Emine Işınsu
Emine Işınsu Öksüz (17 Mayıs 1938, Kars - 5 Mayıs 2021[1]), Türk roman ve oyun yazarı, şair ve dergi editörü.
| Emine Işınsu | |
|---|---|
 Emine Işınsu, 2006 | |
| Doğum | Emine Işınsu Zorlutuna 17 Mayıs 1938 Kars, Türkiye |
| Ölüm | 5 Mayıs 2021 (82 yaşında) |
| Defin yeri | Gölbaşı Mezarlığı, Ankara |
| Meslek | Yazar |
| Eğitim | Ankara Üniversitesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi |
| Tür | Roman |
| Önemli ödülleri | Türkiye Yazarlar Birliği "En İyi Roman Ödülü" 1982 - Canbaz |
| Evlilik | İskender Öksüz |
| Çocuklar | 3 |
| Akrabalar | Halide Nusret Zorlutuna (annesi) İsmet Kür (teyzesi) Pınar Kür (kuzeni) |
Hayatı
değiştirIşınsu, 17 Mayıs 1938'de babasının Tümen Komutanı olarak görev yaptığı Kars'ta doğdu. Annesi Halide Nusret Zorlutuna'dan dolayı sürekli edebiyattan söz edilen, şiir okunan bir çevrede, babasının görevlerinden ötürü de Sarıkamış, Urfa, Karaman gibi yurdun çeşitli yerlerinde ve her birinde birkaç yıl yaşayarak büyüdü.
Yetiştiği okullar, bu sık yer değiştirmeleri yansıtır. İlk okulu Urfa, Sarıkamış ve Ankara’da okudu. Liseden mezun olduğu okul TED Ankara Koleji’dir. Bir yarıyıl AFS bursiyeri olarak ABD’de bulundu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı, aynı fakültenin Felsefe bölümlerinde ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi İşletme Bölümü’nde bir süre okudu. İngiliz Dili ve Edebiyatı’nda okurken bir yarıyıl AFS bursuyla ABD’ye gitti.
İlk eseri 17 yaşında iken basılan şiir kitabı İki Nokta’dır. 1963’te ödül kazanan Küçük Dünya’dan sonra yoğun şekilde romana yöneldi. Roman yazmanın dışında 1970'lerin önemli fikir ve sanat süreli yayınlarından Töre Dergisi’ni 1971-1981 yılları arasında çıkardı. Birçok dergi ve gazetede yazıları yayınlandı; Yeni İstanbul ve Sabah gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı.
Yazar İskender Öksüz ile evli olan Işınsu, üç çocuk annesiydi. 2008'den beri Alzheimer hastalığı ile mücadele eden Işınsu,[2] 5 Mayıs 2021'de 82 yaşında hayatını kaybetti.[3] Cenazesi ertesi gün Hacı Bayram Camii'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Ankara Gölbaşı Mezarlığına defnedildi.[4]
Edebi kimliği
değiştirIşınsu’nun romanlarında mekân tasvirlerinden çok insan psikolojisi öne çıkar. Birinci tekil şahıs anlatımıyla yazılan ilk romanı Küçük Dünya’da her şey romanın kahramanın ruh halinden süzülerek aktarılır. Diğer romanlarında birinci tekil şahıs terk edilse de yine olayları ve mekânları kahramanların duygu süzgecinden geçtikten sonra ve onların algılamalarıyla görürüz. Bu psikolojik ağırlık zaman zaman şuur akımını andırır.
Roman konuları arasında kadının tutsaklığı, Türklerin tutsaklığı (Bulgaristan, Kerkük, Batı Trakya), Türkiye’nin sancıları öne çıkar. Son dönem eserlerinde Türk tasavvufunun zirveleri Yunus Emre, Niyazi Mısri, Hacı Bayram Veli ve Hacı Bektaş Veli’nin hayatları ele alınmıştır.
Ödüller
değiştir- "Küçük Dünya" ile T. C. Turizm Bakanlığı Sanat Armağanı
- "Ak Topraklar" ile Türk Edebiyatı Vakfı Roman Ödülü
- "Bir Yürek Satıldı" oyunu ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Radyofonik Oyun Yarışması'nda dram dalı birinciliği.
