Vikipedi

Kuzey Ren-Vestfalya

Almanya'da eyalet
(Kuzey Ren Westfalya sayfasından yönlendirildi)

Kuzey Ren-Vestfalya (KRV, Almanca: Nordrhein-Westfalen, Aşağı Almanca: Noordrhien-Westfalen), Almanya'nın alana göre dördüncü, nüfusa göre birinci eyaletidir. Başkenti Düsseldorf, en büyük kenti ise Köln'dür. Kuzeyde Aşağı Saksonya, doğuda Hessen, güneyde Renanya-Palatina eyaletleriyle, batıda ise Hollanda ve Belçika ile komşudur.

Kuzey Ren-Vestfalya
Eyalet
Kuzey Ren-Vestfalya bayrağı
Bayrak
Kuzey Ren-Vestfalya arması
Arma
Ülke Almanya
Kuruluş23 Ağustos 1946
BaşkentDüsseldorf
İdare
 • BaşbakanHendrik Wüst
Yüzölçümü
 • Toplam34,084.13 km²
Nüfus
 (30 Haziran 2022)
 • Toplam18.139,120 (31 Aralık '22)
 • Yoğunluk530/km²
Zaman dilimiUTC 01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC 02.00 (OAYS)
Resmî site
land.nrw

Tarihçe

değiştir

Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti'nin oluşumu, II. Dünya Savaşından sonra Avrupa'nın yeniden düzenlenmesinin bir bölümüdür. Savaşın hemen sonrasındaki siyasi ve ekonomik koşullar, İngiliz işgal gücünün 1946 yazında kendi işgal bölgesinde eyaletler kurmasına yol açtı.

Operation marriage (evlenme operasyonu) kavramı altında Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti'nin kuruluşu gerçekleştirildi. İngiliz çöpçatan, bir zamanların Prusya Ren bölgesinin kuzey kısmıyla önceki Prusya bölgesi Vestfalya'yı birleştirerek sağlam bir yönetim bölgesi yaratmayı başardı. Bu bölgenin ortasında, konumu galip birleşik güçler tarafından farklı farklı değerlendirilmiş olan Ruhr Bölgesi bulunur. Ama yeni bağlantının, hem bu sanayi potansiyelinin tekrar kalkınma için en iyi kullanımını sağladığı, hem de güvenlik çıkarlarına en iyi hizmet ettiği anlaşılıyordu; böylece Orta Avrupa'ya Sovyet etkisi en iyi şekilde geri çevriliyordu. Ocak 1947'de daha önceki Lippe-Detmold Dükalığı yeni eyalete katıldı. Böylece Kuzey Ren-Vestfalya dış çehresini buldu.

İktisadi, toplumsal, siyasi yaşamı ve devlet yaşamını temelden başlayarak yeniden düzenlemek ve desteklemek savaştan sonraki ilk yıllarda en önemli ödevdi. Halkın durumunu maddesel olarak iyileştirmenin ve mümkün olan en iyi devletsel yapıyı kurmaktaki mücadele projelerinin yanı sıra, özellikle eğitim politikasıyla ve iktisadi demokrasiyle ilgili taslaklar etrafındaki çatışmalar siyasi gündemi belirliyordu. 1933'ten sonra ilk kez yeniden vatandaşlar 1947'de demokratik temel yasalara göre bir meclis seçtiler; eyalet meclisini. 1949'da KRV yeni kurulan Almanya Federal Cumhuriyeti'nin bir eyaleti oldu. 1950'de Kuzey Ren-Vestfalya eyalet anayasası bir halk oylamasıyla kabul edildi.

İktisadi siyaset açısından Ruhr bölgesi çeyizi ağır bir ipotek olarak duruyordu. Kömür bölgesinin kara altını, Almanya Federal Cumhuriyeti'nin yeniden inşasını harekete geçirme kısa sürede önemli rol oynamıştı. Ama, Ruhr'daki artık zamanını doldurmuş kömür ve çelik sanayinin genişletilmesi 50'li yılların sonunda kömür krizine ve yetmişli yıllardan beri çelik krizine neden olmasından ötürü uzun vadede eyaleti ekonomik dar boğaza sürükledi. Eyaletteki yapısal kriz geleneksel tekstil sanayisinin batmasıyla da kuvvetlendi. Bu nedenle 60'lı yıllardan beri iktisadi düzendeki sosyal olarak kaldırılabilir dönüşüm Kuzey Ren-Vestfalya eyalet politikasının merkezi uğraşıdır.

60'lı yıllarda Kuzey Ren-Vestfalya üniversite iklimindeki önemle uygulanan iyileştirmeler de kuvvetli modernleşme baskısının ifadesiydi. Özellikle Ruhr bölgesinde pek çok yeni üniversite ile birleşik yüksek okulu ve meslek yüksek okulu adı altında yeni bir yüksek okul tipi madenci Anton'un oğullarını ve kızlarını bekliyorlardı.

