru için bilinen saçılma noktasına doğru izlenemeyen bir meteor, münferit olarak adlandırılır ve o yağmurun bir parçası olarak kabul edilmez.

Saçılma noktası doğu ufkunda yükselmeden önce de, yüksek irtifalarda yanan meteorlar gözlemlenebilir. Bu durumda meteor ufkun üzerinde olsa da, saçılma noktası ufkun altındadır.

Çoğu meteor yağmurunun aktif dönemi boyunca saçılma noktası, arka plandaki yıldızlara göre her gün ekliptiğe paralel olarak yaklaşık bir derece doğuya doğru hareket eder. Buna saçılma noktasının günlük kayması denir ve büyük ölçüde Dünya'nın Güneş etrafındaki yörünge hareketinden kaynaklanır, bu da günde yaklaşık bir derece kadar ilerler. Saçılma noktası, Dünya ve meteoroitin hareketlerinin bileşkesiyle belirlendiğinden, Dünya'nın yörüngesinin doğuya doğru değişen yönü, saçılma noktasının da doğuya doğru hareket etmesine neden olur.

Nedeni

Geminid meteorları, saçılma noktasının konumunu açıkça gösteriyor

Meteor yağmurları çoğunlukla bir kuyruklu yıldızın ardında bıraktığı toz ve enkaz izleri nedeniyle meydana gelir. Bu toz, kuyruklu yıldızın izine paralel olarak hareket etmeye devam eder ve Dünya bu enkazın içinden geçtiğinde bir meteor yağmuru oluşur. Enkazın tamamı yaklaşık olarak aynı yönde hareket ettiği için atmosfere giren meteorlar da kuyruklu yıldızın izlediği yoldan geliyormuş gibi görünür.

Bir istisna olarak Geminidler meteor yağmuru, Palladian asteroit olduğu düşünülen 3200 Phaethon adlı gök cismi tarafından oluşturulur.

Gözlem

Saçılma noktası gözlem açısından önemli bir faktördür. Eğer saçılma noktası ufukta ya da ufkun altındaysa, çok az sayıda meteor gözlemlenecektir. Bunun nedeni, atmosferin Dünya'yı çoğu enkazdan koruması ve yalnızca Dünya'nın yüzeyine tam olarak teğet (ya da çok yakın) bir şekilde hareket eden meteorların görülebilmesidir.