Çin'deki etnik gruplar listesi
Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubu, Çin hükûmeti "Millî Bölge Özerkliği" (民族区域自治/民族區域自治) adlı siyasetini takip ederek vatandaşlarını etnik gruplarına bölerek belli bölgelerde ayrıcalık haklarını tanımaktadır. Gruplarının hangi etnik grubuna bağlı olacağına karar veren yönetim işlemlerine "Millet Tanımlama İşlemleri" (民族识别工作/民族識別工作) denilmektedir.
Qing Hanedanı döneminden Çin Cumhuriyeti'nin başlarına kadar "Beş Millet" (五族) tabiri kullanılmıştır.
1935'te yapılan araştırmalarına göre Çin'de 400 civarında etnik grubun mevcut olduğu "tespit" edilmiştir. Ancak "Millet Tanımlama İşlemleri" çalışmasıyla Hanlar ve 55 azınlık grupları olmak üzere 56 etnik gruba resmî statü kazandırılmıştır.
Hanlar dışındaki 55 etnik gruba yoğun bir şekilde oturdukları bölgeyi "Bölgesel Özerklik" alanı olarak ayırma hakkı, kendi alfabesi ve kendi dilini kullanma hakkı, belli bir miktarda mülkiyet hakkı, belli bir ölçüde emniyet ve milisi teşkil etme hakları, bölgede geçerli olan kanunları çıkarma hakkı ve eğitimde kontenjan hakları verilmektedir.
Günümüzde sadece Çin'in yerlisi konumunda olanlar azınlık grup olarak sayılmakla beraber, II. Dünya Savaşı'nından sonra Çin kıtasında kalmış Japonlar ile Hong Kong'un ilhak edilmesiyle Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşı olmuş İngilizler ve Portekizliler azınlık grubu sayılmamaktadır.
Tayvan (Çin Cumhuriyeti)'da çok sayıda bulunan yerli etnik gruplar Gaoşan (Çince: 高山; pinyin: Gāoshān) adı atlında birleştirilmektedir. Tayvan'da ise aynı gruplar 13 gruba ayrılmaktadır.
Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti'nin tanıdığı etnik gruplar
değiştirAşağıdaki liste, Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik grubu içerir. Bu tanınmış grupların arasında 1954 yılında 34 grup, sonra 1964 yılında 54 etnik grup vardı; en son eklenen etnik grup ise 1979 yılında listeye eklenmiş Jino etnik grubudur. Aşağıdaki gruplar, nüfuslarına göre listelenirler:[1]
| Türkçe İsim |
Standart Romanizasyon |
KodA |
Hanyu Pinyin |
Basitleştirilmiş Çince |
2010 Ulusal Payı | 2010 yılı NüfusuB |
2000 yılı NüfusuB |
1990 yılı NüfusuB |
Tanınma yılı |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Han Çinlisi1 | Han | HA | Çince: Hàn Zú | Basitleştirilmiş Çince: 汉族 | �,6474 | 1.220.844.520 | 1.139.773.008 | 1.042.482.187 | 1954 |
| Zhuang | Zhuang | ZH | Çince: Zhuàng Zú | Basitleştirilmiş Çince: 壮族 | %1,2700 | 16.926.381 | 16.187.163 | 15.489.630 | 1954 |
| Hui2 | Hui | HU | Çince: Huí Zú | Çince: 回族 | %0,7943 | 10.586.087 | 9.828.126 | 8.602.978 | 1954 |
