Novosibirsk
Novosibirsk (Rusça: Новосибирск, Sıbırca: Tarlan-tora), Novosibirsk Oblastı ve Sibirya Federal Bölgesi'nin başkenti ve 2018 nüfus sayımına göre Sibirya'nın en kalabalık, bütün Rusya'nın ise Moskova ve Sankt-Peterburg'dan sonra 1.612.833 kişilik nüfusuyla en kalabalık üçüncü kentidir.[1] Şehir, Güneybatı Sibirya'da Obi Nehri kıyısında yer almaktadır.
| Novosibirsk Tarlan-tora Aleksandrovskiy (1893-1895) Novo-Nikolayevskiy (1895-1903) Novo-Nikolayevsk (1903-1926) | |
|---|---|
Новосибирск (Rusça) | |
 Bayrak  Arma | |
.svg) Novosibirsk Oblastının Rusya'daki konumu | |
  Novosibirsk Nijniy Novgorod'un oblasttaki konumu | |
| Ülke |  Rusya |
| Oblast |  Novosibirsk |
| Kuruluş | 1893 |
| İdare | |
| • Tür | Şehir Meclisi |
| • Belediye Başkanı | Anatoliy Lokot (Yedinaya Rossiya) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 466.5 km² |
| Rakım | 150 m |
| Nüfus (2017) | |
| • Toplam | 1.602,915 |
| • Yoğunluk | 3170.2/km² |
| Zaman dilimi | UTC 07.00 (MSK) |
| Alan kodu | 54 |
| Plaka kodu | 54, 154 |
Resmî site http://www.novo-sibirsk.ru/ | |
Novosibirsk, 1893 yılında, Novosibirsk Demiryolu Köprüsü'nün inşa edildiği, geleceğin Trans-Sibirya Demiryolunun Obi Nehri geçiş noktasında kuruldu. Başlangıçta Novonikolayevsk olarak adlandırılan şehir, hızla büyük bir ulaşım, ticaret ve sanayi merkezi haline geldi. Şehir, Rus İç Savaşı sırasında harap olmuş ancak erken Sovyet döneminde toparlanmış ve1926'da bugünkü adını almıştır. II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinin ardından şehir, Rusya'nın batısından taşınan birçok fabrikaya ev sahipliği yapmış, bu da onu Sibirya'nın en büyük sanayi merkezlerinden biri haline getirmiştir.
Novosibirsk, çok sayıda Rus şirketine, neo-Bizans mimarisinde inşa edilmiş Alexander Nevsky Katedrali'ne, Novosibirsk Opera ve Bale Tiyatrosu'na ve Novosibirsk Hayvanat Bahçesine ev sahipliği yapmaktadır. Sibirya'nın en işlek havalimanı olan Tolmachevo Havalimanı şehre hizmet vermektedir.[2]
Tarihi
değiştirNovosibirsk, Çat Tatarlarının yerlisi olduğu bir bölgede kurulmuştur.
