Maurice Rouvier

Maurice Rouvier (Fransızca telaffuz: [moʁis ʁuvje]; d. 17 Nisan 1842, Aix-en-Provence - ö. 7 Haziran 1911, Neuilly-sur-Seine, Fransa), Fransız banker ve devlet adamı. İki kez başbakanlık, yedi kez maliye bakanlığı yapmıştır. Mali politikaları ve Almanya ile olan dağılmayı önlemek için popüler olmayan politikaları ile tanınır.

Maurice Rouvier
Fransa başbakanı ve Dışişleri Bakanı
Görev süresi 24 Ocak 1905 - 13 Mart 1906
Cumhurbaşkanı	Émile Loubet Armand Fallières
Yerine geldiği	Émile Combes Théophile Delcassé
Yerine gelen	Ferdinand Sarrien Léon Bourgeois
Fransa başbakanı ve Maliye Bakanı ve Posta Telgraf Bakanı
Görev süresi 30 Mayıs 1887 - 12 Aralık 1887
Cumhurbaşkanı	Jules Grévy Sadi Carnot
Yerine geldiği	René Goblet
Yerine gelen	Pierre Tirard
Maliye Bakanı
Görev süresi 7 Temmuz 1902 - 17 Temmuz 1905
Yerine geldiği	Anne-Charles Hérisson
Yerine gelen	Pierre Legrand
Görev süresi 22 Şubat 1889 - 14 Aralık 1892
Yerine geldiği	Anne-Charles Hérisson
Yerine gelen	Pierre Legrand
Maliye Bakanı ve Koloniler Bakanı
Görev süresi 14 Kasım 1881 - 30 Ocak 1882
Yerine geldiği	Georges Cloué (Ticaret) Pierre Tirard (Koloniler Bakanı)
Kişisel bilgiler
Doğum	17 Nisan 1842 Aix-en-Provence
Ölüm	7 Haziran 1911 (69 yaşında) Neuilly-sur-Seine
Evlilik(ler)	Claude VIGNON tanınan Noémie CADIOT (e. 1872; ö. 1888) Aline-Marguerite Pommereul (e. 1891; ö. 1911)
Çocuk(lar)	François Vignon

Hayatı

Provence kökenli küçük bir tüccar ailesinden gelen Maurice Rouvier, restoran sahibi Paul ve Marie PEYRON'un ğolu olarak dünyaya geldi. Marsilya Lisesi’de (günümüzde Thiers Lisesi) ticaret eğitimi aldı. Orada, Marsilya’nın ünlü Zafiropoulos banka hanedanının varisiyle tanışarak okuldan mezun olduktan sonra bu banka tarafından işe alındı.

3 Eylül 1872'de heykeltıraş ve yazar Marie-Noémi Cadiot ile evlendi. 1888'de vefat eden eşinden sonra 17 Eylül 1891'de Maurice Rouvier, kendisinden 17 yaş küçük olan genç dul Aline-Marguerite Pommereul ile yeniden evlendi. Maurice Rouvier, birkaç gün süren ağır bir akciğer rahatsızlığı sonucu 7 Haziran 1911’de hayatını kaybetti.

Kariyeri

Rouvier, Aix-en-Provence'de doğdu ve gençliğinde, meslek hayatını Marsilya'da geçirdi. 1867'de Léon Gambetta'nın adaylığını orada destekledi. 1870'te ise L'Egalité adlı bir anti-imparatorluk dergisi kurdu. Aynı zamanda Gambetta ile aynı mason locasına, Marsilya'daki "La Réforme" ye aitti. 4 Eylül 1869'dan itibaren, Rouvier özel sektördeki işini bıraktı ve kamu hizmetine geçiş yaparak Bouches-du-Rhône eyaletinin genel sekreterliği görevine geldi., valilik görevini reddetti. Temmuz 1871'de Marsilya'dan Millet Meclisine bir seçimle geri döndü ve Cumhuriyetçi partiyle istikrarlı bir şekilde oy kullandı.

Bu süreçte maliye alanında uzman bir otorite haline geldi ve Bütçe Komisyonu’nda rapor hazırlayıcı ve 1880 yılında Bütçe Genel Raportörü olarak görev aldı. 1881 genel seçimlerinde, Ferry kabinesinin düşüşünden sonra, kilise ve devletin ayrılması, yerelleşme politikası ve gelir vergisinin getirilmesini içeren bir programla meclise geri seçildi. Aynı yıl Gambetta'nın kabinesine ticaret bakanı ve sömürgeler bakanı olarak katıldı ve Jules Ferry'nin 1883-85 kabinesinde aynı ofiste görev yaptı.

