Doktor Jivago

Romandan uyarlanan film için Doktor Jivago (film) sayfasına bakınız.

Doktor Jivago, Sovyet yazarı Boris Pasternak'ın (1890-1960) Rus Devrimi sırasında geçen ünlü romanıdır. Özgün adı Доктор Живаго olan roman ilk defa Rusçayla aynı anda İtalyanca olarak da basılmıştır. (Il Dottor Zivago). Ertesi yıl da Doctor Zhivago adıyla İngilizce yayımlanmıştır.

Doktor Jivago

Доктор Живаго Il Dottor Zivago (İtalyanca) Doctor Zhivago (İngilizce)
Doktor Jivago romanının 1958 yılında Karaveli yayınlarından çıkmış Türkçe baskısı
Yazar	Boris Pasternak
Çevirmenler	M. Kenan Kan (Karaveli), Hülya Arslan (YKY)
Kapak sanatçısı	Said Maden
Ülke	İtalya
Dil	Rusça ve İtalyanca aynı anda basıldı (1957) İngilizce (1958)
Konular	Dönemsel tarihi, romantik
Tür	Roman
Yayım	1957 (özgün) 1958 (Türkçe)
Yayımcı	Karaveli Yayınları (1958) Yapı Kredi Yayınları (2014)
Sayfa	526 sayfa
ISBN	978-975-08-2994-9

Yazarın 1956'da Noviy Mir Dergisi'ne gönderdiği ilk romanı Doktor Jivago, SSCB resmi görüşüne uygun yazılmadığı gerekçesiyle reddedildi. 1957'de ilk kez İtalya'ya gizlice kaçırılan roman, burada hem Rusça hem de İtalyanca olarak aynı anda yayımlandı. Ertesi yıl da İngilizce basılan "Doktor Jivago" kısa sürede çeşitli dillere çevrilerek dünyaca ünlendi. Pasternak, 1958 Nobel Edebiyat Ödülü'ne değer görüldü. Ancak, yapılan baskılar sonucu ödülü geri çevirmek zorunda kaldı. SSCB'de uzun yıllar yasak olan roman, 1985'teki demokratikleşme hareketi döneminde yayımlanabildi.

2007'nin ilk günlerinde İngiliz gazetesi The Sunday Times, bir Rus araştırmacıya dayandırdığı haberinde Pasternak'ın Nobel Ödülü almasında İngiliz ve Amerikan gizili servislerinin rolü olduğu iddiasını ileri sürdü Habere göre, Pasternak'ın Doktor Jivago romanının batılı arkadaşlarına yolladığı kopyalarından bir tanesi Malta'da ele geçirildi. Ve CIA eşzamanlı olarak Avrupa'nın birçok merkezinde Doktor Jivago'yu Rusça olarak bastırttı. Gazetenin iddiasına göre bu operasyon, romanı yasaklayan Sovyet yönetimini küçük düşürmek için planlandı.

Konusu

Rusya'da 1917 Ekim Devrimi ve hemen sonrasında patlak veren Rus İç Savaşı (1917-1922) sırasında geçen roman, adını kahramanı şair doktor Yuri Jivago'dan almıştır. Arka planında bu siyasi çalkantıların bütün detaylarıyla anlatıldığı bu destansı romanın ön planında da iki kadın arasında kalıp sadakat ve ihtiras arasında bocalayan, hayatının kontrolü kendi elinden alınmış ve savaşın parçaladığı yokluklarla dolu bir ülkede oradan oraya sürüklenen aynı zamanda şair bir tıp doktorunun dramı anlatılır.

Sinema uyarlaması

Pasternak'ın romanı 1965 yılında ünlü yönetmen David Lean tarafından filme alındı. 3,5 saat uzunluğundaki bu kapsamlı epik filmde Ömer Şerif, Julie Christie, Geraldine Chaplin, Rod Steiger, Alec Guinness ve Tom Courtenay başrolleri paylaşmışlardı. Yapımcılığını Carlo Ponti'nin üstlendiği filmin Oscar, Altın Küre ve Grammy ödüllü özgün müziklerini Maurice Jarre bestelemişti. Film 10 dalda birden aday gösterildiği Oscar ödüllerinden "en iyi uyarlama senaryo", "en iyi görüntü yönetimi", "en iyi sanat yönetimi", "en iyi kostüm" ve "en iyi orijinal şarkı" dallarında olmak üzere beşini kazandı.

Sovyet yazarı Boris Pasternak'ın kendi ülkesinde yayımlatamadığı için kaçak olarak yurt dışına çıkartıp ilk kez 1957 yılında İtalya'da bastırttığı romanı Doktor Jivago, David Lean'in epik sinema uyarlaması dışında üç kez daha filme çekilmiştir. Romanın tüm sinema ve TV uyarlamaları aşağıdadır:

Yıl	Ülke	Tür	Film	Yönetmen	Not
1959	Brezilya	TV dizisi	"Doutor Jivago"		Siyah beyaz, senaryo: Hélio Ansaldo
1965	ABD	Sinema filmi	Doctor Zhivago	David Lean	5 Oscar ödülü verildi
2002	İngiltere/Almanya/ABD	TV filmi	"Doctor Zhivago"	Giacomo Campiotti	226 dakika, üç bölümde
2006	Rusya	TV mini dizisi	"Doktor Zhivago"	Aleksandr Proshkin	416 dakika