Rus kasabası, 30 Nisan 1893'te büyük Sibirya nehri Obi'nin üzerinden geçen bir Trans-Sibirya Demiryolu köprüsünün inşa edileceği yerde kuruldu.[3] 1895'te hem Aziz Nikolay'a hem de Çar II. Nikolay'a ithafen Novonikolayevsk (Новониколаевск) olarak isimlendirildi.[4] 1696'da kurulan yakınlardaki Krivoşçekovskaya köyünün yerini aldı. 1897 baharında tamamlanan köprü, yeni kurulan şehri bölgesel bir ulaşım merkezi haline getirdi. 20. yüzyılın başlarında Türkistan-Sibirya Demiryolu'nun tamamlanmasıyla şehrin önemi daha da arttı. Yeni demiryolu Novonikolayevsk'in doğrudan Orta Asya ve Hazar Denizi'ne bağlanmasını sağlamış oldu.[5]
Köprünün açılışı sırasında nüfusu 7.800 kişi olan yerleşim yeri daha sonra hızla gelişti. Novonikolayevsk'teki ilk banka 1906'da açıldı. 1915 yılına gelindiğinde şehirde toplam beş banka faaliyet gösteriyordu. 1907'de, nüfusu 47.000'i aşan Novonikolayevsk'e, özerk yönetim için tam haklara sahip kasaba statüsü verildi. Ekim Devrimi öncesi dönemde Novonikolayevsk'in nüfusu 80.000'e ulaştı. Sibirya'nın en büyük ticaret ve sanayi merkezlerinden biri haline gelen şehir, istikrarlı ve hızlı bir ekonomik büyümeye sahipti. Önemli bir tarımsal işleme endüstrisine,[6] bir elektrik santraline, demir dökümhanesine, emtia piyasasına, birkaç bankaya ve ayrıca ticaret ve nakliye şirketlerine sahipti. 1917'de şehirde yedi Ortodoks kilisesi ve bir Roma Katolik Kilisesi, birkaç sinema, kırk ilköğretim okulu, bir lise, bir öğretim okulu ve Romanov Evi orta okulu vardı. 1913'te Novonikolayevsk, Rusya'da zorunlu ilköğretimi başlatan ilk yerlerden biri oldu.[5]
1917-1923 Rus İç Savaşı şehre önemli ölçüde zarar verdi. Savaş zamanı salgınları, özellikle tifüs ve kolera, şehirde binlerce can aldı. Obi Nehri Köprüsü de savaş sırasında yıkıldı. Şehir tarihinde ilk kez Novonikolayevsk'in nüfusu azalmaya başladı. Novonikolayevsk Sovyet İşçi ve Asker Vekilleri Aralık 1917'de şehrin kontrolünü ele geçirdi. Mayıs 1918'de Çekoslovak Lejyonu devrimci hükûmete karşı isyan etti ve Beyaz Orduyla birlikte Novonikolayevsk'i ele geçirdi (26 Mayıs 1918). Kızıl Ordu şehri 1919'da işgal etti ve İç Savaşın geri kalanı boyunca da elinde tuttu.[5]
1921'de Lenin'in Yeni Ekonomik Politika döneminin (1921-1928) başlangıcında şehir yeniden inşa edilmeye başlandı. Şehir, Tomsk Guberniyası'nın bir parçası haline geldi ve 23 Aralık 1919'dan 14 Mart 1920'ye kadar idari merkezi olarak hizmet etti.13 Haziran 1921 ve 25 Mayıs 1925 tarihleri arasında NovonikolayevskGuberniyası'nın başkentliğini yaptı. Şehir bugünkü adını 12 Eylül 1926'da aldı.[7] Novosibirsk, Rusçada kabaca "Yeni Sibirya (kasabası)" anlamına geliyor. Şehir, günümüzde Novosibirsk Oblastı'nın idare merkezidir.
Joseph Stalin'in sanayileşme politikası çerçevesinde Novosibirsk, Sibirya'nın en büyük sanayi merkezlerinden biri haline geldi. Ağır madencilik ekipmanlarının üretiminde uzmanlaşan 'Sibkombain' tesisi de dahil olmak üzere birçok büyük sanayi tesisi bu dönemde kuruldu. Ek olarak, bir metal işleme tesisi, bir gıda işleme tesisi ve diğer sanayi kuruluşları ve fabrikaların yanı sıra yeni bir elektrik santrali inşa edildi. 1932-33'teki büyük Sovyet kıtlığı, 170.000'den fazla köylünün mülteci olarak Novosibirsk'e göçüyle sonuçlandı. Bu mülteciler, şehrin kenar mahallelerindeki kışlalara yerleştirildiler ve şehirde gecekonduların oluşmasına yol açtılar.[5] Oldukça hızlı bir şekilde büyümesi ve sanayileşmesi, Novosibirsk'in "Sibirya'nın Şikagosu" olarak anılmasına yol açtı.[8]
1941 ve 1942 yıllarında Sovyet hükûmeti, 50'den fazla önemli fabrikanın Almanlar tarafından yok edilme riskini azaltmak için bunları batı Rusya'dan Novosibirsk'e taşıdı. Aynı zamanda şehir Kızıl Ordu için önemli bir tedarik üssü haline geldi ve savaştan kaçan 140.000'den fazla mülteciye de ev sahipliği yaptı.
