ಬಿಸು ಪರ್ಬೊ
| ಬಿಸು | |
|---|---|
 ಬಿಸುಕಣಿ | |
| ಪುದರ್ | ಬಿಸು |
| ಆಚರಿಸವೆರ್ | ಹಿಂದುಲು |
| ಬಗೆ | ಧಾರ್ಮಿಕ (ಹಿಂದೂ),[೧] ಸಾಮಾಜಿಕ |
| ಶುರು ಆಪಿನ | ಬೊಳ್‌ಪ್‌ಗ್ |
| ಮುಗಿಯುನ | ಬಯ್ಯಗ್ |
| Related to | ಬಿಹು, ಬ್ವಿಸಾಗು , ಬೈಸಾಕಿ, ಪೋಲೆ ಬೋಯಿಷಾಕ್, ಪುತಂಡು, ಪಣ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ |
ಬಿಸು ಪರ್ಬ ಪೊಸ ವರ್ಸೊದ ಪರ್ಬ. ಭಾರತ ದೇಸೊಗ್ ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಯುಗಾದಿ ಪೊಸ ವರ್ಸೊ ಆಂಡಲಾ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಬಿಸುವೆ ಪೊಸ ವರ್ಸೊ. ಸೌರಮಾನ ಯುಗಾದಿಲಾ ಬಿಸುಲಾ ಒಂಜೇ ಆಪುಂಡು. ಪಗ್ಗು (ಎಪ್ರಿಲ್) ತಿಂಗೊಲ್ಡ್ ಬರ್ಪಿನ ಈ ಪರ್ಬ ಬೆನ್ನಿದಕ್ಲೆಗ್ ಒಂಜಿ ಇಶೇಷ ಅಯಿನಂಚಿನ ಪರ್ಬ. ಪೊರ್ತು ದೇವೆರ್ ಸರ್ತ ಬರ್‌ಪುನ ದಿನೊ. ಭಾರತೀಯ ಪದ್ಧತಿಡ್ ರಡ್ಡ್ ನಮೂನೆದ ಕಾಲಗಣನೆ ಉಂಡು. ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಪದ್ಧತಿ ಬೊಕ್ಕ ಸೌರಮಾನ ಪದ್ಧತಿ. ಭೂಮಿಗ್ ಒಂಜಿ ಸುತ್ತು ಬರ್ಯೆರೆ ಚಂದ್ರಗ್ 29.25 ದಿನ ಬೋಡಾಪುಂಡು. ಅಂಚ ಚಂದ್ರೆ ಭೂಮಿಗ್ 12 ಸುತ್ತು ಬನ್ನಗ ಒಂಜಿ ವರ್ಸ ಆಪುಂಡು. ಈ ಸುತ್ತುನು ಲೆಕ್ಕ ಪಾಡೊಂದು ಮಲ್ಪುನ ಕಾಲಮಾನ ಪದ್ಧತಿನ್ ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಪದ್ಧತಿ ಪನ್ಪೆರ್. ಚಂದ್ರೆ ಭೂಮಿಗ್ ಸುತ್ತು ಬರ್ಪೆಂಡ, ಭೂಮಿ ಸೂರ್ಯಗ್ ಸುತ್ತು ಬರ್ಪುಂಡು. ಸೂರ್ಯಗ್ ಒಂಜಿ ಸುತ್ತು ಬರೊಡಾಂಡ ಭೂಮಿಗ್ 365.25 ದಿನ ಬೋಡು. ಅವುಲಾ ಒಂಜಿ ವರ್ಸ. ನೆನ್ನ್ 12 ವಿಭಾಗ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಒಂಜಿ ವಿಭಾಗೊಗು ಒಂಜಿ ರಾಶಿ ಪಂಡೆರ್. ಒಂಜಿ ರಾಶಿಡ್ದ್ ಕುಡೊಂಜಿ ರಾಶಿಗ್ ಪೋಯೆರೆ ಭೂಮಿಗ್ ಒಂಜಿ ತಿಂಗೊಲು ಬೋಡು. ಈ ಪದ್ಧತಿನ್ ಸೌರಮಾನ ಪದ್ಧತಿ ಪನ್ಪೆರ್.[೨]
ತುಳು ನಿಘಂಟು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತುಳು ನಿಘಂಟು, ೧೯೯೭ [Tulu Lexicon] ಸಂಪುಟ ೫, ಪುಟ ೨೩೨೮, ಸಂಪುಟ ೬, ಪುಟ ೨೮೧೪ಡ್ ಬಿಸು (bisu), ವಿಷು (vishu) ಸೌರಮಾನ ಯಗಾದಿ; ವಿಷುವತ್ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ. ತುಳು ನಿಘಂಟುಕಾರೆರೆ ಪ್ರಕಾರೊ, ಸೌರಮಾನೊದ ಯುಗಾದಿದಾನಿ(ಪೊಸ ವರ್ಸೊದ ಸುರುತ್ತ ದಿನೊತ್ತಾನಿ)ಲಕ್ಕಿನ ಕೂಡಲೇ ದೇವೆರೆನ ಎದುರುಡು ದುಂಬುನಾನಿ ಜೋಡಿತ್ತಿನ ಸ್ವಸ್ತಿಕೊ, ತರಕಾರಿ ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಆಲಫಲೊ ವಸ್ತುಲು, ಕನ್ನೆಟಿ, ಬಂಗಾರ್ ಚಿಂಚಿತ್ತಿನ ಮಂಗಲ ವಸ್ತುಲು ಇಂದೆನ್ ಪೂರ ತುಲಸಿಕಟ್ಟೆದಲ್ಪ ದೀಡ್ದ್ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಲ್ಪುನ ಆಚರಣೆ.
