สยามใน พ.ศ. 2476

← 2475 2474 2473 สยาม ใน พ.ศ. 2476 ⊟ 2477 2478 2479
ดูเพิ่ม:	เหตุการณ์อื่นใน พ.ศ. 2476 ประวัติศาสตร์ไทย

เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นใน พ.ศ. 2476 (ค.ศ. 1933) ในประเทศสยาม

กบฏบวรเดช

ผู้นำ

• พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
• นายกรัฐมนตรี:
  • พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (อิสระ) (จนถึง 21 มิถุนายน)
  • พระยาพหลพลพยุหเสนา (คณะราษฎร) (ตั้งแต่ 21 มิถุนายน)
• สภาผู้แทนราษฎร:
  • ชั่วคราว (ถึง 6 ธันวาคม)
  • ชุดที่ 1 (เริ่ม 15 พฤศจิกายน)
• ประธานสภาผู้แทนราษฎร:
  • เจ้าพระยาพิชัยญาติ (แต่งตั้ง) (จนถึง 10 ธันวาคม)
  • เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (แต่งตั้ง) (ตั้งแต่ 15 ธันวาคม)
• อธิบดีศาลฎีกา:
  • พระยาเทพวิทุรพหุลศรุตบดี (จนถึง 1 มกราคม)
  • พระยาศรีสังกร (ตั้งแต่ 1 มกราคม)

เจ้าผู้ครองประเทศราช

• นครเชียงใหม่: เจ้าแก้วนวรัฐ
• นครลำพูน: เจ้าจักรคำขจรศักดิ์

เหตุการณ์

มีนาคม

• 15 มีนาคม – หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) เสนอ "เค้าโครงร่างเศรษฐกิจ" ("สมุดปกเหลือง")

เมษายน

• 1 เมษายน – รัฐประหารในประเทศไทย เมษายน พ.ศ. 2476: พระยามโนปกรณนิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) นายกรัฐมนตรี ออกพระราชกฤษฎีกาปิดประชุมสภาผู้แทนราษฎร และงดใช้รัฐธรรมนูญเกือบทุกมาตรา บ้างอธิบายว่าพฤติการณ์ดังกล่าวว่าเพื่อจัดตั้งคณะรัฐบาลใหม่ โดย หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) พ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรี
• 2 เมษายน – มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติว่าด้วยคอมมิวนิสต์ ตามคำแนะนำของคณะรัฐมนตรี เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการกำจัดฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง
• 12 เมษายน – หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) ถูกบังคับให้เดินทางออกนอกประเทศไปยังประเทศฝรั่งเศส เนื่องจากความเห็นของปรีดีถูกโจมตีว่าเป็นคอมมิวนิสต์ ภายหลังการเสนอเค้าโครงร่างทางเศรษฐกิจ

มิถุนายน

• 10 มิถุนายน – พระยาพหลพลพยุหเสนา พระยาทรงสุรเดช พระประศาสน์พิทยายุทธ และพระยาฤทธิอัคเนย์ ผู้นำสายทหารของคณะราษฎรยื่นจดหมายลาออก
• 20 มิถุนายน – รัฐประหารในประเทศไทย มิถุนายน พ.ศ. 2476: นำโดยพลเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา ยึดอำนาจการปกครองของนายกรัฐมนตรี พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) โดยให้เหตุผลว่าการปิดประชุมสภาผู้แทนราษฎรเป็นเผด็จการ จากนั้นมีการล้างมลทินให้หลวงประดิษฐมนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์)

กรกฎาคม

• 2 กรกฎาคม – ศาลาเฉลิมกรุง เปิดฉายเป็นครั้งแรกและภาพยนตร์เรื่องแรก คือ เรื่อง "มหาภัยใต้สมุทร"

กันยายน

• 29 กันยายน – หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) เดินทางกลับประเทศไทย

ตุลาคม

• 1 ตุลาคม - 15 พฤศจิกายน – มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2476 นับเป็นการเลือกตั้งโดยอ้อมครั้งแรกและครั้งเดียวในประวัติศาสตร์ไทย
• 11 ตุลาคม – สงครามกลางเมือง พ.ศ. 2476:
  พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช อดีตเสนาบดีกระทรวงกลาโหม เป็นหัวหน้าฝ่ายทหารนำกำลังทหารจากหัวเมืองภาคอีสานล้มล้างการปกครองของรัฐบาล โดยระบุเหตผลว่ารัฐบาลปล่อยให้มีการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพและปล่อยให้หลวงประดิษฐ์มนูธรรมกระทำการอันเป็นคอมมิวนิสต์
• 25 ตุลาคม – หลังทราบว่าคณะกบฏแพ้ต่อรัฐบาลแน่แล้ว พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช หัวหน้าคณะกบฏและพระชายา ทรงขึ้นเครื่องบินเดินทางหนีไปยังประเทศอินโดจีนฝรั่งเศส

