คู่กรรม

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ คู่กรรม (แก้ความกำกวม)

คู่กรรม [[ไฟล์:Flag of Thailand.svg|23x15px|border |alt=ไทย|link=ไทย]] [[ประเทศไทย]]&rft.pages=701 (สองเล่ม)">

ผู้ประพันธ์	ทมยันตี (วิมล เจียมเจริญ)
ประเทศ	ประเทศไทย
ภาษา	ภาษาไทย
ประเภท	โศกนาฏกรรมและวีรคติ
สำนักพิมพ์	นิตยสารศรีสยาม
พิมพ์ในภาษาไทย	พ.ศ. 2512
หน้า	701 (สองเล่ม)
ISBN	9786117052040
เรื่องถัดไป	คู่กรรม 2

คู่กรรม เป็นนวนิยายแนวโศกนาฏกรรมและวีรคติ ประพันธ์โดย ทมยันตี ดำเนินเรื่องที่มีฉากหลังในประเทศไทยสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยผู้ประพันธ์ได้รับแรงบันดาลใจเมื่อราวปี พ.ศ. 2508 จากการเดินทางไปจังหวัดกาญจนบุรี และเข้าชมสุสานทหารสัมพันธมิตรดอนรักที่ฝังร่างของเหล่าทหารสัมพันธมิตร โดยสะดุดใจเมื่อเห็นคำจารึกถึงบนหลุมศพทหารสัญชาติเนเธอร์แลนด์คนหนึ่ง เมื่อสอบถามดูได้ความว่าเป็นลูกชายเพียงคนเดียวของครอบครัวที่มาเสียชีวิตลงที่ประเทศไทย โดยที่ผู้เป็นพ่อแม่มิอาจมาร่วมฝังศพของลูกชายได้

คู่กรรม เขียนขึ้นในปี พ.ศ. 2508 ตีพิมพ์เป็นตอนในนิตยสารศรีสยาม (ในเครือนิตยสารขวัญเรือน) และรวมเล่มครั้งแรกในปี พ.ศ. 2512 แล้วตีพิมพ์มาหลายครั้ง มีภาคต่อคือ คู่กรรม 2 ถือว่าเป็นบทประพันธ์ที่ชื่อเสียงมากที่สุดเรื่องหนึ่งของทมยันตี

คู่กรรม ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์และภาพยนตร์แล้วหลายครั้ง เริ่มจาก ช่อง 4 บางขุนพรหม เป็นละครถึง 2 ครั้ง ในปี พ.ศ. 2513, พ.ศ. 2515 และต่อมาทางช่อง 9 อ.ส.ม.ท. ในปี พ.ศ. 2521 ครั้งสำคัญเป็นละครทางช่อง 7 สี ในปี พ.ศ. 2533 เป็นละครที่สร้างประวัติศาสตร์เรตติ้งสูงสุดอันดับ 1 ของเมืองไทยตลอดกาล เรตติ้ง 40 และได้รับรางวัลทั้งเมขลาและโทรทัศน์ทองคำในปีเดียวกัน หลังจากนั้นได้นำมาสร้างใหม่เป็นละครทางช่อง 3 ในปี พ.ศ. 2547 (มีภาคต่อคือ คู่กรรม 2)

คู่กรรม ยังถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ ในปี พ.ศ. 2516, พ.ศ. 2531, พ.ศ. 2538 ซึ่งทั้ง 2 ครั้งหลังได้รับรางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยมรางวัลตุ๊กตาทองไปทั้งคู่

นอกจากนี้ยังมีการดัดแปลงเป็นละครเวที โดยค่ายดรีมบอกซ์ เมื่อกลางปี พ.ศ. 2547 แสดงที่โรงละครกรุงเทพ และกลางปี พ.ศ. 2550 แสดงที่โรงละครกรุงเทพเมโทรโพลิส

และในปี พ.ศ. 2556 มีการออกอากาศ คู่กรรม เป็นละครโทรทัศน์และภาพยนตร์ในปีเดียวกัน ในช่วงเวลาคาบเกี่ยวกัน โดยเวอร์ชั่นละครโทรทัศน์ผลิตโดยเอ็กแซ็กท์และซีเนริโอ ออกอากาศทางช่อง 5 และเวอร์ชั่นภาพยนตร์สร้างโดยเอ็ม เทอร์ตี้ไนน์ ซึ่งทำให้เกิดการเปรียบเทียบระหว่างคู่กรรมทั้ง 2 เวอร์ชั่นจากผู้รับชม

ละครโทรทัศน์

คู่กรรม ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ จนถึงปัจจุบัน (พ.ศ. 2556) รวม 6 ครั้ง ได้แก่

