İoannis Metaksas
İoannis veya Yannis Metaksas (Yunanca: Ιωάννης Μεταξάς, 12 Nisan 1871, İtake - 29 Ocak 1941, Atina, Yunanistan), 1936'dan 1941'deki ölümüne kadar Yunanistan Başbakanı olarak görev yapan bir Yunan subayı ve politikacıydı. Görev süresinin ilk dört ayı boyunca anayasal olarak ülkeyi yönetti ve daha sonra Kral II. George tarafından atanmasının ardından 4 Ağustos Rejimi'nin diktatör lideri olarak ölümüne kadar yönetimde kaldı.
| İoannis Metaksas Ιωάννης Μεταξάς | |
|---|---|
| |
| Yunanistan Başbakanı | |
| Görev süresi 13 Nisan 1936 - 29 Ocak 1941 | |
| Hükümdar | II. George |
| Yerine geldiği | Konstantinos Demertzis |
| Yerine gelen | Aleksandros Korizis |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 12 Nisan 1871 İtake, Yunanistan |
| Ölüm | 29 Ocak 1941 (69 yaşında) Atina, Yunanistan |
| Partisi | Özgür Düşünenler Partisi (1922-1936) Bağımsız (1936-1941) |
| Mesleği | Asker Politikacı |
| İmzası | 
|
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Yunanistan Krallığı
|
| Branşı | Yunanistan Kara Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1897-1923 |
| Rütbesi |  Korgeneral
|
| Çatışma/savaşları | 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı |
1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'na katıldıktan sonra, askerî eğitim görmek üzere Almanya'ya gitti. Balkan Savaşları (1912-13) sırasında gösterdiği başarılarla adını duyurdu. 1913 yılında kurmay başkanı, 1915 yılında genelkurmay başkanı, 1916 yılında da general oldu. I. Dünya Savaşı sırasında Yunanistan'ın tarafsızlığını koruması gerektiğini savundu ve Başbakan Elefterios Venizelos'un Batı Anadolu'yu ele geçirme planlarına karşı çıktı.[1] 1917 yılında Kral Konstantin'in tahttan indirilmesinden sonra ülkeyi terk ettiyse de 1920 yılında kralın tahta çıkarılması üzerine geri döndü. Aynı yıl Kralcı Liberal Parti'yi kurdu ve Nikolaos Plastiras hükûmetine karşı kralcı bir darbe girişiminde bulundu. Başarılı olamaması ve krallığın devrilmesi üzerine ikinci kez sürgüne gönderildi. Yunanistan'da cumhuriyetin ilanından sonra, 1928 yılında ülkesine geri döndü ve bakanlık yaptı.
Daha sonra kral yanlısı küçük bir partinin başkanlığını üstlenerek hükûmete karşı sert bir muhalefet yürüttü. 1935 yılında krallığın kurulmasından kısa süre sonra Nisan 1936 tarihinde, Kral II. Georgios tarafından başbakanlık, savaş bakanlığı ve parlamento başkanlığı görevlerine atandı. Mayıs ayında güçlü ve anti-komünist bir rejimin kurulması amacıyla sıkıyönetim ilan etti. Yunanistan Komünist Partisi yasa dışı ilan edildi ve solculara karşı yaygın tutuklama ve sürgünler yaşandı.
4 Ağustos 1936 tarihinde parlamentoyu dağıtıp bütün siyasal partileri kapatarak ülkede tam bir dikta yönetimi kurdu. Bununla birlikte bazı ekonomik ve toplumsal reformlar yaptı. Ekim 1937 tarihinde Türkiye'ye giderek Ankara'da Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ü ziyaret etti. Dış politikada önce Almanya ve İtalya'ya yaklaştı. Almanlar, Yunan ekonomisini düzeltmek için Dr. Schacht'ı görevlendirdi. Nisan 1939 tarihinde İtalyanların Arnavutluk'u işgal etmeleri üzerine Mussolini'nin Yunanistan için kötü emellerini anlayınca Büyük Britanya saflarına geçti. Ekim 1940 tarihinde Benito Mussolini'nin Yunanistan toprakları üzerindeki isteklerini içeren ültimatomunu geri çevirdi. 1940 yılında Yunanistan İtalyan işgaline uğradığında ülkeyi başarıyla savundu ve İtalyan kuvvetlerini ülkeden çıkardı. 29 Ocak 1941 tarihindeki ölümüne değin iktidarda kaldı.
Ölümünden sonra, Alman işgali sırasında Kuzey Yunanistan'da Metaksas tarafından yaptırılan tahkimat zinciri yerinde kaldı. Bu tahkimat zinciri Bulgar sınırı boyunca inşa edilmişti ve Metaksas Hattı olarak biliniyordu. Günümüzde, Yunan tarihinin son derece tartışmalı bir figür olmaya devam etmektedir. Bazıları tarafından kurduğu diktatörlükteki halkçı politikaları, yurtseverliği ve saldırganlığa meydan okuması, başkaları tarafından ise İtalya'ya karşı askerî zaferi takdir edilmektedir.
Bibliyografya
değiştir- Συνοπτική Ιστορία του Γενικού Επιτελείου Στρατού 1901–2001 [Helen Ordusu Genelkurmayının Kısa Tarihi 1901–2001] (Yunanca). Atina: Helen Ordusu Tarih Müdürlüğü. 2001. ISBN 960-7897-44-7.
Kaynakça
değiştir- ^ Συνοπτική Ιστορία του ΓΕΣ, 2001, s. 140.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Konstantinos Demertzis |
Yunanistan başbakanı 1936–1941 |
Sonra gelen: Aleksandros Korizis |