พฤศจิกายน

• 7 พฤศจิกายน – มีการออก พระราชบัญญัติจัดการป้องกันรักษารัฐธรรมนูญ พุทธศักราช 2476 อันเป็นเครื่องมือที่จะตอบโต้ฝ่ายต่อต้านรัฐบาล

ธันวาคม

• 16 ธันวาคม – พันเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา ดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรี และตั้งคณะรัฐมนตรีชุดใหม่หลังจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2476 (1 ตุลาคม - 15 พฤษภาคม 2476)
• 25 ธันวาคม – หม่อมเจ้าวรรณไวทยากร วรวรรณ ทรงเป็นประธานคณะกรรมการพิจารณาเรื่องที่ปรีดี พนมยงค์ เป็นคอมมิวนิสต์ ได้มีการลงมติว่าปรีดีมิได้เป็น

วันเกิด

กุมภาพันธ์

• 1 กุมภาพันธ์ – ชรินทร์ นันทนาคร ศิลปินแห่งชาติ (ถึงแก่กรรม 20 สิงหาคม พ.ศ. 2567)

เมษายน

• 2 เมษายน – วิเชษฐ การุณยวนิช นักการเมือง (ถึงแก่อนิจกรรม 18 กันยายน พ.ศ. 2565)
• 21 เมษายน – เจริญ คันธวงศ์ นักการเมือง (ถึงแก่อนิจกรรม 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2565)

พฤษภาคม

• 26 พฤษภาคม – หม่อมหลวงเสรี ปราโมช (ถึงแก่กรรม 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2537)

มิถุนายน

• 1 มิถุนายน – เชาวน์วัศ สุดลาภา อดีตผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร (ถึงแก่อนิจกรรม 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2544)
• 2 มิถุนายน – หม่อมราชวงศ์เพ็ญพิไชย เพ็ญพัฒน์
• 18 มิถุนายน – วิจิตร สุขมาก นักการเมือง (ถึงแก่อนิจกรรม 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2566)
• 19 มิถุนายน – อนันต์ กลินทะ นักการเมือง (ถึงแก่อนิจกรรม 7 ธันวาคม พ.ศ. 2562)

กรกฎาคม

• 25 กรกฎาคม – พิทยา บุณยรัตพันธุ์ นักร้อง (ถึงแก่กรรม 14 เมษายน พ.ศ. 2553)

สิงหาคม

• 4 สิงหาคม – พันธุ์วโรภาส เศวตรุนทร์
• 6 สิงหาคม – สุจินดา คราประยูร อดีตนายกรัฐมนตรี
• 30 สิงหาคม – ประยูร ยมเยี่ยม ศิลปินแห่งชาติ (ถึงแก่กรรม 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553)

กันยายน

• 3 กันยายน – หม่อมราชวงศ์กิติวัฒนา ปกมนตรี (ถึงแก่อนิจกรรม 28 ตุลาคม พ.ศ. 2561)
• 5 กันยายน – ชัชชม กันหลง นักการเมือง
• 13 กันยายน – อุดร ตันติสุนทร นักการเมือง
• 24 กันยายน – พันธุ์สวลี กิติยากร

ตุลาคม

• 1 ตุลาคม – ไพโรจน์ ไชยพร นักการเมือง (ถึงแก่อนิจกรรม 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2544)
• 20 ตุลาคม – มรกต กรเกษม นักการเมือง
• 24 ตุลาคม – หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์

พฤศจิกายน

• 20 พฤศจิกายน – อิสระพงศ์ หนุนภักดี นักการเมือง (ถึงแก่อนิจกรรม 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560)

ธันวาคม

• 7 ธันวาคม – วิโรจน์ เปาอินทร์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี
• 19 ธันวาคม
  • หม่อมราชวงศ์แน่งน้อย ศักดิ์ศรี (ถึงแก่อนิจกรรม 8 สิงหาคม พ.ศ. 2562)
  • อมเรศ ศิลาอ่อน นักการเมือง

วันถึงแก่กรรม

มกราคม

• 6 มกราคม – พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุภโยคเกษม (ประสูติ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2419)

พฤษภาคม

• 25 พฤษภาคม – พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ (ประสูติ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2428)

ธันวาคม

• 9 ธันวาคม – เจ้าดารารัศมี พระราชชายา (ประสูติ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2416)
• 20 ธันวาคม – หม่อมเจ้าวรรณวิไลย เพ็ญพัฒน์ (ประสูติ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2431)

แหล่งข้อมูลอื่น

• ปฏิทินปี 1933 - ประเทศไทย