Vikipedi

Erden Eruç

Erden Eruç (d. 1961), Türk dağcı, denizci ve gezgin.[5] KaslaGit[6] sloganıyla yola çıkmıştır. "Kürekle okyanus geçen ilk Türk" unvanına sahiptir. 2007 yazında başladığı Kas Gücüyle Devrialem projesini 5 sene 11 gün sonra 2012 yazında tamamlamıştır. Tarihte kendi gücüyle devrialemi başarmış ilk ve tek kişidir. En hızlı kas gücüyle devrialem rekorunun sahibidir. Tarihte üç ayrı okyanusu küreklemiş ilk kişidir.[7][8] 2007-2008 seazonunda Büyük Okyanus'ta kayığında tek başına geçirdiği 312 gün, şahsi rekorudur. Atlas Okyanusu üzerinde kas gücüyle durmadan katedilen en uzun mesafe Eruç'a aittir. 2022 yılı itibarıyla 1.084 günü tek başına olmak üzere, hayatının 1.168 gününü okyanuslarda kürek başında geçirmiş olup dünyada hayatta olan en tecrübeli okyanus kürekçisidir.[9] 29.000 denizmili civarında bir mesafeyi küreklemiş olan Eruç 2013 Haziran ayı itibarıyla kariyer toplamında dünyada önde giden okyanus kürekçisidir.

Erden Eruç
DoğumLefkoşa, Kuzey Kıbrıs,[1]Türkiye'de büyüme[2]
İkametSeattle, ABD
VatandaşlıkTürk
EğitimBornova Anadolu Lisesi, Lisans ve Y.lisans Makine Mühendisi, Boğaziçi Üniversitesi
Yüksek Lisans Engineering Mechanics, Ohio State Üniversitesi
M.B.A., George Mason Üniversitesi[3]
MeslekDanışman, dünya turu atmış, Around-n-Over'ın kurucu, başkan ve Şef Kaşifi[3]
EvlilikNancy Board (2003–günümüze)[4]
Resmî sitehttps://www.erdeneruc.com
http://www.kaslagit.com
http://www.around-n-over.org

Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından Fair Play Ödülü, dünyaca itibar sahibi Explorers Club[10] tarafından 2010 Vancouver Ödülü ve 2013 Liyakat Ödülü,[11] Zirve Dağcılık Kulübü tarafından Dağcılığın Zirve Ödülü, Türk Deniz Ticaret Gazetesi tarafından Altın Yunus Ödülü, Outside Magazine tarafından 2013 Yılın Maceracısı Ödülü[12] ve Best of ExplorersWeb 2012 Ödülü[13] sahibidir.

Yaşamı

değiştir
Harici dosya
Görseller
  On Mount McKinley (© 2003 Around-n-Over)
  With bicycle (© 2003 Around-n-Over)
Video
  Rotating globe with route (by KPLU-FM, Seattle/Tacoma)

1961 yılında Lefkoşa'da doğdu. Babasının askerlik mesleği nedeniyle çocukluğunda Türkiye'nin değişik yerlerinde bulundu. Çocukluğundan itibaren çeşitli sporlarla uğraştı. İlk tırmanışını 11 yaşındayken babası ile birlikte Erciyes Dağı'nın doğu zirvesine gerçekleştirdi.

 
Türkiye'nin Kapadokya bölgesindeki Erciyes Dağı

Yüksek dağ, teknik duvar, kar ve buz tırmanışlarını ve çeşitli doğa sporları ile ilgilenmeyi hiç bırakmadı. Üniversite yıllarında müsabık olarak güreş ve sonraki yıllarda judo yaptı. Maraton dahi koştu.

Lise öğrenimini Bornova Anadolu Lisesi'nde tamamladı. Eğitimini, Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünde sürdürdü. Bu okuldan yüksek mühendis olarak mezuniyetinin ardından yüksek lisans için gittiği ABD'ye yerleşti. 41 yaşına dek ABD'de çeşitli firmalarda teknik uzman olarak çalıştı. 1999 yılında Virginia'daki George Mason Üniversitesi‘nden MBA derecesi aldı ve Seattle'a yerleşti. 2001 baharında Seattle’da bilişim piyasası çökünce çalıştığı şirket el değiştirdi. Sonrasındaki uluslararası danışmanlık girişimleri 11 Eylül saldırılarının ardından gelen durgun piyasada sonuç vermedi.

Eruç, 1997'den beri kas gücüyle devrialem konusuna kafa yormaktaydı. 2002 Eylül ayında birlikte kaya tırmanışı yaparken düşerek ölen arkadaşı Göran Kropp'un kaybı üzerine hayatın kısa olduğuna karar verdi. Göran Kropp, 1996 yılında İsveç’ten Nepal’e kendi yükünü çekerek bisikletiyle gidip Everest’e tırmanmasıyla bilinirdi ve Eruç’a yolculuğuna başlamasını telkin etmişti. Eruç, 2002 Kasım ayında Göran’ın cenazesinden dönerken uçakta bir kağıt parçası üzerine dünya haritasını çizdi, yolunun üzerindeki Antarktika hariç diğer altı ayrı kıtanın en yüksek zirvelerini işaretledi; böylece Göran’ın anısına yapacağı Altı Zirve Projesi doğdu.[14]

Projenin ilk aşaması Kuzey Amerika'nın en yüksek noktası olan Denali (McKinley) zirvesine ulaşmaktı. Göran usulü kendi yükünü bisikletle çekerek Seattle ile Alaska arasında gidiş dönüş 9.000 kilometre kadar mesafe katetti. 29 Mayıs 2003'te zirveye ulaştı. Denali Zirvesi'ni takiben Alaska'daki Homer kasabasında sporcu eşi Nancy Board ile yerli töreniyle evlendi.

Harici görsel
  Rowboat and bike (© 2003 Around-n-Over)

2006'da Altı Zirve Projesi'ne kısa bir ara vererek, ona "kürekle okyanus geçen ilk Türk" unvanını kazandıran ve Kanarya Adaları ile Guadeloupe arasında 96 gün süren Atlas Okyanusu geçişini gerçekleştirdi.

Altı Zirve Projesi, 2007 yılında tekrar devam etti. O Mayıs ayında Seattle'dan güneye pedal basan Eruç, Temmuz ayında Kalifornia sahillerindeki Bodega Bay limanından kürekle Avustralya’ya doğru Büyük Okyanus’a açıldı. Bodega Bay aynı zamanda Erden Eruç’un kas gücüyle devrialem yolculuğunun başlangıç noktasıdır.[15][16]

Around-n-Over Vakfı

değiştir
 
Bir küre üzerine çizilmiş bir büyük daire. Bir kürenin etrafına çizilen diğer tüm daireler büyük bir daireden daha küçük bir çevreye sahip olur. Doğrudan herhangi iki nokta r1 ve r2 arasına çizilmiş bir yay (yeşil çizgi) bir kürenin yüzeyi, arkın küre etrafında tamamen uzatılmasıyla oluşan büyük bir dairenin parçasıdır.