ಕಿಟ್ಟೆಲ್ (ಕನ್ನಡ - ಇಂಗ್ಲಿಷ್) ನಿಘಂಟು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಕಿಟ್ಟೆಲ್ ಕನ್ನಡ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಿಘಂಟು, ೧೯೭೩. ಸಂಪುಟ ನ-ಮ ಪುಟ ೧೧೯೨. ಬಿಸುಗದಿರ - ಕದಿರ್ - a hot ray. ಬಿಸುಗದಿರ ಪಂಡ ಸೂರ್ಯ- the sun. ವಿಷು visu. ನಿಘಂಟುಕಾರೆರೆ ಪ್ರಕಾರೊ, ಬೆಚ್ಚದ ಕಿರಣೊ ಇಪ್ಪುನಾಯೆ, ಸೂರ್ಯೆ ಅರ್ಥೊ ಉಂಡು. ವಿಷುವತ್ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗ್ ಸೂರ್ಯೆ ಭೂಮಧ್ಯೊ ರೇಖೆಗ್ ಬರ್ಪೆ. ಅಂಚಾದ್ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಈ ದಿನೊ ಬಾರೀ ಎಡ್ಡೆ ದಿನೊ. ಪೊಸ ಕುರಲ್‍ಗ್ ಬಿತ್ತ್ ಈ ದಿನನೇ ಪಾಡುವೆರ್.
ತುಳು ತಿಂಗೊಲು/ಸೌರಮಾನ ತಿಂಗೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತುಳುವೆರೆಗ್ ತಿಂಗೊಲು ಸುರುವಾಪುನೆನೆ ಪಗ್ಗುಡ್ದು. ನಮೊನ ಸಾಲೆದ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರೊಡು ಜನವರಿಡ್ದ್ ದಶಂಬರಗ್ ಮುಟ್ಟ ವರ್ಷೊ. ಜನವರಿ ಪೊಸ ತಿಂಗೊಲಾಪುಂಡು.
- ಪಗ್ಗು (ಏಪ್ರಿಲ್-ಮೇ) ವಸಂತ ಋತು
- ಬೇಸ (ಮೇ-ಜೂನ್) ಗ್ರೀಷ್ಮ ಋತು
- ಕಾರ್ತೆಲ್ (ಜೂನ್-ಜುಲೈ) ಗ್ರೀಷ್ಮ ಋತು
- ಆಟಿ (ಜುಲೈ-ಆಗಸ್ಟ್) ವರ್ಷ ಋತು
- ಸೋನ (ಆಗಸ್ಟ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್) ವರ್ಷ ಋತು
- ನಿರ್ನಾಲ (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್) ಶರತ್ ಋತು
- ಬೊಂತ್ಯೆಲ್/ಬೊಂತಿಂಗೊಲು (ಅಕ್ಟೋಬರ್-ನವಂಬರ್) ಶರತ್ ಋತು
- ಜಾರ್ದೆ/ಜಾರ್ತೆ (ನವಂಬರ-ದಶಂಬರ) ಹೇಮಂತ ಋತು
- ಪೆರಾರ್ದೆ (ದಶಂಬರ-ಜನವರಿ) ಹೇಮಂತ ಋತು
- ಪೊನ್ನಿ/ಪುಯಿಂತೆಲ್ (ಜನವರಿ-ಫೆಬ್ರವರಿ-ಮಾರ್ಚ್) ಶಿಶಿರ ಋತು
- ಮಾಯಿ (ಫೆಬ್ರವರಿ-ಮಾರ್ಚ್) ಶಿಶಿರ ಋತು
- ಸುಗ್ಗಿ (ಮಾರ್ಚ್-ಎಪ್ರಿಲ್) ವಸಂತ ಋತು
ಪಗ್ಗು ಸೌರಮಾನೊದ ಸುರೂತ ತಿಂಗೊಲು. ತುಳುವೆರೆಗ್ ವರ್ಸೊದ ಅಕೇರಿದ ತಿಂಗೊಲು ಸುಗ್ಗಿ.
