తాన్యా అట్వాటర్
తాన్యా అట్వాటర్ (జననం 1942) ఒక అమెరికన్ భూభౌతిక శాస్త్రవేత్త, ప్లేట్ టెక్టోనిక్స్లో ప్రత్యేకత కలిగిన సముద్ర భూగర్భ శాస్త్రవేత్త. పశ్చిమ ఉత్తర అమెరికాలోని ప్లేట్ టెక్టోనిక్ చరిత్రపై ఆమె ప్రారంభ పరిశోధనకు ఆమె ప్రత్యేకంగా ప్రసిద్ధి చెందారు.
ప్రారంభ జీవితం, విద్య
[మార్చు]అట్వాటర్ 1942లో కాలిఫోర్నియాలోని లాస్ ఏంజిల్స్ లో జన్మించారు. ఆమె తండ్రి ఇంజనీరు, తల్లి వృక్షశాస్త్రవేత్త. భూగర్భ శాస్త్ర పరంగా సముద్ర గర్భంపై పరిశోధన చేసిన మొదటి మహిళల్లో అట్వాటర్ ఒకరు.[1]
మసాచుసెట్స్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీలో 1960 లో తన విద్యను ప్రారంభించిన అట్వాటర్, 1965 లో బర్కిలీలోని కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి జియోఫిజిక్స్లో బి.ఎ పట్టా పొందారు. శాన్ డియాగోలోని కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయంలోని స్క్రిప్స్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఓషనోగ్రఫీ నుంచి మెరైన్ జియోఫిజిక్స్ లో పీహెచ్ డీ (1972) పొందారు. కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయం, శాంటా బార్బరా ఎడ్యుకేషనల్ మల్టీమీడియా విజువలైజేషన్ సెంటర్ డైరెక్టర్ గా పనిచేస్తున్నారు. 1980 లో యుసిఎస్బిలో ఫ్యాకల్టీలో చేరడానికి ముందు ఆమె మసాచుసెట్స్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీలో ప్రొఫెసర్గా ఉన్నారు. అట్వాటర్ 2007 లో యుసిఎస్బి నుండి రిటైర్ అయ్యారు. [2]
కెరీర్
[మార్చు]అట్వాటర్ పదవీ విరమణ చేయడానికి ముందు శాంటా బార్బరాలోని కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయంలో టెక్టోనిక్స్ విభాగంలో, ప్రస్తుతం ఎర్త్ సైన్స్ విభాగంలో టెక్టోనిక్స్ ప్రొఫెసర్గా ఉన్నారు. అంతర్జాతీయ జర్నల్స్, ప్రొఫెషనల్ వాల్యూమ్స్, మేజర్ రిపోర్టుల్లో 50 వ్యాసాలు రాశారు. వీటిలో ఏడు వ్యాసాలు నేచర్ ఆర్ సైన్స్ జర్నల్స్ లో ప్రచురితమయ్యాయి. 1975 లో, ఆమె టెక్టోనోఫిజిక్స్లో చేసిన కృషికి అమెరికన్ జియోఫిజికల్ యూనియన్ ఫెలో అయ్యారు. 1975 నుండి 1977 వరకు, అట్వాటర్ భౌతికశాస్త్రంలో స్లోన్ పోస్ట్ డాక్టోరల్ ఫెలోషిప్ గ్రహీత. 1984 లో, ఆమె అసోసియేషన్ ఫర్ ఉమెన్ జియోసైంటిస్టుల నుండి ప్రోత్సాహక పురస్కారాన్ని గెలుచుకుంది. అట్వాటర్ సముద్ర భూభౌతిక శాస్త్రం, టెక్టోనిక్స్కు చేసిన కృషికి యు.ఎస్ నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ సభ్యురాలు. 2019లో జియోలాజికల్ సొసైటీ ఆఫ్ అమెరికా అత్యున్నత పురస్కారం పెన్రోస్ మెడల్ అందుకున్నారు. 2022 లో ఆమె జియోలాజికల్ సొసైటీ ఆఫ్ లండన్ నుండి వోలాస్టన్ పతకాన్ని అందుకుంది, ఇది దాని అత్యున్నత పురస్కారం. [3]