Eruç, 2003 yılında, yolculuktan edinilen ders ve tecrübeleri özellikle ilkokul öğrencileri ile paylaşma düşüncesiyle kâr amacı gütmeyen, eğitim ve hayır amaçlı bir kurum olan Seattle merkezli Around-n-Over Vakfı'nı kurmuştur.[17][18] ABD vergi kanunlarına göre 501(c)(3) nonprofit olarak tasnif edilmiş olan bu kurum, hesapları ABD devleti gözetiminde kamu yararına çalışmakta, kas gücüyle yapılan yolculuklardan öyküleri paylaşarak öğrencilere dünyayı tanıtacak yeni bir pencere açmayı hedeflemektedir. Türkiye’de İlkokullara Yardım Vakfı (İLKYAR)[19] aracılığıyla Yatılı İlköğretim Bölge Okulları’nda köylerden gelip eğitim gören ilkokul ve ortaokul çağındaki öğrencilere ulaşmakta, Türklerden gelen bağışlarla onlara kaynak yaratmak üzere çalışmaktadır.[20] Şimdiye kadar İLKYAR'a ulaştırılan nakit katkıların ötesinde, Batman'da bir kızyurdu inşası için katkıda bulunmuştur.[21]

Tekne

değiştir
 
Yaygın bir sandal okyanuslarda kürek çekmek için kullanılanlardan çok daha küçük ve daha az dayanıklıdır.

Eylül 2004'te Eruç, Altı Zirve Projesindeki iki zirveye ulaşmak için sonunda üç okyanusta kürek çekeceği, 7.1 m boyunda, 1.9 m eninde kullanılmış ve kanıtlanmış okyanus geçen bir kontrplak tekne satın almaya karar verdi. Tekne ilk sahiplerince "Kaos" ikinci sahipleri tarafından "Calderdale - Yorkshire Challenger" veya kısaca "Calderdale" olarak adlandırıldı. Eruç satın almadan önce Calderdale teknedeki iki kişilik ekiple Atlas Okyanusu 'nu iki kez başarıyla geçmişti.[22] Tekne, Guinness World Records web sitesinde Around-n-Over olarak listelenmiştir.[23] Eruç, teknenin ismini resmi olarak değiştirmedi ve hala Calderdale olarak anıyor. Kayığın isim haklarının istekli bir sponsora verildiğini belirtti.[24][25] 250 kg (550 lb) çıplak ve 750 kg (1.650 lb) yüklü tekne, birçok gelişmiş navigasyon, güvenlik ve iletişim sisteminin yanı sıra bir güneş paneli tarafından şarj edilen 12 voltluk jel pil çifti donanımlıydı. Yüklenen tekne, bir Argos izleme sinyali, bir EPIRB tehlike sinyali, uydu telefonu, GPS navigasyon cihazı, radar transponder, radar reflektör, VHF telsiz, avuç içi bilgisayar, bir elle çalıştırılan ve iki elektrikli tuzdan arındırma ünitesi, bir tıbbi kit, su geçirmez bir kabin ve acil durum malzemeleri olan bir cankurtaran botu taşıyordu.[22][26] Aktif kullanımda olmadığında tekne, Tacoma, Waşington 'daki Foss Waterway Limanının Working Waterfront Denizcilik Müzesi' nde barındırılır.[24]

İlk yolculukları

değiştir

Eruç, 2007 ile 2012 arasındaki başarılı devrialem yolculuğundan önce oldukça farklı bir rota planı geliştirmişti. Bu ilk planı Seattle'dan Alaska'daki McKinley Dağı'na gidiş-dönüş bisiklet yolculuğu ile 1 Şubat'tan 24 Ağustos 2003'e kadar 29 Mayıs'ta zirveye ulaşılmasıyla başladı.[27]

Eruç, projeye Aconcagua tırmanışı ile devam etmek için Seattle'dan Güney Amerika'ya kürek çekmeyi planlamıştı.[28] Ancak 3 Ekim 2004'te Eruç tam yüklü bisikletiyle Seattle'dan ayrıldı ve 25 Aralık'ta [Miami] 'ye geldi.[27] Miami'yi zirveler projesiyle birlikte bir devrialem girişimi için yeni ve muhtemelen daha iyi bir başlangıç noktası olarak seçmişti. O zamanki plan Miami'den Karayip Denizi ve ardından Panama Kanalı üzerinden Pasifik'e kürek çekmek, Güney Amerika'nın batı sahilinde kürek çekmek, Aconcagua'ya bisikletle gidip tırmanmak, Yeni Gine'ye kürek çekmek, Carstensz Piramidi ‘ne (Kosciuszko'nun alternatifi Okyanusya daki en yüksek zirve için) bisikletle gidip tırmanmak, Asya anakarasına kürek çekmek, Everest'e bisikletle gidip ve tırmanmak, Afrika'ya kürek çekmek, Kilimanjaro'ya bisiklete gidip tırmanmak, Orta Doğu 'ya kürek çekmek, Elbrus'a bisikletle gidip tırmanmak ve sonunda Akdeniz ve oradan da Atlas Okyanusu yoluyla Miami'ye geri dönmekti.[29]

Eruç, insan gücü ile gezen maceracı Tim Harvey'i ve Harvey'in Avrupa'dan Vancouver, Kanada 'ya bir ev yolu bulma arzusunu öğrendiğinde planlarda bir değişiklik meydana geldi. Eruç Harvey ile temasa geçti ve "Calderdale" i Portekiz 'e sevk ettirdi.[30] İki adam, Atlas Okyanusu'nu birlikte geçmek niyetiyle 16 Ekim 2005'te [Lizbon] 'dan kürek çekmeye başladı; ancak koşullar, 11 Aralık'taki varışlarından sonra Las Palmas de Gran Canaria 'dan kürek çekmelerini engelledi. Harvey, yelkenliyle seyahat eden başka bir grupla ilerlemeye karar verdi, böylece yolculuğunun insan gücüyle çalışan kısmını sona erdirdi ancak motor kullanılmadığı için emisyonsuz sayıldı.[31] 2005 yılının sonlarına doğru Eruç, tüm yolculuğu iki kişilik kürek çekme turu yapmayı düşünmüş ve sonuç olarak yeni kürek ortakları ve sponsorlar için talepler göndermeye başlamıştı. Nihayetinde tek başına devam etti ve 29 Ocak'ta Las Palmas'tan başlayıp 5 Mayıs 2006'da Guadeloupe 'da biten ilk solo Atlantik kürsüsünü tamamladı. Sponsorluklar ve ortaklar gerçekleşemeyince kayıkla devrialem fikri neredeyse terk edildi. Ancak 2007 yılının başlarında, bir Türk ulaştırma ve inşaat holding şirketi olan Aktaş Grubu, ana sponsor olarak öne çıktı ve yeni bir tek başına devrialem planı uygulamaya kondu.[27]