| Mançu | Man | MA | Çince: Mǎn Zú | Basitleştirilmiş Çince: 满族 | %0,7794 | 10.387.958 | 10.708.464 | 9.821.180 | 1954 |
| Uygur | Uygur | UG | Çince: Wéiwú'ěr Zú | Basitleştirilmiş Çince: 维吾尔族 | %0,7555 | 10.069.346 | 8.405.416 | 7.214.431 | 1954 |
| Miao3 | Miao | MH | Çince: Miáo Zú | Çince: 苗族 | %0,7072 | 9.426.007 | 8.945.538 | 7.398.035 | 1954 |
| Yi | Yi | YI | Çince: Yí Zú | Çince: 彝族 | %0,6538 | 8.714.393 | 7.765.858 | 6.572.173 | 1954 |
| Tujia | Tujia | TJ | Çince: Tǔjiā Zú | Çince: 土家族 | %0,6268 | 8.353.912 | 8.037.014 | 5.704.223 | 1964 |
| Tibetli4 | Zang | ZA | Çince: Zàng Zú | Çince: 藏族 | %0,4713 | 6.282.187 | 5.422.954 | 4.593.330 | 1954 |
| Moğol | Mongol | MG | Çince: Měnggǔ Zú | Çince: 蒙古族 | %0,4488 | 5.981.840 | 5.827.808 | 4.806.849 | 1954 |
| Dong5 | Dong | DO | Çince: Dòng Zú | Çince: 侗族 | %0,2161 | 2.879.974 | 2.962.911 | 2.514.014 | 1954 |
| Buyei | Bouyei | BY | Çince: Bùyī Zú | Çince: 布依族 | %0,2153 | 2.870.034 | 2.973.217 | 2.545.059 | 1954 |
| Yao | Yao | YA | Çince: Yáo Zú | Basitleştirilmiş Çince: 瑶族 | %0,2098 | 2.796.003 | 2.638.878 | 2.134.013 | 1954 |
| Bai | Bai | BA | Çince: Bái Zú | Çince: 白族 | %0,1451 | 1.933.510 | 1.861.895 | 1.863.827 | 1954 |
| Koreli | Chosŏn | CS | Çince: Cháoxiǎn Zú | Basitleştirilmiş Çince: 朝鲜族 | %0,1374 | 1.830.929 | 1.929.696 | 1.920.597 | 1954 |
| Hani6 | Hani | HN | Çince: Hāní Zú | Çince: 哈尼族 | %0,1246 | 1.660.932 | 1.440.029 | 1.253.952 | 1954 |
| Li | Li | LI | Çince: Lí Zú | Çince: 黎族 | %0,1098 | 1.463.064 | 1.248.022 | 1.110.900 | 1954 |
| Kazak | Kazak | KZ | Çince: Hāsàkè Zú | Basitleştirilmiş Çince: 哈萨克族 | %0,1097 | 1.462.588 | 1.251.023 | 1.111.718 | 1954 |
| Dai | Dai | DA | Çince: Dǎi Zú | Çince: 傣族 | %0,0946 | 1.261.311 | 1.159.231 | 1.025.128 | 1954 |
| She | She | SH | Çince: Shē Zú | Çince: 畲族 | %0,0532 | 708.651 | 710.039 | 630.378 | 1964 |
| Lisu | Lisu | LS | Çince: Lìsù Zú | Çince: 傈僳族 | %0,0527 | 702.839 | 635.101 | 574.856 | 1954 |
| Donşian | Dongxiang | DX | Çince: Dōngxiāng Zú | Basitleştirilmiş Çince: 东乡族 | %0,0466 | 621.500 | 513.826 | 373.872 | 1954 |
| Gelao | Gelao | GL | Çince: Gēlǎo Zú | Çince: 仡佬族 | %0,0413 | 550.746 | 579.744 | 437.997 | 1964 |
| Lahu | Lahu | LH | Çince: Lāhù Zú | Çince: 拉祜族 | %0,0365 | 485.966 | 453.765 | 411.476 | 1954 |
| Va | Wa | WA | Çince: Wǎ Zú | Çince: 佤族 | %0,0322 | 429.709 | 396.709 | 351.974 | 1954 |
| Sui | Sui | SU | Çince: Shuǐ Zú | Çince: 水族 | %0,0309 | 411.847 | 407.000 | 345.993 | 1954 |
| Naşi7 | Naxi | NX | Çince: Nàxī Zú | Basitleştirilmiş Çince: 纳西族 | %0,0245 | 326.295 | 309.477 | 278.009 | 1954 |