ปี	โกโบริ	อังศุมาลิน	สถานีโทรทัศน์
พ.ศ. 2513	มีชัย วีระไวทยะ	บุศรา นฤมิตร	ช่อง 4
พ.ศ. 2515	ชนะ ศรีอุบล	ผาณิต กันตามระ	ช่อง 4
พ.ศ. 2521	นิรุตติ์ ศิริจรรยา	ศันสนีย์ สมานวรวงศ์	ช่อง 9
พ.ศ. 2533	ธงไชย แมคอินไตย์	กมลชนก โกมลฐิติ	ช่อง 7
พ.ศ. 2547	ศรราม เทพพิทักษ์	พรชิตา ณ สงขลา	ช่อง 3
พ.ศ. 2556	สุกฤษฎิ์ วิเศษแก้ว	หนึ่งธิดา โสภณ	ช่อง 5

• ในปี พ.ศ. 2513 สร้างครั้งแรกออกอากาศทาง สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีช่อง 4 สร้างโดย เทิ่ง สติเฟื่อง ในนามของ คณะศรีไทยการละคร
• ต่อมาออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์ไทยทีวีช่อง 4 ครั้งที่ 2 ในปี พ.ศ. 2515 ต่อมาออกอากาศทาง สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 9 ในปี พ.ศ. 2521
• ในปี พ.ศ. 2533 ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ออกอากาศทาง สถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7 สร้างโดย สุรางค์ เปรมปรีดิ์ ผู้ถือลิขสิทธิ์นวนิยาย หยิบเรื่องนี้จัดทำเป็นละครโทรทัศน์ ภายใต้นโยบายทำตามบทประพันธ์ ร่วมกับ ดาราวิดีโอ กำกับการแสดงโดย ไพรัช สังวริบุตร ออกอากาศวันศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ เวลา 21.00 - 22.00 น. เพลงประกอบชื่อ คู่กรรม คำร้องและทำนองโดย สุทธิพงษ์ วัฒนจัง สร้างประวัติศาสตร์ละครที่เรตติ้งสูงสุดของประเทศไทย เรื่องนี้ส่งผลให้ได้ได้รับรางวัลทั้งเมขลาและโทรทัศน์ทองคำหลายสาขา ออกอากาศตั้งแต่วันที่ 23 มีนาคม - วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2533
• ในปี พ.ศ. 2547 ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ออกอากาศทาง สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 สร้างโดย เรด ดราม่า กำกับการแสดงโดย นพดล มงคลพันธ์ ออกอากาศวันจันทร์-อังคาร เวลา 20.20 น. มีภาคต่อคือ คู่กรรม 2
• ครั้งล่าสุด ปี พ.ศ. 2556 ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ออกอากาศทาง สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 สร้างโดย เอ็กแซ็กท์ และ ซีเนริโอ กำกับการแสดงโดย สันต์ ศรีแก้วหล่อ ออกอากาศวันจันทร์-อังคาร เวลา 20.10 - 21.40 น. ระหว่างวันที่ 28 มกราคม ถึง 16 เมษายน พ.ศ. 2556 รวม 24 ตอน

ภาพยนตร์

คู่กรรม ได้รับการนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ 4 ครั้ง ในปี พ.ศ. 2516, พ.ศ. 2531, พ.ศ. 2538 และ พ.ศ. 2556 ได้แก่

ปี	โกโบริ	อังศุมาลิน	วนัส	วันที่เข้าฉาย
พ.ศ. 2516	นาท ภูวนัย	ดวงนภา อรรถพรพิศาล มร. หลิงลีจู	สายัณห์ จันทรวิบูลย์	31 สิงหาคม
พ.ศ. 2531	วรุฒ วรธรรม	จินตหรา สุขพัฒน์	นัย สุขสกุล	12 กุมภาพันธ์
พ.ศ. 2538	ธงไชย แมคอินไตย์	อาภาศิริ นิติพน	ธีรภัทร์ สัจจกุล	11 พฤศจิกายน
พ.ศ. 2556	ณเดชน์ คูกิมิยะ	อรเณศ ดีคาบาเลส	นิธิศ วารายานนท์	4 เมษายน

ละครเวที

ดูบทความหลักที่ คู่กรรม เดอะมิวสิคัล

คู่กรรมได้รับการดัดแปลงสร้างเป็นละครเวที ในรูปแบบ ละครเพลง (sung-through musical) กลางปี พ.ศ. 2547 โดยค่ายดรีมบอกซ์ กำกับการแสดงโดย สุวรรณดี จักราวรวุธ แสดงที่โรงละครกรุงเทพ

• เซงิ โอเซกิ รับบท โกโบริ
• ธีรนัยน์ ณ หนองคาย รับบท อังศุมาลิน
• วรฤทธิ์ เฟื่องอารมย์ รับบท วนัส

จากนั้นได้กลับมาแสดงอีกครั้ง กลางปี พ.ศ. 2550 โดยทีมงานชุดเดิมทั้งหมด แสดงที่ โรงละครกรุงเทพเมโทรโพลิส

ดูเพิ่ม

• คู่กรรม เดอะมิวสิคัล
• คู่กรรม 2

แหล่งข้อมูลอื่น

• Prasannam, N. (2018). Romancing the War: Genre Memory and the Politics of Adaptation in Sun & Sunrise (2013). Rian Thai: International Journal of Thai Studies, 11(1), 51-74.