İlk tek başına insan gücüyle devrialem

değiştir
 
Bodega Körfez haitasıKaliforniya

Mayıs 2007'nin başlarında, Eruç bir kez daha Seattle'dan bisikletiyle San Francisco Körfezi nin kuzey tarafındaki Tiburon, Kaliforniya 'ya gitti. Haziran ayı başlarında ve ortasında San Francisko Körfezi'nden çıkmaya çalışırken çok güçlü kara rüzgarlarıyla savaştktan sonra bunun yerine 10 Temmuz 2007'de Kaliforniya'daki Bodega Körfezi'nden ayrıldı.[27] Eruç, kayığı yolculuğun sonraki tüm bölümlerinde olduğu gibi yeni başlangıç noktasına ayrı olarak taşınırken Tiburon'dan Bodega Körfezi'ne bisikletle gelmişti. İlk varış limanı için amaçlanan varış noktası, Pasifik Okyanusu nu geçtikten sonra Avustralya'da Brisbane 'nin hemen kuzeyinde bulunan Mooloolaba idi. Eruç okyanusun ortasında kürek çekerken teknesinden her iki kıyıya olan mesafeye göre düz çizgi mesafesinin 6.182 deniz mili (11.400 km; 7.110 mi) olduğunu hesapladı. Dinlenme dönemlerinde karşıt rüzgarlar ve okyanus akıntıları nedeniyle kürek çekme mesafesi gerçek mesafeden daha uzun olacaktı.[32]

Pasifik Okyanusu'ndan Papua Yeni Gine'ye

değiştir

Teknenin sert denizlerde çok yetenekli olduğu kanıtlandı ve üç okyanusu geçerken yalnızca bir kez alabora oldu. 20 Aralık 2007'de Pasifik Okyanusu'nun ortasında, büyük bir haydut dalga tekneyi Eruç'un tahminine göre yaklaşık 120-150 derece eğdi. Kabinde uyurken Dalga çarptı ve onu tavana fırlattı ve ardından tekne balast nedeniyle kendini düzelttiğinde tekrar zemine fırlattı. Açık güvertedeki değer kaybı enerji jelleri ve sıvı değiştirme paketleriydi; diğer tüm değerli eşyalar ya bağlanmış ya da güvenli bir şekilde istiflenmişti.[33]

 
Argos işaret ışığı

10 Ocak 2008'de Eruç'un Argos izleme fenerinden acil durum sinyali alındı.[34] Eruç'tan yanlış alarm olduğunu belirten bir çağrı geldiğinde arama kurtarma operasyonu neredeyse başlamıştı.[35]

Orta ve batı Pasifik'teki alışılmadık derecede güçlü akıntılar, güneyde ilerlemeyi Eruç için çok zorlaştırdı. Bodega Körfezi'nden çıkışından sonra Pasifik'te La Niña koşulları gelişti. İntertropikal yakınsama bölgesi 'ndeki zıt akıntılar ve rüzgar modelleri nedeniyle ilk denemesinde ekvatoru geçemedi. Ana dönemin tayfun mevsimi ilk yarısında güneydoğudan gelen güçlü La Niña rüzgarlarıyla mücadeleden sonra gıda kaynakları tehlikeli derecede azaldı, Eruç kuzey yarımkürede mahsur kaldı. 17 Mayıs 2008'de Papua Yeni Gine (kısaca: PNG) kuzeyindeki Frabelle Balıkçılık Şirketi'nin Filipinli balıkçılarının yardımını kabul etti. O sezonun ilk tayfunu 5 Mayıs'ta kuzeybatısına doğru oluştu ve Rammasun adlı Kategori-4 süper tayfuna dönüştü. Rüzgarlar onu kıyıya taşımadan önce Ninigo Adaları yakınlarında PNG sularına ulaşmıştı.[36]

Sekiz ay sonra 15 Ocak 2009'da tayfun sezonu sona erdikten sonra aynı balıkçılar onu tam olarak buldukları yere geri götürdüler. Bismarck Denizi üzerinden devam eden Eruç, 4 Şubat'ta ekvatoru geçerek PNG'de Finsch Limanı ‘na ulaştı. Bu noktada yaralı sırtını onarmak için yaklaşık sekiz ay daha ara verdi. 22 Eylül 2009'dan itibaren yürüyerek ve deniz kayağı ile PNG'nin Solomon Denizi kıyıları boyunca devam etti ve ardından Oro körfezi 'nden Port Moresby' ye tarihi Kokoda Track üzerinden 26 Kasım 2009'a kadar kıyıdan kıyıya yürüdü.[36]

Avustralya ve Kosciuszko Dağı

değiştir

8 Aralık 2009'da Port Moresby'den hareket eden Eruç, PNG etrafında kendisi için gönderilen — teknesiyle Mercan Denizi boyunca — teknesiyle kürek çekerek 10 Ocak 2010'da Avustralya, Cape York Yarımadası na ulaştı. 28 Ocak'tan 15 Şubat 2010'a kadar kıyıdan aşağı giderek 18 Şubat'ta bisiklet ile devam ettiği Cooktown 'a ulaştı. Eruç Kosciuszko Dağı 'na doğu kıyısı boyunca bisikletle giderek 10 Nisan'da Altı Zirve Projesi'nin ikinci zirvesi olan Kosciuszko Dağı ‘nın zirvesine çıktı. Yine ülkenin güney ve batı kıyı bölgelerinde bisikletle devam etti. Perth 'te teknesini hazırladıktan ve ikmalini hazirana kadar tamamladıktan sonra Eruç tekneyi daha uygun bir hareket noktası olarak kuzeye Carnarvon' a gönderdi. 7 Temmuz 2010'da Carnarvon'a bisikletle ulaştı.[36]