Başbakanlığı

31 Mayıs 1887'de, hükûmete karşı şiddetli bir direnişe başlayan General Boulanger'ı destekleyen radikal Cumhuriyetçi grupların desteğiyle başbakan ve maliyeden sorumlu bakan oldu. Böylece Üçüncü Cumhuriyet tarihinde ilk kez Başbakan, aynı zamanda Maliye Bakanlığı görevini de üstlendi. Bu dönemde ılımlı Cumhuriyetçi grupların desteğini alırken, Radikaller General Boulanger’ı destekleyerek hükümete karşı mesafeli durdu. Ancak, dönemin en ciddi siyasi krizlerinden biri olan madalya skandalı patlak vermiş; bu skandalda dönemin Cumhurbaşkanı Grévy'nin damadı Daniel Wilson rol oynayınca, Rouvier kabinesi cumhurbaşkanını koruma çabalarında başarısız oldu ve cumhurbaşkanı istifa etti.

Milletvekilliğine geri dönen Rouvier, yeniden Bütçe Komisyonu’ndaki yerini almıştır. Ancak, politik çalışmalarına yeniden ağırlık verdiği bu dönemde, Rouvier, 10 Nisan 1888 tarihinde eşini kaybetti. Rouvier'nin bütçe komisyonu başkanlığı yaptığı dönemdeki muhalefeti, Şubat 1889’da Floquet kabinesinin çöküş nedenlerinden biri olmuştur. Boulanger hareketine karşı oluşturulan yeni/sonraki Tirard hükümetinde maliye bakanlığı görevini yeniden üstlenmiştir. Takip eden yıllarda Freycinet, Loubet ve Ribot kabinelerinde de bu sorumluluğunu sürdürmüştü1891'de ikinci eşiyle yaptığı evlilik için gerçekleştirilen "Mal Ayrılığı Sözleşmesi" 640.000 frank varlığı beyanını kamuya açık hale getirmiş ve Rouvier’ye karşı sert eleştirilerin yöneltilmesine ve adının Panama skandalında baş şüpheliler arasında anılmasına yol açmıştı. 21 Kasım’da Jules Delahaye tarafından mecliste yapılan soru önergesi, skandalı tetikleyen bir başlangıç oldu; ardından Meclis bir Araştırma Komisyonu kuruldu ve Loubet Kabinesi düştü. Cornélius Herz ve Baron de Reinach ile olan ilişkilerinin gölgesinde Rouvier, 13 Aralık’ta Maliye Bakanlığı görevinden istifa etti ve 20 Aralık’ta meclis onun dokunulmazlığını kaldırdı. Bu sekiz gün boyunca borsada Fransız tahvilleri %5 değer kaybetti. Bu süreçte yargı Rouvier için 7 Şubat 1893’te, yeterli kanıt bulunmadığı gerekçesiyle takipsizlik kararı verdi.

Sekiz ay sonra, olaylarla ilgili seçmenlerin algısı bambaşka bir boyut kazandı. Alpes-Maritimes seçmenleri, Rouvier’ye yönelik suçlamaları inanılır bulmamış olacak ki, onu seçimlerin ilk turunda yeniden milletvekili olarak seçti. Ancak günümüzde bile “Panama” skandalı hala toplumsal hafızada yer edinse de, aynı dönemde ortaya çıkan bir başka dava olan “Güney Demiryolları Olayı” da artık neredeyse unutuldu. Sosyalist milletvekilleri Jaurès ve Rouanet'ın sert eleştirileri ve yoğun baskıları karşısında Rouvier, hem kendi mali operasyonlarını hem de meslektaşlarının girişimlerini savunmak zorunda kalmıştır. Bu olay, kamuoyunda büyük yankı uyandırmış ve halk arasında, eskiden "Panamacılar" denildiği gibi, bu kez "güneyciler" ifadesi dolaşmaya başlamıştı. Skandallardan etkilenmiş olmasına rağmen hiç yılmamış, 1898'de yeniden milletvekili seçilmeyi başarmıştır. Ülkenin, Yüzbaşı Dreyfus davasıyla çalkalandığı dönemde ise doğal bir şekilde revizyonist grubun safına katılmış, ancak bunu yalnızca meclisteki oylamalarıyla sınırlı tutarak tartışmalara veya kamuoyu kampanyalarına belirgin bir katkıda bulunmamıştır.

1901 yılında kurulan Fransız Ticaret ve Sanayi Bankası'nın ilk başkanı olarak göreve başlamıştır. Bu görevini hayatının sonuna kadar sürdürmüş ve onun yönetimindeki bu banka, I. Dünya Savaşı’ndan sonra Ticaret ve Sanayi için Ulusal Banka adını almıştır. Daha sonra, Paris Ulusal İskonto Kurumu ile birleşerek bugün bildiğimiz BNP Paribas adlı dev finansal kuruluşun temellerini atmıştır.