| Qiang | Qiang | QI | Çince: Qiāng Zú | Çince: 羌族 | %0,0232 | 309.576 | 306.476 | 198.252 | 1954 |
| Tu | Tu | TU | Çince: Tǔ Zú | Çince: 土族 | %0,0217 | 289.565 | 241.593 | 191.624 | 1954 |
| Mulao8 | Mulao | ML | Çince: Mùlǎo Zú | Çince: 仫佬族 | %0,0162 | 216.257 | 207.464 | 159.328 | 1964 |
| Sibo | Xibe | XB | Çince: Xībó Zú | Basitleştirilmiş Çince: 锡伯族 | %0,0143 | 190.481 | 189.357 | 172.847 | 1954 |
| Kırgız | Kirgiz | KG | Çince: Kē'ěrkèzī Zú | Basitleştirilmiş Çince: 柯尔克孜族 | %0,0140 | 186.708 | 160.875 | 141.549 | 1954 |
| Jingpo9 | Jingpo | JP | Çince: Jǐngpō Zú | Basitleştirilmiş Çince: 景颇族 | %0,0111 | 147.828 | 132.158 | 119.209 | 1954 |
| Daur | Daur | DU | Çince: Dáwò'ěr Zú | Basitleştirilmiş Çince: 达斡尔族 | %0,0099 | 131.992 | 132.747 | 121.357 | 1964 |
| Salar | Salar | SL | Çince: Sālā Zú | Çince: 撒拉族 | %0,0098 | 130.607 | 104.521 | 87.697 | 1954 |
| Blang | Blang | BL | Çince: Bùlǎng Zú | Çince: 布朗族 | %0,0090 | 119.639 | 91.891 | 82.280 | 1964 |
| Maonan10 | Maonan | MN | Çince: Máonán Zú | Çince: 毛南族 | %0,0076 | 101.192 | 107.184 | 71.968 | 1964 |
| Tacik11 | Tajik | TA | Çince: Tǎjíkè Zú | Çince: 塔吉克族 | %0,0038 | 51.069 | 41.056 | 33.538 | 1954 |
| Pumi | Pumi | PM | Çince: Pǔmǐ Zú | Çince: 普米族 | %0,0032 | 42.861 | 33.628 | 29.657 | 1964 |
| Achang | Achang | AC | Çince: Āchāng Zú | Çince: 阿昌族 | %0,0030 | 39.555 | 33.954 | 27.708 | 1964 |
| Nu | Nu | NU | Çince: Nù Zú | Çince: 怒族 | %0,0028 | 37.523 | 28.770 | 27.123 | 1964 |
| Evenki | Ewenki | EW | Çince: Èwēnkè Zú | Basitleştirilmiş Çince: 鄂温克族 | %0,0023 | 30.875 | 30.545 | 26.315 | 1954 |
| Gin12 | Gin | GI | Çince: Jīng Zú | Çince: 京族 | %0,0021 | 28.199 | 22.584 | 18.915 | 1964 |
| Jino | Jino | JN | Çince: Jīnuò Zú | Basitleştirilmiş Çince: 基诺族 | %0,0017 | 23.143 | 20.899 | 18.021 | 1979 |
| De'ang13 | Deang | DE | Çince: Dé'áng Zú | Çince: 德昂族 | %0,0015 | 20.556 | 17.935 | 15.462 | 1964 |
| Bao'an | Bonan | BO | Çince: Bǎo'ān Zú | Çince: 保安族 | %0,0015 | 20.074 | 16.505 | 12.212 | 1954 |
| Rus | Russ | RS | Çince: Éluósī Zú | Basitleştirilmiş Çince: 俄罗斯族 | %0,0012 | 15.393 | 15.631 | 13.504 | 1954 |
| Yugur | Yugur | YG | Çince: Yùgù Zú | Çince: 裕固族 | %0,0011 | 14.378 | 13.747 | 12.297 | 1954 |
| Özbek | Uzbek | UZ | Çince: Wūzībiékè Zú | Basitleştirilmiş Çince: 乌孜别克族 | %0,0008 | 10.569 | 12.423 | 14.502 | 1954 |
| Monpa | Monba | MB | Çince: Ménbā Zú | Basitleştirilmiş Çince: 门巴族 | %0,0008 | 10.561 | 8.928 | 7.475 | 1964 |
| Oroçon | Oroqen | OR | Çince: Èlúnchūn Zú | Basitleştirilmiş Çince: 鄂伦春族 | %0,0006 | 8.659 | 8.216 | 6.965 | 1954 |