Hint Okyanusu, Afrika ve Kilimanjaro Dağı

değiştir

Eruç, Hint Okyanusundan Afrika'ya geçmek için 13 Temmuz 2010'da Avustralya, Carnarvon'dan denize açıldı. 3,5 ay süren tek başına kürek çekmenin ardından 30 ekim, 2010'da Türk Donanması'na bağlı "TCG Gaziantep" adlı firkateyn Madagaskar'ın kuzeyinde Eruç ile buluştu. Eruç'un annesi Kilis yakınları doğumluydu, fırkateynin adı tesadüfen annesinin büyüdüğü Türk kenti Gaziantep ile aynıydı. Küçük bir zodyak botu ile tatlılar ve hediyeler alışverişinde bulunan firkateyn o gün gün batımına kadar batıya doğru kürek çeken Eruç'a eşlik etmeye devam etti. Bölgede korsanlıkla mücadele için Birleşik Görev Gücü bünyesinde devriye geziliyordu ve bu görev gücünün komutanı Tuğamiral Sinan Ertuğrul firkateyndeydi. Ertuğrul ve Eruç rotası ve Afrika'da olası karaya çıkacağı yerle ile ilgili birbirlerine e-postalar gönderiyor ve onu korsanlıktan uzak tutmaya çalışıyorlardı.[37][38]

Kasım 2010'da siklon mevsimi başlarken Eruç, Afrika kıyılarına doğru devam edemeyeceğini fark etti çünkü mezoscale girdap veya anafor onun etrafında oluşmuş ve onu kıyıdan uzaklaştırıyordu. Mozambik Kanalı‘nda kürek çekerken su hortumuna tanık oldu ve 26 Kasım, 2010'da hiçbir korsanla karşılaşmadan güney-güneydoğu yönünü İzleyip Madagaskar'daki Mahajanga 'ya ulaştı. Avustralya'dan Madagaskar'a kadar süren kürek çekme yolculuğu yaklaşık dört buçuk ay sürmüştü.

Eruç, 26 Mart 2011'de Mozambik'te Angoche 'de karaya çıkarak, 20 Nisan, 2011'de Mahajanga'dan batıya Afrika kıyılarına kürek çekmeden önce kasırga sezonu sona erene kadar dört aylık bir ara verdi.[36]

 
Kilimanjaro dağı

Eruç, on iki gün sonra 2 Mayıs, 2011'de Altı Zirve Projesi'nin üçüncü zirvesi olan Kilimanjaro Dağı için 8-15 Haziran 2011 tarihleri arasında Kilimanjaro Dağı' na hazırlık ve tırmanış amacıyla bir yan geziyle kıtada bisiklet sürmeye başladı.[36] Eşi ve 78 yaşındaki babası Cemal Eruç'un da aralarında bulunduğu bir düzineden fazla kişinin katıldığı tırmanış partisiyle 14 Haziran'da dağa çıktı.[39]

Eruç, kuzey Mozambik'te bisiklet sürerken, beklenmedik bir şekilde kumlu bir yolda bisikletini defalarca çarptı.[40] 26 Haziran 2011'de Eruç, Tanzanya Kabuku'daki gürültü şeridi 'nin üzerinden geçen bir otobüsten kaçarken düştü.[41] Bisikleti hasar görmemiş ama GPS ünitesi ve Argos işaret ışığı kırılmış, sol başparmağı aşırı şişmiş, sağ kalçası ve sağ ön kolu kaldırıma sert bir şekilde çarpmıştı. Eruç, yaraları tedavi ettikten ve şişmiş başparmağını işaret parmağına bantladıktan sonra Zambiya ve Namibya boyunca güneybatıya devam etti. 21 Ağustos'ta Afrika'nın batı kıyılarına ulaştı. Teknesi nakledilmiş ve ardından yedi haftalık bir mola sırasında hazırlanıp ikmal edilmişti. 10 Ekim 2011'de Lüderitz, Namibya'dan ayrıldı.[36]

Atlas Okyanusu ve Amerikalar

değiştir

Atlas Okyanusu'nun Güney Amerika'ya geçişi, Eruç'un Guiria'ya Venezuela ulaştığı 11 Mart 2012'ye kadar yaklaşık beş ay sürdü. Kürek sporu için daha elverişli bir çıkış noktasına ulaşmak için, 19 Mart'ta Venezuela kıyısı boyunca nispeten kısa bir 138 km (86 mi) bisiklet yolculuğunu Carúpano 'da tamamladı. Teknesi, oradan devam edebilmek için Carúpano limanına taşınmıştı. Kürek sporunun son bölümü 21 Mart - 27 Mayıs 2012 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde Karayip Denizi ve Meksika Körfezi ile Cameron, Louisiana arasında gerçekleşti. Son bölüm genel olarak bisiklet yolculuğuydu. 21 Haziran'da başlayıp 21 Temmuz 2012'de başladığı aynı iskelede Kaliforniya, Bodega Bay'de sona erdi.[36]

 
(Numaralı ana yol noktalarına sahip yaklaşık rota Wikimedia page 9 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

Özet

değiştir

Eruç üç okyanusta kürek çekerken — Pasifik, Hint ve Atlantik'te — ve üç kıtada bisiklet sürerken — Avustralya, Afrika ve Kuzey Amerika'da 66.299 km (41.196 mi) yol gitti. Tamamen kendi gücüyle dünyayı dolanan ilk kişi oldu. Rotası ekvatoru iki defa kesti ve on iki çift antipot noktadan geçti. Beş sene 11 gün süren kas gücüyle devrialem yolculuğunu rekor sürede tamamlad.[42] Beş yılı aşkın toplam geçen süre, toplamda yaklaşık 26 ay boyunca rotadan uzakta geçirilen birkaç uzun kesinti dönemini içeriyordu ve Eruç her zaman en son durduğu yerden devam etti.[note 1] Arıza süreleri hariç, toplam 1026 gün veya yaklaşık iki yıl on ay seyahat etmişti.[44]

Altı Zirve Projesi'de — geriye kalan Everest, Elbrus ve Aconcagua — zirveleri, esasen tahmin edilenden daha düşük bağış düzeyi nedeniyle bütçe kısıtlamalarına ve kısaltma kararına yol açtığı için devrialem gezi rotasında atlandı rota. Eruç'un bu dağları geçme kararı, ilk başta düşündüğünden daha büyük bir çember yolunu izleyen bir rotayla sonuçlandı.[36]