1902 yılında gerçekleştirilen milletvekili seçimleri sonucunda Rouvier, 7 Haziran 1902 yılında Combes yönetimindeki Radikal kabinede finans bakanı olarak kabineye geri dönmüştür. Rouvier, Fransa'nın Maliye Bakanı olarak görev yaparken aynı zamanda bankasını yönetmeyi sürdürdü. Ancak bu durum, aşırı sol tarafından sert eleştirilere maruz kalmasına neden de oldu. 4 Ocak 1903'te Meclis'ten Senato'ya geçti. Bir başka skandal sonucunda meclisteki çoğunluğun desteğini kaybetmesi sonucu Combes'un istifası ve sol blokun zaferiyle Rouvier bu kez yeni bir hükümet kurması için Cumhurbaşkanı tarafından davet edilmiştir. Rouvier, 63 yaşında ikinci kez Bakanlar Kurulu Başkanlığı, Başbakanlık görevine getirildi. Bu yeni kabinede başlangıçta yine finans bakanı olarak görev yapmış; kilise ile devletin ayrılmasına, gelire dayalı vergilendirme sistemine ve yaşlılık maaşları düzenlemesine odaklanan önceki hükümet politikalarını sürdürme niyetinde olduğunu açıklamıştır. Ancak kamuoyu daha çok dış politikaya yoğunlaşmıştır.

Combes hükümeti döneminde M. Delcassé, Fas meselesi üzerine İspanya ile gizli bir anlaşma yapmış ve İngiltere ile uzlaşma sağlamıştır. Ne var ki, bu politika Almanya'nın tepkisini çekmiş ve Berlin’de Fas meselesi tartışılmaya başlanmıştır. Bu hassas noktada Rouvier’nin Dışişleri Bakanı Delcassé’yi ihtiyatsız davranmakla eleştirmiş ve bu gelişme 6 Haziran 1905’te bir Bakanlar Kurulu toplantısı sonrası Delcassé görevden ayrıldı ve yerini Rouvier Dışişleri Bakanlığı koltuğuna oturdu. Kritik müzakerelerin sonunda, Rouvier 8 Temmuz’da Almanya ile bir anlaşmaya vararak Fransa’nın Cezayir sınırındaki düzeni koruma konusundaki özel çıkarlarının tanınmasını sağlamış ve Fas sultanın önerdiği uluslararası konferans kabul edilmiştir. Bu süreç uzun görüşmelere yol açmış ve Eylül ayında yeni bir anlaşma taslağı hazırlanmıştır.

Uzun tartışmalar sonucunda Eylül ayında önerilen konferansın programını içeren yeni bir anlaşma ortaya çıktı. Aralık ayında ise M. Rouvier mecliste bu süreçle ilgili bir açıklama yaptı ve tüm partilerin onayını aldı. Ancak, Rouvier’nin hükümeti 1906’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından uzun süre iktidarda kalamadı. Zira aynı yılın 9 Aralık günü din ile devlet işlerini birbirinden ayırmayı öngören yasa kabul edilmişti ve katolik çevrelerin tepkilerine rağmen, Rouvier kilise mallarının envanterine ilişkin talimatların uygulanmasında ısrarc olmuştu. Bu uygulama pek çok bölgede, özellikle de Kuzey’de bir göstericinin öldüğü 6 Mart’a kadar süren sadıklarla güvenlik güçleri arasında çatışmalara neden oldu. Kilise ve Devlet’in Ayrılması Yasası ile bağlantılı karışıklıklar, M. Clemenceau tarafından ustalıkla kullanılarak hükümeti zayıflatmak için bir araç haline getirildi ve sonuç olarak yönetime M. Sarrien liderliğindeki bir kabine geçti.

Uluslararası konferansın sonucundaki belirsizlik ortasında Fransa'da iki önemli olay gerçekleşti, bunlardan ikincisi Fransızların pozisyonunu ciddi şekilde zayıflatma tehlikesi taşıyordu. Bunlar, Cumhurbaşkanı Loubet'in halefinin seçilmesi ve Rouvier Başbakanlığı'nın düşüşüydü.

Bu olaylar sonucunda Rouvier, 7 Mart 1906’da istifa etti. Bir daha da iktidara geri dönmedi. Rouvier bundan sonraki hayatını Senato'da geçirdi.

Konuyla ilgili yayınlar

• Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Rouvier, Maurice". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press. 
• Wright, Charles Henry Conrad (1916), A History of the Third French Republic (İngilizce), Fransa: Houghton Mifflin, s. 206 
• Béguin, Jacques-François (1999), "Maurice Rouvier (1842-1911)", École pratique des hautes études. Section des sciences historiques et philologiques. Livret-Annuaire, 130 (13), ss. 271-276, doi:10.3406/ephe.1999.10766 

Siyasi görevi
Önce gelen: René Goblet	Fransa başbakanı 1887	Sonra gelen: Pierre Tirard
Önce gelen: Émile Combes	Fransa başbakanı 1905-1906	Sonra gelen: Ferdinand Sarrien