శాస్త్రీయ ఆవిష్కరణలు
[మార్చు]అట్వాటర్ సముద్రపు అడుగు భాగాన్ని అన్వేషించడానికి లోతైన టోవెడ్ పరికరాలను ఉపయోగించి ఓషనోగ్రాఫిక్ యాత్రలలో పాల్గొంది. ఇప్పటి వరకు ఆమె డీప్ ఓషన్ సబ్ మెర్సిబుల్ ఆల్విన్ లో 12 డీప్ వాటర్ డైవ్ లలో పాల్గొంది. సముద్రతీర వ్యాప్తి కేంద్రాల వద్ద కొత్త సముద్ర క్రస్ట్ సృష్టించడానికి కారణమైన అగ్నిపర్వత-టెక్టోనిక్ ప్రక్రియలను ఆమె పరిశోధించారు. 1968 లో, ఆమె వ్యాప్తి కేంద్రాల లోపభూయిష్ట స్వభావంపై అద్భుతమైన రచనలతో కూడిన పరిశోధనా పత్రాన్ని రచించారు. జాక్ కోర్లిస్, ఫ్రెడ్ స్పైస్, కెన్నెత్ మక్డోనాల్డ్ లతో కలిసి, సముద్ర గర్భం వెచ్చని నీటి బుగ్గల విభిన్న జీవశాస్త్రాన్ని వెలికితీసే సాహసయాత్రలలో ఆమె కీలక పాత్ర పోషించింది, ఇది అధిక ఉష్ణోగ్రత నల్ల ధూమపానం చేసేవారి రైజ్ ప్రాజెక్ట్ సమయంలో, సముద్రగర్భంలో హైడ్రోథర్మల్ వెంట్ లను కనుగొనడానికి దారితీసింది.
గాలపాగోస్ ద్వీపాల సమీపంలో చీలికల వ్యాప్తిపై అట్వాటర్ చేసిన పరిశోధనలో, సముద్రపు ఒడ్డున వ్యాప్తి చెందుతున్న కేంద్రాలు టెక్టోనిక్ కదలిక లేదా మాగ్మా ద్వారా దెబ్బతిన్నప్పుడు వ్యాప్తి చెందే చీలికలు ఏర్పడ్డాయని, అందువల్ల పునర్నిర్మాణానికి దిశను మార్చాల్సి వచ్చిందని ఆమె కనుగొన్నారు. ఇది సముద్రతీరం సంక్లిష్ట నమూనాను వివరించడానికి సహాయపడింది.[4]
అట్వాటర్ బహుశా పశ్చిమ ఉత్తర అమెరికా ప్లేట్ టెక్టోనిక్ చరిత్రపై ఆమె చేసిన కృషికి ప్రసిద్ధి చెందింది. ఆమె ఉత్తర అమెరికా ప్లేట్ టెక్టోనిక్ పరిణామం చరిత్రను, శాన్ ఆండ్రియాస్ ఫాల్ట్ టెక్టోనిక్ సమస్యలను వివరిస్తూ రెండు ప్రధాన పరిశోధనా పత్రాలను రాశారు, ఇది శాన్ ఆండ్రియాస్ ఫాల్ట్ చరిత్రను డాక్యుమెంట్ చేయడంలో సహాయపడింది. [5] [6]
ఆమె రేఖాగణిత పరిణామాన్ని అధ్యయనం చేసింది, గ్లోబల్ ప్లేట్ చలన రికార్డులను ప్రాంతీయ ఖండాంతర భౌగోళిక రికార్డులతో ఏకీకృతం చేసింది, పోల్చింది. ఆమె అనేక పెద్ద-స్థాయి భౌగోళిక లక్షణాల మూలాలను (ఉదా. రాకీ పర్వతాలు, ఎల్లోస్టోన్, డెత్ వ్యాలీ, కాస్కేడ్ అగ్నిపర్వతాలు, కాలిఫోర్నియా కోస్ట్ రేంజ్లు) బహిర్గతం చేసే అభివృద్ధి చెందుతున్న సంబంధాలను కనుగొంది. [7]