Eruç ve eşi, keşif seferini finanse etmek için Seattle'da şehir merkezindeki dairelerini satıp daha uzakta ufak bir eve taşınmış, ikinci arabalarını da satarak masraf kısmıştı. Eruç, bunun için kendi emeklilik fonlarını da bozdurdu. Çiftin kendi mal varlığından harcanan toplam, 2022 itibarıyla yaklaşık 380.000 $ idi. Sınırlı miktarda nakit katkıda bulunan sponsorların yanısıra, ayni katkılarda bulunan markalar, Eruç'un kullandığı bisikleti, römorku ve sepetleri, can salını, tatlı su üreten tuz arıtma cihazını, enerji çubukları ve kurutulmuş yiyecekler dahil çeşitli malzemeleri sağlayarak bu yolculuğu destekledi..::[25][45]"Devrialem, yarım milyon dolarlık bir projeydi ve bunun yarısı bizim kendi aile bütçemizden karşılandı." — Erden Eruç[45]

Eruç, web sitesinde ortalama haftada bir güncellediği bir blog ile macerasını paylaştı. Bir uydu telefonunu modem olarak kullanıp ailesi, dostları ve sınıflarındaki okul çocukları ile haberleşti, tıbbi ve bilimsel uzmanlarla doğrudan iletişim kurabildi. Denizdeyken ara sıra yaşanan teknik sorunlar nedeniyle blog için yazılı metin yollayamadığında, bloğunda uydu telefonuyla sesli haber kaydetti.[46]

Ödüller

değiştir

Eruç'un aldığı ödüllerden bazıları şunlar:

Rekorları

değiştir

Guinness Dünya Rekorları

değiştir

(2020 (2020) itibarıyla), Eruç şu Guinness Dünya Rekorları 'nı belirledi:[53]

  • Kas gücüyle ilk solo [note 2] devrialem[36][42]
  • Kas gücüyle en hızlı devralem—5 yıl, 11 gün, 12 saat ve 22 dakika[56]
  • Üç büyük okyanusu kürekle geçen ilk kişi — Pasifik, Hint ve Atlantik[23]
  • Okyanusta tek başına kürekle gidilen en büyük mesafe—23.473 deniz mili (43.472 km; 27.012 mi)[57] (toplam mesafe, devrialem ve 2006 Atlas Okyanusu dahil bütün okyanus geçişlerini içerir)
  • Kürekle en uzun tek kişilik okyanus geçişi - Pasifik Okyanusu'nda 312 gün: California'daki Bodega Bay'den Papua Yeni Gine sularına[58]
  • Yalnız bir okyanus kürekçisinin denizde geçirdiği en çok toplam gün - 1.084 gün[59] (kürek başında toplam gün sayısı, bütün okyanus geçişlerini içerir)

Hint Okyanusu Rekorları

değiştir
  • Hint Okyanusu boyunca Avustralya ana karasından Afrika ana karasına kadar ilk defa kürekle geçiş[60]
  • Hint Okyanusu'nda kürek çekilen en büyük mesafe - Avustralya anakarasından Madagaskar'a ve Mozambik Kanalı boyunca Afrika anakarasına 5.667 deniz mili (10.495 km; 6.521 mi)[61]
  • Hint Okyanusu'nda tek başına kürek çeken en büyük mesafe - Avustralya'dan Madagaskar'a 5.086 deniz mili (9.419 km; 5.853 mi)[62]
  • Hint Okyanusu'ndaki en büyük mesafe, aktarmasız kürekle - Avustralya'dan Madagaskar'a 5.086 deniz mili (9.419 km; 5.853 mi)[63]

Atlas Okyanusu Rekorları

değiştir
  • Atlas Okyanusu'nda kürek çekilen en büyük mesafe - Namibya'dan Venezuela'ya ve Karayip Denizi üzerinden Amerika Birleşik Devletleri'ne 7.065 deniz mili (13.084 km; 8.130 mi)[64]
  • Atlas Okyanusu'nda tek başına ve aktarmasız en uzak mesafe - 153 gün, 11 saat ve 52 dakikada Namibya'dan Venezuela'ya 5.029 deniz mili (9.314 km; 5.787 mi)[65]
  • Atlas Okyanusu boyunca kürek çeken en uzun kesintisiz mesafe -5.030 deniz mili (9.320 km; 5.790 mi)[66]

Karayip Denizi Rekorları

değiştir
  • Karayip Denizi'nde küreklenen en uzun mesafe—Venezuela'dan Yucatán Kanalı'na 1.458 deniz mili (2.700 km; 1.678 mi), 22 Mart - 3 Mayıs 2012[67]
  • Karayip Denizi ve Meksika Körfezi'ni kesintisiz kürekleyen ilk kişi - Venezuela'dan Louisiana'ya 2.589 deniz mili (4.795 km; 2.979 mi), 22 Mart - 27 Mayıs 2012[68]

2016 Büyük Pasifik Yarışı

değiştir

Eruç sağlık nedenleriyle geri çekilen yarış ortağı yerine Peter Bird oğlu Louis Bird ile kürek çekti.[69] Klasik çift sınıfında Monterey Körfezi, Kaliforniya'dan Hawaii, Waikiki'ye Büyük Pasifik Yarışı 'nda orta Pasifik'in ortasından batıya doğru kürek çekerek en kısa zamanı yaptılar. 54 gün, 3 saat ve 45 dakikada aynı sınıftaki üç tekne arasında birinci bitirdiler. Yarış sonucu aynı zamanda bir Guinness Dünya Rekorudur.[51][52]

Altı Zirve Projesi

değiştir

Erden Eruç, 2003 yılında Altı Zirve projesini hayata geçirdi. Bu proje, (Antarktika hariç) kıtalar arasındaki okyanusları kürekle aşmak, uğradığı her kıtanın en yüksek zirvesine tırmanmak, kara yolculuklarını da bisikletle ve gerekirse yürüyerek katetmek şeklinde özetlenebilir.[70] Eruç, kendi kas gücüyle gidip gerçekleştirecegi bu çıkışları Göran Kropp'a adıyor.

Denali Zirvesi

değiştir

Erden Eruç, Altı Zirve Projesi'nin ilk aşamasını 2003 yılında Kuzey Amerika kıtasının en yüksek noktası olan Alaska'daki Denali Zirvesi'ne(McKinley Dağı - 6.195metre) tırmanarak tamamladı. Bu tırmanış için oturduğu Seattle'dan bisikletinin arkasında römork çekerek 1 Şubat 2003 günü yola çıkmış, Kahiltna buzulu boyunca 108 km hedikle ve arkasında kızakla yükünü çekerek ilerleyip ana kampa ulaşmış ve zirve tırmanışını gerçekleştirmiştir. 29 Mayıs 2003 günü zirveye ulaşan Eruç, 24 Ağustos 2003 günü evine dönesiye kadar bisikletle gidiş-dönüş toplam 9.150 km yol katetmiştir.[71]

Pasifik Geçişi

değiştir

Denali Zirvesini tamamladıktan sonra Seattle'a dönen Eruç, kürekle devrialem düşünceleriyle Miami'den denize açılmak üzere 2004 sonbaharında Seattle-Miami arasını (6.400 km) 82 günde bisikletle katetmiş ancak aldığı tavsiyeler üzerine Miami yerine San Fransisco'dan denize açılmaya karar vermiştir.