- "Sancı" ile Türkiye Millî Kültür Vakfı Roman Ödülü
- "Canbaz" ile Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülü
- Türk Ocakları Hamdullah Suphi Tanrıöver Armağanı
- Karaman Türk Dili Ödülleri, “Türkçeyi Doğru ve Güzel Kullanan Yazar Ödülü”
- İLESAM (Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği), “Şeref Ödülü”
- Türkiye Yazarlar Birliği- İstanbul Şubesi, “Ömür Boyu Roman Ödülü”
Üyelikler
değiştir- Türk Edebiyatı Vakfı
- İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Merkez Birliği (İLESAM)
- Türkiye Yazarlar Birliği
Eserleri
değiştirRomanlar
değiştir- Küçük Dünya (1966) ISBN 975-437-059-1
- Azap Toprakları (1970) ISBN 975-8971-39-5
- Ak Topraklar (1971) ISBN 975-8971-46-8
- Tutsak (1973) ISBN 975-8971-37-9
- Sancı (1974) ISBN 975-437-044-3
- Çiçekler Büyür (1978) ISBN 975-437-060-5
- Canbaz (1982) ISBN 975-437-078-8
- Kaf Dağı'nın Ardında (1988) ISBN 975-437-066-4
- Alpaslan (1990) ISBN 975-422-172-3
- Atlı Karınca (1990) ISBN 975-8971-48-4
- Un coeur aux encheres (1991) ISBN 975-17-0890-7
- Cumhuriyet Türküsü (1993) ISBN 975-8971-42-5
- Nisan Yağmuru (1997) ISBN 975-437-201-2
- Havva (1999) ISBN 975-437-255-1
- Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri (2002) ISBN 975-8971-44-1
- Bukağı (2004) ISBN 975-437-472-4
- Hacı Bayram (2005) ISBN 975-897-144-2
- Hacı Bektaş Veli (2008) ISBN 605-526-115-3
- Bir Aile (2013) ISBN 605-526-149-8
- Roanlarının uyarlamaları
Küçük Dünya, yönetmen Osman Sınav tarafından televizyon dizisi olarak çekilmiş ve TRT'de yayınlanmıştır.
Atlı Karınca, yönetmen Osman Sınav tarafından televizyon dizisi olarak çekilen bir orijinal senaryodur. Ancak TRT'nin “aydınlarla alay ediyor” gerekçesiyle yayınını yasaklaması üzerine roman halinde yayınlanmıştır.
Oyunlar
değiştir- Bir Yürek Satıldı (1967)
- Bir Milyon İğne (1967)
- Adsız Kahramanlar (1975)
- Oyunlarının uyrlamaları
TRT'de radyofonik oyun olarak yayınlanan Bir Yürek Satıldı, daha sonra televizyon dizisi olarak filme çekildi ve yine TRT'de yayınlandı.
Diğer
değiştir- Dost Diye Diye (deneme-1995) ISBN 975-437-153-9
- Bir Gece Yıldızlarla (hikâyeler- 1991) ISBN 975-8971-36-0
Hakkında çalışmalar
değiştir- “Emine Işınsu’nun Sekiz Romanında Şahıslar Dünyası”, Ayşenur İslam, Gazi Üniversitesi, Ankara, 1992.
- “Emine Işınsu”, Ahmet Kökdemir, Doktora Tezi, 19 Mayıs Üniversitesi, Samsun, 1995.
- “Emine Işınsu’nun Romanlarında Kadınlar”, Aynur Türkoğlu, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, 1997.
Emine Işınsu Roman Ödülü
değiştir2023 yılında adına bir roman ödülü düzenlendi. Eşi İskender Öksüz başkanlığındaki Emine Işınsu Roman Ödülü Tertip Komitesi tarafından düzenlenen ödülün jürisinde Alev Alatlı, Bilge Ercilasun, Belkıs Altuniş Gürsoy, İlber Ortaylı, A. Yağmur Tunalı yer aldı.[5] Ülkü Demiray'ın Kıbrıs Türklerinin kimlik mücadelesini konu alan Cümbezin Kızı adlı eseri ödüle değer bulundu.[6] Ödül töreni Aralık ayında Ankara'da yapıldı.[7]
Kaynakça
değiştir- ^ "Yazar Emine Işınsu Hayatını Kaybetti". Kayıp Rıhtım. 5 Mayıs 2021. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ Olgun, Ayşe (9 Mayıs 2018). "Yazmayı bırakmak en korktuğu şeydi" (röportaj - eşi İskender Öksüz ile). yenisafak.com.tr. Yeni Şafak. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019.
İki değerli genç akademisyen kızımızın, Nebahat Akbaş ve Gökçe Nur Şafak günler süren kamera kayıtlı mülakat sorgu-suallerinden sonra hazırladıkları bir Emine Işınsu kitabı var. O kitap için Işınsu da “Kendimden kendime” başlığı ile 100 sayfa kadar bir yazı yazmıştı. Ancak ne zaman yayınlarız, yayınlar mıyız bilmiyorum. Ona çocuklarımız ve dostlarımızla birlikte karar vereceğiz.
- ^ "Büyük Edebiyatçı Emine Işınsu Hayata Gözlerini Yumdu". 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ "Emine Işınsu Öksüz, son yolculuğuna uğurlandı". Haberturk.com. 6 Mayıs 2021. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ "Emine Işınsu Roman Ödülü". Emine Işınsu Roman Ödülü web sitesi. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023.
- ^ "İdeolojik darlıktan sıyrılıp gelen 'Cümbezin Kızı'". www.tarihistan.org- Tarih Stratejik Araştırmalar Merkezi (TARSAM). 11 Aralık 2023. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023.
- ^ "Emine Işınsu Roman Ödülü sahibini buldu". Medyaradar.com. 15 Aralık 2023. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023.