అట్వాటర్ పరిశోధనా పత్రం, "పశ్చిమ ఉత్తర అమెరికా సెనోజోయిక్ టెక్టోనిక్ ఎవల్యూషన్ కోసం ప్లేట్ టెక్టోనిక్స్ ప్రభావాలు", పశ్చిమ ఉత్తర అమెరికా ప్లేట్ టెక్టోనిక్స్ కోసం అవసరమైన ఫ్రేమ్వర్క్ను స్థాపించింది. ఆమె తన రచనలో, సుమారు 40 మిలియన్ సంవత్సరాల క్రితం, ఫారలాన్ ప్లేట్ ఉత్తర అమెరికా ప్లేట్, పసిఫిక్ ప్లేట్ క్రింద ఉందని వివరిస్తుంది. ఫారలాన్ ఫలకం దిగువ భాగం పూర్తిగా దక్షిణ కాలిఫోర్నియా క్రింద ఉంది, ఎగువ సగం మునిగిపోలేదు, ఇది చివరికి జువాన్ డి ఫుకా ప్లేట్ గా పిలువబడింది. ఫారలాన్ దక్షిణ భాగం పూర్తిగా కనుమరుగైనందున, దక్షిణ కాలిఫోర్నియా సరిహద్దు ఇప్పుడు పసిఫిక్ ప్లేట్, ఉత్తర అమెరికన్ ప్లేట్ మధ్య ఉంది. శాన్ ఆండ్రియాస్ ఫాల్ట్ ప్రత్యేకమైనది ఎందుకంటే ఇది ఒక ప్రధాన ఫాల్ట్ లైన్ గా అలాగే పసిఫిక్ ప్లేట్, నార్త్ అమెరికన్ ప్లేట్ మధ్య సరిహద్దుగా పనిచేస్తుంది. ఆమె ఈ రచనను 1989 లో నవీకరించింది. [8]
అట్వాటర్ అన్ని స్థాయిలలో కమ్యూనికేషన్, విద్యపై ఆసక్తి కలిగి ఉంది. ముఖ్యంగా టెక్టోనిక్ ప్లేట్ల చరిత్రలకు సంబంధించిన భౌగోళిక విజువలైజేషన్, అవగాహనను పెంపొందించడానికి ఆమె ఎలక్ట్రానిక్ మల్టీ మీడియా (ఎడ్యుకేషనల్ మల్టీమీడియా విజువలైజేషన్ సెంటర్ ఎట్ యుసిఎస్బి) ను అభివృద్ధి చేసింది. [9]
ప్రస్తావనలు
[మార్చు]- ↑ Atwater 2017.
- ↑ "EMVC Web Page".
- ↑ "Atwater awarded Wollaston Medal". Geological Society of London. Retrieved March 9, 2022.
- ↑ Atwater, Tanya (1981). "Propagating rifts in seafloor spreading patterns". Nature. 290 (5803): 185–186. Bibcode:1981Natur.290..185A. doi:10.1038/290185a0. S2CID 4366184.
- ↑ . "Implications of Plate Tectonics for the Cenozoic Tectonic Evolution of Western North America".
- ↑ . "Relative motion of the Pacific and North American plates deduced from sea-floor spreading in the Atlantic, Indian and South Pacific Oceans".
- ↑ "Tanya Atwater". National Academies of Science. Retrieved 1 December 2017.
- ↑ Atwater, T. M. 1989. “Plate tectonic history of the northeast Pacific and western North America”. In The geology of North America: The northeastern Pacific Ocean and Hawaii, Edited by: Winterer, E. L., Hussong, D. M. and Decker, R. W. Vol. N, 21–72. Boulder, CO: Geol. Soc. Amer.
- ↑ "Tanya Atwater Homepage". Tanya Atwater Home Page. Retrieved 13 August 2019.