| Derung | Derung | DR | Çince: Dúlóng Zú | Basitleştirilmiş Çince: 独龙族 | %0,0005 | 6.930 | 7.431 | 5.816 | 1964 |
| Hezhen14 | Hezhen | HZ | Çince: Hèzhé Zú | Çince: 赫哲族 | %0,0004 | 5.354 | 4.664 | 4.245 | 1964 |
| Gaoşan15 | Gaoshan | GS | Çince: Gāoshān Zú | Çince: 高山族 | %0,0003 | 4.009 | 4.488 | 2.909 | 1954 |
| Luoba | Lhoba | LB | Çince: Luòbā Zú | Çince: 珞巴族 | %0,0003 | 3.682 | 2.970 | 2.312 | 1965 |
| Tatar | Tatar | TT | Çince: Tǎtǎ'ěr Zú | Basitleştirilmiş Çince: 塔塔尔族 | %0,0003 | 3.556 | 4.895 | 4.873 | 1954 |
| Ayırt edilmemiş | — | yok | Çince: Wèi Shìbié Mínzú | Basitleştirilmiş Çince: 未识别民族 | %0,0480 | 640.101 | 734.438 | 749.341 | — |
| Vatandaşlığa kabul edilmiş yabancı | — | yok | Çince: Wàiguórén Jiārù Zhōngguójí | Basitleştirilmiş Çince: 外国人加入中国籍 | %0,0001 | 1.448 | 941 | 3.421 | — |
AGB 3304－91 "Names of ethnicities of China in romanization with codes";[2]
BSadece Çin anakarası ve Tayvan nüfusları dahil;
1Chuanqingler de dahil;
2Çam mültecilerinin soyundan gelmiş Hainan Utsulları da dahil;
3Bunun bir alt grubu "Hmong" olarak da bilinir;
4Amdo ile Kham bölgelerinde yaşayanlar ve Pumi dilini konuşanların yaklaşık yarısını içerir; Pumi konuşan diğer insanlar ise Pumi etnik grubunun üyeleri olarak sınıflandırılır;
5Kam olarak da bilinirler;
6Buna Sangkong halkı da dahil;
7Mosuolar da dahil;
8Qagolar (Çince: 木佬人) da dahil;
9Myanmar'da Kaçin olarak bilinirler;
10Pa Then halkı da dahil;
11Bunlar aslında Tacik değil, Pamirlerdir;
12Vietnamlılar (Çin-Vietnam sözcükleriyle Kinh) ile aynı grup;
13Myanmar'da Palaung olarak bilinirler;
14Rusya'daki Nanay halkıyla aynı;
15Tayvan'daki tüm aborjin grupları için toplu olarak kullanılan isim. "Gaoshan" halkının bu nüfus sayımlarındaki sayılar sadece Çin anakarasında (ağırlıklı olarak Fujian Eyaleti'nde) yaşayanları kapsar ve çoğunlukla Amis, Paiwan ve Bunun halklarından oluşur.
Ayrıca bakınız
değiştir- Çin'de resmi olarak tanınmayan etnik gruplar
- Çin'deki özerk bölgeler
- Sincan Uygur (Xinjiang) Özerk Bölgesi (新疆维吾尔自治区/新疆維吾爾自治區)
- İç Moğolistan Özerk Bölgesi (内蒙古自治区/內蒙古自治區)
- Tibet (Xizang) Özerk Bölgesi (西藏自治区/西藏自治區)
- Kuangşi Çuang Özerk Bölgesi (广西壮族自治区/廣西壯族自治區)
- Ningşia Hui Özerk Bölgesi (宁夏回族自治区/寧夏回族自治區)
Kaynakça
değiştir- ^ 胡鸿保 (Hú Hóngbǎo); 张丽梅 (Zhāng Lìméi) (2009). 民族识别原则的变化与民族人口 [Milletleri ayırt etmekteki prensiplerin değişmesi ve milletlerin nüfusları]. Güneybatı Minzu Üniversitesi Yayınları (Çince).
- ^ GB 3304－91 Names of nationalities of China in romanization with codes 1 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..