2 Eylül 1962'de Novosibirsk'in nüfusu bir milyona ulaştı. Şehir, o zamanlar dünyanın bir milyondan fazla nüfusa ulaşan en genç şehriydi. Novosibirsk'in bu dönüm noktasına ulaşması yetmiş yıldan az sürdü.[9]
Novosibirsk metrosu inşaatı 1979 yılında başlamış ve 1985'te şehirdeki ilk metro hattı açılmıştır.[5]
İklim
değiştirYıl boyunca iklimde pek bir değişiklik gözlenmez. Geniş sahalara yayılan hafif yağmurlar görülür. Kışları sert geçer. Kar yağışları ve soğuk etkisini gösterir. Yaz aylarının kısa geçmesine rağmen yeterli güneşlenme olanağı bulunur. Ortalama güneşlenme süresi 2077 saattir.
- Yıllık Ortalama Sıcaklık: 0,2 °C
- En Soğuk Ayın Ortalama Sıcaklığı(Ocak): -18,8 °C
- En Sıcak Ayın Ortalama Sıcaklığı(Temmuz): 19,0 °C
- Ortalama Yağış Miktarı: 425 mm
Coğrafya
değiştirŞehir, 10 coğrafik bölgeye ayrılır.
- Derjinskiy (Держинский)
- Kalininskiy (Калининский)
- Kirovskiy (Кировский)
- Leninskiy (Ленинский)
- Oktyabrskiy (Октябрьский)
- Pervomayskiy (Первомайский)
- Sovyetskiy (Советский)
- Tsentralnıy (Центральный)
- Zayel'tsovskiy (Заельцовский)
- Jeleznodorojnıy (Железнодорожный)
Ekonomi
değiştirGünümüzde Novosibirsk, otomotiv ve madencilik endüstrisi açısından çok büyük bir merkezdir.
Nüfus Verileri
değiştirNovosibirsk'te nüfusun yıllara göre dağılımı:
|
Kardeş şehirler
değiştir
Fotoğraflarla Novosibirsk
değiştir-
Novosibirsk arması -
Kuzey Çemski bölgesinden nehir manzarası -
Nikolay şapeli -
Aleksandr Nevski Katedrali -
Novosibirsk metro köprüsü -
Obi Denizi (Novosibirsk Baraj Gölü) -
Obi nehri üzerindeki fıskiyeler -
Novosibirsk'te havai fişek gösterisi -
Novosibirsk'in havadan fotoğrafı -
Novosibirsk'in uydu görüntüsü -
NOVAT- Novosibirsk Opera ve Bale Tiyatrosu -
Novosibirsk'te sokak yemekleri -
1930'lu yıllarda Novosibirsk -
Novosibirsk'te gün batımı -
Novosibirsk Tren Garı
.png)
.jpg)
.jpg)
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Численность населения по муниципальным районам и городским округам Новосибирской области на 1 января 2018 года и в среднем за 2017 год" (PDF). Federal Devlet İstatistik Servisi Novosibirsk Oblastı Bölgesel Şubesi. 23 Ağustos 2018. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ "European Airport Traffic Trends". anna.aero'nun havacılık veritabanı bankası. 22 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2018.
- ^ "Novosibirsk Tarihi". Novosibirsk Resmi İnternet Sitesi (Rusça). 19 Ağustos 2019. 19 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ Everett-Heath, John (2000). Place Names of the World - Europe: Historical Context, Meanings and Changes. Springer. s. 272. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ a b c d e "Novosibirsk City Guide". Allsiberia.com. 2 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021.
- ^ "Сельское хозяйство :: Бизнес-журнал, новости Новосибирска и Новосибирской области". biz.newsrib.ru. 24 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2013.
- ^ Novosibirsk Sözleşmesi, Madde 1.1
- ^ ""From Novosibirsk to Komsomolsk"". TIME. 4 Mayıs 1942. 25 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2009.
- ^ "Novosibirsk Belediye Başkanlığı Web Sitesi, Şehir Tarihi Sayfası". Novosibirsk Belediye Başkanlığı Ofisi. 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2008.
- ^ http://www.novo-sibirsk.ru/index/section/395, 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.