Vita

Vita (Yunanca: βήτα; büyük harf Β, küçük harf β) ya da beta (Grekçe: βῆτα), Yunan alfabesinin ikinci harfi. Harf, Fenike alfabesinin bet harfinden gelmektedir. Harfin adı Modern Yunancada "vita" olarak okunur. Harfin ses değeri günümüz Yunancasında Uluslararası Fonetik Alfabe'ye göre ötümlü dişsil-dudaksıl sürtünmeli ünsüze ([v]) tekabül eder ve çevrildiğinde Türk alfabesindeki v harfinin verdiği sese denk gelmektedir.^[1] Antik Yunancadan yapılan çevirilerde ise bu dilde ötümlü çiftdudaksıl patlamalı ünsüz ([b]) olarak okunmuş olduğundan ötürü b harfiyle transkribe edilir.

Kullanım

Bilim ve teknoloji alanlarında β (beta) sıklıkla kullanılan bir semboldür. Uluslararası Fonetik Alfabe'de ise harf ötümlü çiftdudaksıl sürtünmeli ünsüz sesini ([β]) belirtmek için kullanılır. Etoloji ile ilişkili baskınlık hiyerarşisinde bir sürü veya grup içerisindeki alt kademe bireyleri belirtmek için de beta kavramı kullanılmaktadır.^[2] Argoda "beta" veya "beta erkeği" terimleri, hayatta dominant olmayan ve eş bulmada başarısız erkekler için "alfa erkeği" kavramına tezatlık oluşturarak kullanılabilir.^[3]

Türevleri

B antik dönemde pek çok farklı varyant ile yazılmıştır. Bu varyantlar arasında (Gortinya), and (Santorini), (Argos), (Değirmenlik), (Korint), (Megara, Bizantion) ve (Kiklad Adaları) yer alır.^[4]

Latin alfabesinde yer alan B ile Kiril alfabesindeki Б ile В harfleri β harfinden türemiştir. Alman alfabesindeki ß (scharfes S veya Eszett olarak bilinir) ile karıştırılmasına rağmen, iki harf kökensel olarak ilişkili değildir.^[5]

Örnekler

βαγόνι (vagóni) = vagon
βαπόρι (vapóri) = vapur
βάζο (vázo) = vazo
βίδα (vída) = vida
βιτρίνα (vitrína) = vitrin

Kaynakça

^ Millas, Herkül (1994). "Yunanca'nın Türkçe harflerle yazılışı" (PDF). Tarih Araştırmaları Dergisi. 16 (27). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü. ss. 189-197. ISSN 1015-1826. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2016.
^ Davies, N. B. (22 Mayıs 1984). "Cooperation and conflict among dunnocks, Prunella modularis, in a variable mating system". Animal Behaviour (İngilizce). 33 (2): 628-648. doi:10.1016/S0003-3472(85)80087-7.
^ Kaufman, Scott Barry (10 Aralık 2015). "The Myth of the Alpha Male". Greater Good Magazine. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
^ Jeffery, Lilian H. (1961). The local scripts of archaic Greece. Oxford: Clarendon. sayfa 23
^ Aguilar Ruiz, Manuel José (2013). ""Las normas ortográficas y ortotipográficas de la nueva Ortografía de la lengua española (2010) aplicadas a las publicaciones biomédicas en español: una visión de conjunto" (PDF). Panace@. 14 (37): 104. 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.

[1] Millas, Herkül (1994). "Yunanca'nın Türkçe harflerle yazılışı" (PDF). Tarih Araştırmaları Dergisi. 16 (27). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü. ss. 189-197. ISSN 1015-1826. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2016.

[2] Davies, N. B. (22 Mayıs 1984). "Cooperation and conflict among dunnocks, Prunella modularis, in a variable mating system". Animal Behaviour (İngilizce). 33 (2): 628-648. doi:10.1016/S0003-3472(85)80087-7.

[3] Kaufman, Scott Barry (10 Aralık 2015). "The Myth of the Alpha Male". Greater Good Magazine. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.

[4] Jeffery, Lilian H. (1961). The local scripts of archaic Greece. Oxford: Clarendon. sayfa 23

[5] Aguilar Ruiz, Manuel José (2013). ""Las normas ortográficas y ortotipográficas de la nueva Ortografía de la lengua española (2010) aplicadas a las publicaciones biomédicas en español: una visión de conjunto" (PDF). Panace@. 14 (37): 104. 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]