 
Bodega körfezi Haritası, Kaliforniya

Bursa'da otomotiv sektöründe faaliyet gösteren Aktaş Group (artık Aktaş Holding)[72] adlı firmanın ana sponsor olarak projeye katılımı ile birlikte Erden Eruç'un devrialem yolculuğu ve Pasifik Geçişi 11 Temmuz 2007 günü San Fransisco yakınındaki Bodega Bay marinasından başladı. Eruç, 7-8 ay sonra Avustralya'nın doğu kıyısındaki Mooloolaba Limanı'na ulaşmayı hedefliyordu. 7.1metre uzunluğundaki teknesinde 10 aylık yiyecek ile su kaynatmak üzere yeterli yakıtı bulunan Eruç, elektrikli bir su cihazı ile deniz suyundan tuzu arıtarak tatlı su üretiyor ve bütün elektrikli aksamı çalıştıran akülerini teknesindeki güneş panelleri ile şarj ediyordu. Kendisi denize açıldıktan sonra oluşan La Niña iklim şartları ekvator civarındaki rüzgarları şiddetlendirince ekvatorun güneyine geçemeden teknesi batıya sürülen Eruç, sonunda Papua Yeni Gine'nin kuzeyine, Wewak limanına 135 deniz mili mesafeye kadar yaklaşmıştı. Fakat yanlış yarıkürede hapsolduğundan bu sefer tayfun mevsimi başlamış, 10 günlük yiyeceği kalmış ve deniz onu tekrar açığa taşımaya başlamıştı. Ekip arkadaşlarının beklediği Jayapura'dan uzaklığı 200 denizmilini aştığından denizde ikmal mümkün olamamıştı. Civardaki Filipinli balıkçılardan yardım istendi ve 2008 Mayıs ayında denizde geçirdiği 312. gününde Erden'in teknesi denizden kaldırıldı. Bu 312 gün, denizde en uzun süre tek başına kalan yalnız kürekçiye dair yeni Guinness Dünya Rekoru oldu.

Tayfun mevsiminin sona ermesiyle 2009 Ocak ayında aynı noktada denize bırakılan Eruç, 21 günde Bismarck Denizi'ni güneye doğru kürekleyip Papua Yeni Gine'de Finsch Harbor koyundaki iskeleye teknesini ulaştırdı ve Pasifik'te karadan karaya geçişini tamamladı. Eruç, tarihte Pasifik Okyanusu'nu doğu-batı yönünde yalnız başına geçen 4. kişidir.[73]

Avustralya’ya Yolculuk

değiştir

Papua Yeni Gine'de her yere yol olmadığından Eruç, 2009 Eylül ayında Finsch Harbor'dan kıyı boyunca yürüyerek ilerledi. Gelgit çekilince açılan kumsallardan mesafe katedildi, deniz geri dönünce orman içindeki patikalar kullanılarak Lae'ye doğru ilerlendi. Lae'ye bir gün mesafedeki Bukawa köyünde yürüyüş noktalandı.

Ekim ayında kendisine katılan Kanadalı arkadaşı Norman Watts ile beraber Bukawa köyünden önce Lae'ye, sonra Solomon Denizi kıyıları boyunca güneydoğudaki Oro Bay kasabasına kadar kanoyla (sea kayak) ilerledi. Kasım ayında kendisine katılan Amerikalı arkadaşı Doug Hildebrand ile birlikte Oro Bay ile Port Moresby arasında, çetin Kokoda Patikası üzerinden güneye yürüdü, tropik ortamda dağlar ve vadiler aşıp Mercan Denizi kıyısına ulaştı.

Aralık ayında, bir konteyner içinde Port Moresby'ye aktarılan teknesiyle Mercan Denizi'ne açılan Eruç, 33 gün sonra 10 Ocak 2010 tarihinde Avustralya'da, Cape York yarımdadasının kuzeydoğu ucundaki Escape River adlı nehrin ağzında demir attı.

Kosciuszko Zirvesi

değiştir
 
Kosciuszko dağı

Muson mevsimi sırasında Escape River'dan kıyı boyunca tek başına yine kanoyla güneye ilerleyen Eruç, Cyclone Olga adlı kasırgayı ve sinsi timsahları geride bırakarak 18 Şubat 2010 tarihinde asfalt yol gelen Cooktown kıyı kasabasına ulaştı. Orada ödünç kanoyu sahibine geri yollayan Eruç, kendi bisikleti ve römorkuyla yine güneye devam etti. Canberra ile Melbourne arasındaki, Altı Zirve Projesi'nin ikincisi ve Avustralya'nın güneydoğusundaki en yüksek noktası Kosciuszko zirvesine 2010 Nisan ayında eşiyle birlikte çıktı.[74]

Hint Okyanusu

değiştir

Kosciuszko çıkışının ardından Melbourne ziyareti sonrasında batıya doğru pedal basan Eruç, Nullarbor bozkırını oranın sonbaharında, nispeten serin bir ortamda geçti. Haziran başında Perth liman şehrine ulaştıktan sonra orada Avustralya'da edindiği dostlarının yardımıyla teknesini elden geçirebildi. Temmuz başında 900 km daha kuzeydeki Carnarvon kıyı kasabasına pedal bastı ve orada teknesiyle buluştu. Avustralyalı dostları teknesini oraya çekmiş, bir işyerinin bahçesinde emniyete almışlardı.

13 Temmuz 2010 tarihinde Carnarvon'dan denize açılan Eruç, Kenya'da Mombasa limanını hedeflemekteydi. Kasım ayında lehinde denizle birlikte oraya varabileceğini hesaplamıştı. Korsan tehlikesi onu düşündürmekteydi. Talimat için başvurduğu Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, kendi Harekât Merkezi tarafından Erden'in mevki bilgilerinin izlemeye alınmasını sağladı. O yıl, Ağustos-Kasım ayları arasında Somali korsanlarına karşı derlenmiş Birleşik Görev Gücü adlı uluslararası deniz gücü bir Türk Koramirali komutası altında olacağından, korsanlara dair haberleşmede avantaj sağlanmıştı. Kendisine iletilen özel email mesajlarla bilgilendirilen Eruç, Kenya yerine daha güneyden seyrederek Madagaskar'ın kuzeyine yakın geçip Mozambik sahillerine yönelmenin daha emniyetli olacağı konusunda Koramiral ile mutabık kaldı.

