Ҷуғрофиёи Русия

Ҷуғрофиёи Русия — дар ду қитъаи олам Аврупо ва Осиё ҷойгир буда 1/3 масоҳаташ дар Аврупо ва 2/3 дар Осиё воқеъ гардидасст. Қисми шимоли онро баҳрҳои Уқёнуси яхбастаи шимолӣ, қисми шимолу шарқившро обҳои Уқёнуси Ором иҳота намудааст. Дар Русия се қаламрави фаррох Аврупои Шарқӣ, Сибири Ғарбӣ ва паҳнкӯҳҳои Сибири Миёна ҷудо шуда меистанд. Иқлими Русия хело гуногун буда, минтақаҳои иқлимиаш аз шимол ба ҷануб чунин иваш мешаванд: минтақаи иқлими артикӣ, субарктикӣ, муътадил ва субтропикӣ. Муддати сол дар тамоми қаламрави он ҳавои артикӣ, атлантикӣ ва антисиклни Сибири Шарқӣ мебошад. Тобистон бошад сатҳи Русия гарм, фишор паст ва массаҳои ҳавоӣ аз уқёнус ба хушкӣ ҳаракаткунанда ҳукмрони мекунанд. Бориш дар фаслҳои баҳору тобистон, дар тирамоҳу зимистон барф меборад. Дар қаламрави Русия миқдори зиёди дарёҳо ҷорӣ мешаванд, ки онҳо манбаи бузургӣ энергетикӣ мебошанд. Калонтарини онҳо Объ, Иртиш, Амур, Волга, Енисей Лена мебошанд. Захираҳои обию энергетикӣ мамлакат беҳамто мебошад, ки дар қисмати зиёди дарёҳо Неругоҳҳои барқию обӣ сохта шудааст.

Масоҳаташ 17075 ҳазор километри квадрати, аҳолиаш 146 милион нафар, дар байни арзҳои 80-43 арзи шимол ва тулии 29 градус ва 170 тули шарки ҷойгир шудааст. Сархатҳои ин давлат баҳрҳои укёнуси Атлантика, Яхбастаи Шимоли ва Ором. Бахри Балтика, Сафед, Баренс, Кара, Лаптифхо, Сибири шарки, Чукотка, баҳри Охот, Чопон мешуяд, ки ягон давлати дигарро чунин баҳрҳои зиёд ишгол накарда аст. Дар територияи ин мамлакат бузургтарин хамвориҳои ҷаҳон,

Хамвории Сибири гарби, Европаи шарки ҷойгир шуда аст. Русия давлати хеле сермилат буда, аз чихати сарватҳои табии, масоҳати чангалзорхо, захираи нафт, газ, маъдани оҳан умуман хамаи канданиҳои фойданок хеле бой аст. Забони Руси ба яке аз забонҳои умуми ҷаҳони монанди ангилиси табдил ёфта мавкеъи баланд дорад.

Эзоҳ

Адабиёт

Герасимова М. И., География почв СССР, М., 1987.
Давыдова М. И., Раковская Э. М., Тушинский Г. К. Физическая география СССР. Т. 1. М., Просвещение, 1989.
Давыдова М. И., Раковская Э. М. Физическая география СССР. Т. 2. М., 1990.
Исаева А. И., Реки и озёра Советского Союза, Л., 1971.
Мещеряков Ю. А. Рельеф СССР. М., 1972.
Милановский Е. Е., Геология России и ближнего зарубежья. М, издательство МГУ, 1996. ISBN 5-211-03387-6
Раковская Э. М., Давыдова М. И., Физическая география России. Часть 1-2. М., Владос, 2001. ISBN 5-691-00687-8
Соколов А. А., Гидрография СССР, Л., Гидрометеоиздат, 1952
Сыроечковский Е. Е., Рогачёва В. В., Животный мир СССР. М, 1975.

Энциклопедии и справочники:

География России: Энциклопедический словарь. Москва., 1998.
Геологическое строение СССР и закономерности размещения полезных ископаемых. В 10-ти тт. Л, 1984—1989.
Красная книга Российской Федерации: Животные. М, АСТ, 2001. ISBN 5-17-005792-X.
Новая Российская Энциклопедия, Природа России, т. 1, с. 11—157. М., Энциклопедия, 2003. ISBN 5-94802-003-7 (а также: Волкова О. А., Борсук О. А., Бадюков Д. Д., География России. М, Энциклопедия. 2005. ISBN 5-94802-011-8).

Сарчашма

Социальный атлас российских регионов Бойгонӣ шудааст 9 апрели 2014 сол.
Россия во Всемирной книге фактов Бойгонӣ шудааст 9 май 2007 сол.(англ.)
О России на сайте Федерального агентства по туризму Бойгонӣ шудааст 21 феврали 2006 сол.
Сборник ссылок на топографические карты регионов России Бойгонӣ шудааст 8 ноябри 2006 сол.
Фёдор Дмитриевич Студитский. «География России для детей»