Ama 60'lı yıllardan beri yüksek sanayileşme oranının çevre bilimsel sonuçları, yüksek bir nüfus yoğunluğuyla bağlantılı olarak, artan bir şekilde dikkatleri çekmeye başladı. Ren ve Ruhr sanayi bölgelerinde solunabilecek sağlıklı hava uzun zamandır çok azalmıştı; suyun ve toprağın da durum daha iyi değildi. 10 milyon insanın içme suyu Ren nehri suyu değerlendirilerek karşılanıyor. Yetmişli yılların sonundan beri eyalet, su kaynaklarının kalitesinin iyileştirilmesi için çabalarını artırdı. Bugün yalnızca Ren'de yeniden 43 farklı balık türü yaşıyor. Bir yandan yüzey kaplanmaları, diğer yandan sanayi ve tarım toprağa olumsuz etkileri çevre politikalarıyla ilgili tedbirlerin diğer konuları oldular. Zehirli atıkların konulduğu yerlerin kaydedildiği bir defter çerçevesinde 1997'ye kadar 32.000 sadece bu tür atıklarla dolu yer belirlendi; o zamana kadar bunlardan 1400'ü modernleştirilmişti. Bugün Kuzey Ren-Vestfalya'daki her evin birçok farklı renklerde çöp kutusunun olması, ileri sanayileşmiş bir refah toplumundaki çöp sorunlarının çözümü doğrultusunda eyaletin yoğun çabalarının günlük yaşamdaki delilidir. Olabildiğince az çöp üretmek ve yeniden değerlendirme günümüzde öncelik arz etmektedirler. KRV'de çevre korumaya verilen önem, eyaletin ve eğitimin hedefi olarak köklerini 1985 eyalet anayasasına salmıştır.

Eyalet politikacıları 70'li yıllarda idari reformla bir yüzyıl şaheseri oluşturmak için yola çıkmışlardı: Kuzey Ren-Vestfalya'nın siyasi haritasını yeniden çizmek geçerliydi. Bölge reformundan sonra harita, kazaya bağlı 2292 belediye yerine sadece 369 belediye, 57 yerine sadece 31 kaza ve önceki 37 yerine yalnızca 23 kazası olmayan şehir gösteriyordu. Bu yeni düzenleme işlevsel reformlarla desteklendi; yani, daha çok etkili ve iktisadi olmak, şeffaflık ve halka yakınlık hedefiyle yönetim yetkilerinin yeniden düzenlenmesi.

Coğrafya

değiştir
 
Kuzey Ren-Vestfalya'nın coğrafi haritası

Kuzey Ren-Vestfalya, Aşağı Ren bölgesinin ovaları ve Port Westfalica vadisine kadar Orta Yaylalar'ın bazı kısımlarını kapsar. Eyalet 34,083 km2 (13,160 sq mi) alanı kaplar. Kuzey Ren-Vestfalya eyaleti, güneybatıda Belçika (Valon Bölgesi) ve batı ve kuzeybatıda Hollanda (Limburg, Gelderland ve Overijssel) ile sınırları paylaşır. Kuzeyde ve kuzeydoğuda Aşağı Saksonya, güneyde Rheinland-Pfalz ve güneydoğuda Hessen Alman eyaletleriyle sınırı vardır.

Eyaletin yaklaşık yarısı, her ikisi de Kuzey Almanya ovası'na uzanan Vestfalya ovası ve Renanya'nın aşağı arazisindedir. Bu ovalarda aralarında Hohe Mark, Beckum tepeleri, Baumberge ve Stemmer Berge olan birkaç izole tepe sırası vardır. Arazi güneye ve eyaletin doğusunda Almanya'nın Merkez Yaylalar bölümlerine doğru yükselir. Bu tepe sıraları doğuda Egge tepeleri, Wiehen tepeleri, Wesergebirge ve Teutoburg Ormanı, güneyde Sauerland, Bergisches Land, Siegerland ve Siebengebirge ve ayrıca eyaletin güneybatısında sol Ren Eifel dahil olan Weser yaylaları'dır. Hessen ile sınır bölgesindeki Rothaargebirge, deniz seviyesinden yaklaşık 800 m yüksekliğe kadar çıkar. Bu dağların en yüksekleri deniz seviyesinden 843,2 m yükseklikteki Langenberg, Kahler Asten (840,7 m) ve Clemensberg'dir (839,2 m).

Kuzey Ren-Vestfalya'nın planimetrik olarak belirlenmiş merkezi Dortmund-Aplerbeck'in güneyinde, Aplerbecker İşareti'ndedir (51° 28' K, 7° 33' D). En batı noktası Hollanda sınırına yakın Selfkant yakınında, en doğu noktası Weser'deki Höxter yakınındadır. En güneydeki nokta, Eifel bölgesindeki Hellenthal yakınındadır. Eyaletin en kuzey noktası, eyaletin kuzeydoğusundaki Rahden yakınlarındaki NRW-Nordpunkt'tur. Nordpunkt, Kuzey denizi kıyısının yalnızca 100  km güneyindedir. En derin doğal eğim, eyaletin kuzeybatısındaki deniz seviyesinden 9,2 m yükseklikteki Kranenburg küçük kasabasının Zyfflich ilçesindedir. Yine de Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin yer üstündeki en derin noktası madencilikten kaynaklanmıştır. Hambach açık ocağı, Niederzier'de deniz seviyesinden 293 m derinliğe ulaşır. Bu çukur Almanya'daki en derin insan yapımı çukurdur.