Kendisini Kenya'ya götürmek isteyen denize karşı mücadele edip yeni hedefine yönelen Eruç, 30 Ekim 2010 tarihinde, 280 mürettebatlı 170 metrelik modern Türk fırkateyni TCG GAZİANTEP ile Isles Glorieuses yakınında denizde buluştu. 1579 yılında Emir Ali Reis, Mombasa'da Portekizli amirale teslim olduğundan beridir o coğrafyada Türk varlığı sona ermişti. Sürekli açık deniz görevinde olan bir Türk savaş gemisi ve bir Türk okyanus kürekçisi, 2010 yılında Türk denizciliği adına tarih yazdılar.

Mozambique Channel, Madagaskar ile Mozambik arasında kalan denize verilen isimdir. O sularda bulunan Comores Adaları'nın arasından geçtikten sonra Eruç, 50–100 km çapında büyük anaforlarla karşılaştı ve deniz onu Mozambik sahillerinden açığa, doğuya doğru çekti. Kasım ayında etrafında hortumlar oluşan Eruç daha fazla denizde kalamazdı, Aralık ayında da o sularda kasırga mevsimi başlayacaktı. Eline geçen fırsatı değerlendirip, 26 Kasım 2010 tarihinde Madagaskar'ın Mahajanga limanında karaya çıktı.

Bu başarısıyla Eruç, Londra merkezli Okyanus Kürekçileri Derneği tarafından üç ayrı okyanusu küreklemiş ilk kişi ilan edildi.[75] Kariyerine Hint Okyanusu üzerinde 137 gün daha ekleyen Eruç'un açık denizde kürek başında geçen toplam gün sayısı 629'a yükselmiş, böylece dünyada hayatta olan en tecrübeli okyanus kürekçisi mertebesine ulaşmıştı.[76]

Kasırga mevsiminin akabinde 26 Mart 2011 günü Mahajanga'dan tekrar denize açılan Eruç, Madagaskar kıyılarının güçlü yel rüzgarlarıyla mücadele edebilmek için kıyı boyunca her rüzgar döndüğünde demir atarak adanın batısındaki Cap St Andre burnuna kadar kontrollu ilerledi. Oradan sığ kıta sahanlığını terkedip Afrika anakıtasına kürek çekti. 20 Nisan günü Mozambik'teki Angoche kıyı kasabasında karaya çıktı. Böylece Eruç, tarihte Hint Okyanusunu iki anakıta arasında geçen ilk kişi oldu.[77]

Kilimanjaro Zirvesi

değiştir

Altı Zirve Projesi uyarınca Afrika anakıtasına ulaşınca o kıtanın en yüksek zirvesi olan Kilimanjaro'ya kas gücüyle gidilmesi planlanmıştı. Bu amaçla önce tekne kamyonla Angoche'un toprak yollarından kuzeyindeki Nacala limanına taşındı, orada emniyete alındı. Daha sonra bu konteynere kitlenip Namibya'nın Walvis Bay limanına gemiyle yollandı. Angoche'tan bisikletle iç savaş görmüş Mozambik ülkesinin kırmızı toprak yollarında pedal basan Eruç, sınırdaki Rovuma nehrini kiralık sandalla geçerek Tanzanya'nın kuzeyindeki Kilimanjaro dağının eteklerine kadar pedal bastı. Haziran ayında eşi ve 79 yaşındaki babası ile birlikte Kilimanjaro dağına tırmandı. Arusha kasabasında Around-n-Over Vakfı aracılığıyla ek sınıf inşası için nakit yardım gören Mateves Orta Okulu yerinde gözlemler için ziyaret edildi. Ardından Kanadalı ekip arkadaşı Norman Watts ile birlikte yolculuğunu Afrika'da güneybatıya, Zambiya üzerinden Namibya'daki Lüderitz limanına kadar bisikletle sürdürdü.

Devrialemde Başarı

değiştir

Lüderitz'teki hazırlıkların tamamlanması ve uygun hava şartlarının oluşması için bir ay kadar bekledikten sonra 10 Ekim 2011 tarihinde güney Atlas okyanusuna kürekle açıldı. Giderek büyüyen bütçe açığı nedeniyle iflasa meydan vermemek için Güney Amerika'yı pas geçip en kısa zamanda devrialemi tamamlamak, böylece önemli bir başarıya imza atmış olmak şarttı. Aconcagua bu defa çıkılmayacaktı. O nedenle Brezilya yerine Karayip Denizi'ne doğru rota belirlendi. Kuzeydoğudan güçlü esen mevsim rüzgarları Trinidad'ın kuzeyinden dolanmaya imkân tanımayınca, Trinidad'ın güneyindeki Boca de Serpientes boğazından Golfo de Paria adlı körfeze girip Venezuela'nın doğusundaki Guiria balıkçı kasabasında 11 Mart 2012 günü karaya çıktı. 153 günde katettiği 5.465 denizmillik mesafe Atlas okyanusunda tarihte kas gücüyle katedilmiş en uzun mesafe olmuştu.

Guiria'dan tekneyi kamyonla karadan Paria yarımadasının kuzeyine aktarıp kendisi de bisikletle aynı mesafeyi katettikten sonra Eruç 21 Mart günü Carupano'daki iskeleden kürekle Karayip Denizi'ne açıldı. Meksika ile Küba arasındaki Yukatan boğazını 2 Mayıs günü geçtiğinde o denizde 1.709 denizmili bulan kas gücüyle en uzun geçişi başarmıştı. Meksika Körfezi'nde 880 denizmili daha kürek çekip 27 Mayıs günü Louisiana'daki Calcasieu Pass'ten giriş yapıp Cameron kıyı kasabasında kürek etaplarını tamamladı. O gün Eruç'un okyanus kürekçiligi kariyeri toplam 876 güne erişmişti.

Teknenin lojistik meselelerini hallettikten sonra 21 Haziran - 21 Temmuz 2012 arasında Louisiana ile California arasında 3.845 km mesafeyi bisikletle katetti. Devrialem yolculuğuna başladığı Bodega Bay limanındaki Spud Point Marina'ya ulaşıp projesini tamamladığında onu 30-40 kişilik mütevazı bir dost grubu bekliyordu. Guinness Dünya Rekorları bu başarısını ‘’First Solo Circumnavigation by Human Power’' başlığı altında tescil etti ve 2014 kitabında yayınladı.

