เทือกเขาพิรินี

เทือกเขาพิรินี (อังกฤษ: Pyrenees; กาตาลา: Pirineus; ฝรั่งเศส: Pyrénées; สเปน: Pirineos; บาสก์: Pirinioak) เป็นทิวเขาในยุโรปตะวันตกเฉียงใต้ที่เป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างประเทศฝรั่งเศสกับประเทศสเปน เทือกเขานี้ยังแบ่งคาบสมุทรไอบีเรียออกจากฝรั่งเศสและมีความยาวประมาณ 430 กิโลเมตร (267 ไมล์) จากมหาสมุทรแอตแลนติก (อ่าวบิสเคย์) จนถึงทะเลเมดิเตอร์เรเนียน (แหลมแกร็วส์)

ส่วนใหญ่แล้ว ยอดเขาหลัก ๆ จะเป็นแนวพรมแดนฝรั่งเศส-สเปน ซึ่งมีอันดอร์ราแทรกอยู่ตรงกลาง ข้อยกเว้นหลักของกฎนี้คือ บัลดารันที่เป็นของสเปน แต่ตั้งอยู่ทางลาดเขาด้านเหนือของทิวเขา ส่วนข้อผิดปกติอื่น ๆ ได้แก่ ซาร์ดัญญา และดินแดนส่วนแยกของสเปนที่ชื่อยิบิอา

ภูมิศาสตร์

ในทางการปกครอง เทือกเขาพิรินีเป็นส่วนหนึ่งของจังหวัด (département) ของฝรั่งเศส จากทิศตะวันออกไปทิศตะวันตกดังต่อไปนี้ จังหวัดปีเรเน-ออรีย็องตาล จังหวัดโอด จังหวัดอาเรียฌ จังหวัดโอต-การอน จังหวัดโอต-ปีเรเน และจังหวัดปีเรเน-อัตล็องติก (สองจังหวัดหลังยังเป็นที่ตั้งของอุทยานแห่งชาติพิรินีอีกด้วย)

พื้นที่ทั้งหมดของราชรัฐอิสระอันดอร์ราตั้งอยู่ในเทือกเขาพิรินี

ส่วนในทางกายภาพ เทือกเขานี้แบ่งออกเป็นสามส่วน ได้แก่ ส่วนกลาง ส่วนตะวันตกหรือแอตแลนติก และส่วนตะวันออก

พิรินีตอนกลางขยายไปทางทิศตะวันออก จากช่องเขาซอมพอร์ต (Somport) ผ่านบัลดารัน และครอบคลุมยอดเขาที่สูงที่สุดของทิวเขานี้ไว้ คือ

ยอดเขาอาเนโต (Aneto) หรือยอดเขาเนตู (Néthou) สูง 3,404 เมตร (11,168 ฟุต) ในสันเขามาลาเดตา
ยอดเขาโปเซตส์ (Mont Posets) สูง 3,375 เมตร (11,072 ฟุต)
ยอดเขามงแปร์ดูว์ (Mont Perdu) หรือมอนเตเปร์ดิโด (Monte Perdido) สูง 3,355 เมตร (11,007 ฟุต)

ในส่วนพิรินีตะวันตกนั้น ความสูงเฉลี่ยของทิวเขาจะค่อย ๆ ลดลงจากทิศตะวันออกไปยังทิศตะวันตก จนกระทั่งรวมเข้ากับภูเขาบาสก์ (Basque mountains) ใกล้อ่าวบิสเคย์ และในพิรินีตะวันออก นอกจากจุดที่แตกออกไปเพียงแห่งเดียวทางด้านตะวันออกสุดของปีเรเนอารีเยฌวซ (Pyrénées Ariégeoises) แล้ว ระดับความสูงเฉลี่ยจะยังคงที่เสมอกันอย่างน่าประหลาด จนกระทั่งถึงจุดหนึ่งที่ลาดเอียงลงไปกะทันหันในส่วนของแนวเขาที่เรียกว่าอาลแบร์ (Albères)

42°40′N 1°00′E / 42.667°N 1.000°E / 42.667; 1.000

บทความธรณีวิทยานี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล