กาตัม

นิกายกาตัม หรือ กาตัมปา (ทิเบต: བཀའ་གདམས་པ་, ไวลี: bka' gdams pa, พินอินทิเบต: ga dam ba) เป็นนิกายหนึ่งในศาสนาพุทธแบบทิเบต ก่อตั้งโดยจมเตินปา

นิกายกาตัมก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1056 โดยชื่อ "กาตัม" เป็นภาษาทิเบต มีความหมายถึงการนำพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้ามาชี้นำให้คนทั่วไปยอมรับความหมายของพระพุทธศาสนา นิกายนี้มีพื้นฐานมาจากการปฏิบัติพระสูตรเป็นส่วนใหญ่และสนับสนุนการเรียนรู้พระสูตรก่อนและต่อมาจึงเรียนรู้ตันตระ คำสอนของนิกายนี้แพร่กระจายอย่างกว้างขวางและทุกนิกายของพุทธศาสนาในทิเบตได้รับอิทธิพลจากนิกายนี้

ในปี ค.ศ. 1409 อาจารย์จงคาปา นักปฏิรูปศาสนาที่มีชื่อเสียงคนหนึ่งในประวัติศาสตร์ทิเบต ได้ก่อตั้งนิกายเกลุก (หรือยังเรียกว่านิกายกาตัมใหม่) โดยอาศัยหลักคำสอนของนิกายนี้ เนื่องจากพระสงฆ์ของนิกายเกลุกทั้งหมด สวมหมวกสีเหลือง จึงเรียกว่า "นิกายเหลือง" พระสงฆ์และอารามของนิกายกาตัมดั้งเดิมได้ค่อย ๆ เปลี่ยนมาเป็นนิกายเกลุก และจนในที่สุดนิกายกาตัมก็หายไปจากสังคมทิเบต