Diğer Adımlar

değiştir

Eruç'un Altı Zirve Projesi'nde hedefleri şöyle:

  • Proje dahilinde McKinley, Kosciuszko ve Kilimanjaro çıkıldı. Geriye kalan Güney Amerika'daki Aconcagua, Avrupa'daki Elbruz ve Asya'daki Everest zirveleri için ya Amerika'dan doğuya ya da Amerika'dan batıya ilerleyecek şekilde yeni bir proje üretmek, sonunda Altı Zirve Projesini tamamlamak düşünülüyor.

Atlas Okyanusu Geçişi

değiştir

Erden Eruç, 2006'da Altı Zirve Projesi'ne kısa bir ara verdi ve Atlas Okyanusu geçişini gerçekleştirdi. 7.1 metrelik tekneyle Portekiz'in Lizbon kentindeki Kaşifler Anıtı'nın önünden 16 Ekim 2005 günü yola çıkan Eruç, 5 Mayıs 2006'da Guadeloupe Adası'nda Atlas Okyanusu geçişini noktaladı. Bir Kanadalı ile birlikte başlayan yolculuk sırasında ikili, Fas'taki El Jadida ve Safi limanlarına uğradıktan sonra Kanarya Adaları'nda Las Palmas'a vardı ve orada yolları ayrıldı. 29 Ocak 2006 günü başlayarak 92 gün süren tek başına yolculuğu sonunda Eruç, Karayip Denizi'ne girdi ve böylece kürekle okyanus geçen ilk Türk oldu. 96nci günde Guadeloupe adasında geçişini noktaladı. Bu geçişinden sonra sporu toplum faydasına kullanma çabalarından ötürü Türkiye Olimpiyat Komitesi tarafından Fair Play Ödülü'ne layık görüldü. Bu geçiş, 6 zirve Projesi kapsamındaki Pasifik geçişi için gerekli tecrübeyi sağladi. Eruç, tarihte Atlas Okyanusu'nu doğu-batı yönünde yalnız başına geçen 33. kişidir.[78] Ayrıca Eruç'un okyanus seferleri ile ilgili olarak 2012 LYS-3 Coğrafya-1 sınavında bir soru sorulmuştur.[79]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Dispatch - September 4, 2007". HumanEdgeTech/Around-n-Over. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2013. 
  2. ^ "Sveriges Radyo - Stockholm, İsveç - röportaj". Sveriges Radyo/Around-n-Over. 13 Tem 2004. 25 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Tem 2015. 
  3. ^ a b "Resumé for Erden Eruç". Around-n-Over. 2003. 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Tem 2015. 
  4. ^ "Erden Eruç finds time for wedding during global adventure trip". Seattle Post-Iintelligencer (seattlepi.com). 18 Haz 2003. 11 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ara 2013. 
  5. ^ "Erden Eruç". 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  6. ^ "Türkçe KaslaGit internet sitesi". 8 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  7. ^ "Ocean Rowing Society, Multiple Crossings". 26 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  8. ^ "Guinness Dünya Rekorları - Kürekle üç okyanus geçen ilk kişi". 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2013. 
  9. ^ "Ocean Rowing Society, The Longest Time at Sea". 15 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  10. ^ "Explorers Club, Erden Eruç sayfası". 19 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2013. 
  11. ^ "2013 Explorers Club ödül sahipleri". 21 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2013. 
  12. ^ "Outside Magazine - 2013 Adventurers of the Year". 20 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2013. 
  13. ^ "Best of ExplorersWeb 2012 Ödülü'". 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2013. 
  14. ^ "Takoz Teknik Tırmanış Dergisi'nden makalesi" (PDF). 23 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Eylül 2007. 
  15. ^ "Devrialem tanımı". 18 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  16. ^ "Google Earth ile Devrialem (kırmızı çizgi)". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  17. ^ "Around-n-Over Vakfının İngilizce internet sitesi". 18 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2007. 
  18. ^ "Around-n-Over Vakfının amaçları". 22 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  19. ^ "İlkokullara Yardım Vakfı". 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020. 
  20. ^ "Around-n-Over Vakfının Projeleri". 18 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  21. ^ "Around-n-Over Vakfının başarıları". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  22. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; boat isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  23. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  24. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; calderdale isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  25. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; sponsors isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  26. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; electronics isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  27. ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; calendar isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  28. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; radio2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  29. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; radio3 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  30. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; harvey1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  31. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; harvey2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  32. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; mooloolaba isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  33. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; capsize isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  34. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; argos1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  35. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; argos2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  36. ^ a b c d e f g h i Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; psd isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  37. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; turkishnavy1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  38. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; turkishnavy2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  39. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; kilimanjaro isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  40. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; sandyroad isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  41. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; bikecrash isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  42. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  43. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; advstats isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  44. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; outmag1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  45. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; cost isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  46. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; dispatches isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  47. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ec1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  48. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ec2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  49. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ec3 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  50. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; outmag2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  51. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr15 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  52. ^ a b "Race Results 2016 – Great Pacific Race" (İngilizce). 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016. 
  53. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwrsearch isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  54. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; lew1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  55. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; lew2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  56. ^ ""Fastest circumnavigation of the globe by human power"". 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021. 
  57. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr9 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  58. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr11 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  59. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr10 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  60. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr3 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  61. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr4 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  62. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr5 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  63. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr6 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  64. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr7 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  65. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr8 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  66. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr12 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  67. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr13 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  68. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gwr14 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  69. ^ "The Crews › Classic Pairs › Sons of the Pacific" (İngilizce). 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016. 
  70. ^ "Altı Zirve Projesi". 18 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  71. ^ "Altı Zirve Projesi'de birinci safha - Denali". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  72. ^ "Aktaş Holding". 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020. 
  73. ^ "Okyanus Kürekçileri Derneği'ndeki Pasifik Okyanusu sıralaması". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2011. 
  74. ^ "Altı Zirve Projesi'de ikinci safha - Kosciuszko". 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  75. ^ "Okyanus Kürekçileri Derneği'ndeki üç okyanus sıralaması". 26 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  76. ^ "Okyanus Kürekçileri Derneği'ndeki kariyer sıralaması". 15 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 
  77. ^ "Ocean Rowing Society, Indian Ocean Rows". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2013. 
  78. ^ "Okyanus Kürekçileri Derneği'ndeki Atlas Okyanusu sıralaması". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2007. 
  79. ^ "ÖSYM 2012 LYS3 Coğrafya-1 sınav sorusu (Soru - 5)" (PDF). 6 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Nisan 2013. 


Kaynak hatası: <ref> "note" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="note"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Erden_Eruç&oldid=34407969" sayfasından alınmıştır