Kısmen Kuzey Ren-Vestfalya'dan akan en önemli nehirler şunlardır: Ren, Ruhr, Ems, Lippe ve Weser.

Ren, Kuzey Ren-Vestfalya'daki en önemli nehirdir: eyalete Bad Honnef yakınlarında Orta Ren olarak girer ve burada Orta Ren şarap bölgesinin parçasıdır. Bad Godesberg yakınlarında Aşağı Ren'e dönüşür ve 730 metre genişliğinde Emmerich yakınlarında Kuzey Ren-Vestfalya'dan ayrılır. Ren, Hollanda'ya girdikten hemen sonra birçok kola ayrılır.

Tamamen Paderborn şehrinin içinde akan Pader nehri Almanya'nın en kısa nehridir.

Birçokları için Kuzey Ren-Vestfalya, sanayi bölgeleri ve kentsel yığınlarla eş anlamlıdır. Ancak, eyaletin en büyük bölümü tarım (neredeyse R) ve ormanlar (%) için kullanılır.[1]

İdari bölümler

değiştir
 
Kuzey Ren-Vestfalya topoğrafik haritası

Kuzey Ren-Vestfalya 31 ilçeye (Landkreise) ve 22 bağımsız şehre (Kreisfreie Städte), ayrıca her biri Arnsberg, Detmold, Düsseldorf, Köln ve Münster olmak üzere 5 Yönetimsel Bölgede (Regierungsbezirk) gruplanır.

İlçe Otomobil plakası İdari merkez Regierungsbezirk
  Städteregion Aachen AC Aachen Köln
  Kreis Borken BOR Borken Münster
  Kreis Coesfeld COE Coesfeld Münster
  Kreis Düren DN Düren Köln
  Ennepe-Ruhr-Kreis EN Schwelm Arnsberg
  Kreis Euskirchen EU Euskirchen Köln
  Kreis Gütersloh GT Gütersloh Detmold
  Kreis Heinsberg HS Heinsberg Köln
  Kreis Herford HF Herford Detmold
  Hochsauerlandkreis HSK Meschede Arnsberg
  Kreis Höxter HX Höxter Detmold
  Kreis Kleve KLE Kleve Düsseldorf
  Kreis Lippe LIP Detmold Detmold
  Märkischer Kreis MK Lüdenscheid Arnsberg
  Kreis Mettmann ME Mettmann Düsseldorf
  Kreis Minden-Lübbecke MI Minden Detmold
  Oberbergischer Kreis GM Gummersbach Köln
  Kreis Olpe OE Olpe Arnsberg
  Kreis Paderborn PB Paderborn Detmold
  Kreis Recklinghausen RE Recklinghausen Münster
  Rhein-Erft-Kreis BM Bergheim Köln
  Rhein-Kreis Neuss NE Neuss Düsseldorf
  Rhein-Sieg-Kreis SU Siegburg Köln
  Rheinisch-Bergischer Kreis GL Bergisch-Gladbach Köln
  Kreis Siegen-Wittgenstein SI Siegen Arnsberg
  Kreis Soest SO Soest Arnsberg
  Kreis Steinfurt ST Steinfurt Münster
  Kreis Unna UN Unna Arnsberg
  Kreis Viersen VIE Viersen Düsseldorf
  Kreis Warendorf WAF Warendorf Münster
  Kreis Wesel WES Wesel Düsseldorf
Bağımsız sehirler
  Bielefeld BI Detmold
  Bochum BO Arnsberg
  Bonn BN Köln
  Bottrop BOT Münster
  Dortmund DO Arnsberg
  Duisburg DU Düsseldorf
  Düsseldorf D Düsseldorf
  Essen E Düsseldorf
  Gelsenkirchen GE Münster
  Hagen HA Arnsberg
  Hamm HAM Arnsberg
  Herne HER Arnsberg
  Köln K Köln
  Krefeld KR Düsseldorf
  Leverkusen LEV Köln
  Mönchengladbach MG Düsseldorf
  Mülheim an der Ruhr MH Düsseldorf
  Münster (Westfalen) MS Münster
  Oberhausen OB Düsseldorf
  Remscheid RS Düsseldorf
  Solingen SG Düsseldorf
  Wuppertal W Düsseldorf


Şehirler

değiştir
 
Köln Katedrali ve Hohenzollern Köprüsü

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Tatsachen über Deutschland (2003) Nordrhein-Westfalen, p. 44

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Kuzey Ren-Vestfalya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Ren-Vestfalya&oldid=33915728" sayfasından alınmıştır