ತುಳುವರೆಗ್ ಮಾಂತ ತಿಂಗೊಲುಲಾ ಪರ್ಬೊದ ತಿಂಗೊಲು ಆಪುಂಡುಂದು ತುಳುವೆರ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಸಂಕ್ರಾಂತಿಡ್ದ್ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗ್ ತುಳುವೆರ್ ಭೂತೊಗ್ ತಂಬಿಲ ಕೊರ್ಪುನ ಕ್ರಮೊ. ಪದ್ರಾಡ್ ರಾಶಿಲೆನ ಆಧಾರೊಡು ತುಳುವೆರ್ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಪರ್ಬೊನು ಆಚರಿಸಬೆರ್. ತುಳುವೆರ್ ಅಮಾಸೆ ಪುಣ್ಣಮೆನ್ ನಂಬುದು ಬೇಲೆಗ್ ಜಪ್ಪುವೆರ್. ಒಂಜಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಡ್ದ್ ನಾನೊಂಜಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದ ನಡುಟು ಹೆಚ್ಚಾದ್ ಒಂಜಿ ಅಮಾಸೆ ಬರ್ಪುಂಡು. ಒಂಜೆಡ್ದ್ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಅಮಾಸೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ಪುಣ್ಣಮೆ ಬತ್ತ್ಂಡ ನಡಪ್ಪುನ ಪರ್ಬೊಡುಲಾ ಹೆಚ್ಚಿ ಕಮ್ಮಿ ಆಪುಂಡು. ಕೆಲವು ಸರ್ತಿ ರಡ್ಡ್ ದಿನೊ ಗಮ್ಮತ್ತ್‌ದ ದಿನೊ ತಿಕುಂಮಡು. ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಜನವರಿ ೧೪ ದಾನಿ ಬತ್ತ್ಂಡ ಮೇಶ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಲಾ ೧೪ಗೇ ಬರ್ಪುಂಡು. ಅಯಿತ್ತ ಮನತಾನಿ ಬಿಸು ಪರ್ಬೊ.
- ಪಗ್ಗು/ಮೇಷ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಸುಗ್ಗಿ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಬೇಸ/ವೃಷಭ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಪಗ್ಗು ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಕಾರ್ತೆಲ್/ಮಿಥುನ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಬೇಸ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಆಟಿ/ಕಟಕ/ಕರ್ಕಾಟಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಕಾರ್ತೆಲ್ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಸೋಣ/ಸಿಂಹ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ನಿರ್ನಾಲ/ಕನ್ಯಾ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಸೋಣ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಬೊಂತ್ಯೆಲ್/ತುಲಾ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ನಿರ್ನಾಲ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಜಾರ್ದೆ/ವೃಶ್ಚಿಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಬೊಂತ್ಯೆಲ್ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಪೆರಾರ್ದೆ/ಧನು ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಜಾರ್ದೆ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಪೊನ್ನಿ/ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಪೆರಾರ್ದೆ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಮಾಯಿ/ಕುಂಭ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಪೊನ್ನಿ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
- ಸುಗ್ಗಿ/ಮೀನ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ [ಮಾಯಿ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ]
ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಮಾಸ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಚಾಂದ್ರಮಾನೊ ಮಾಸೊಂದು ೧೨ ತಿಂಗೊಲುಗುಲು ಬರ್ಪೊ
ಆಜಿ ರುತುಕ್ಕುಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಚಾಂದ್ರಮಾನೊನು ಆಧರಿತೊಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಲಮಾನೊಡು ಆಜಿ ರುತುಕ್ಕುಲು ಬರ್ಪುಂಡು.
- ವಸಂತ(ಚೈತ್ರ, ವೈಶಾಖ)
- ಗ್ರೀಷ್ಮ(ಜೇಷ್ಠ, ಆಷಾಢ)
- ವರ್ಷ(ಶ್ರಾವಣ, ಭಾದ್ರಪದ)
- ಶರತ್(ಆಶಱವಯುಜ, ಕಾರ್ತಿಕ)
- ಹೇಮಂತ(ಮಾರ್ಗಶಿರ, ಪುಷ್ಯ)
- ಶಿಶಿರ(ಮಾಘ, ಫಾಲ್ಗುಣ)
ತಿಂಗೊಲ್ದುದ್ಯೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಸಂಕ್ರಾಂತಿದ ಮನತ್ತಾನಿ ತಿಂಗೊಲ್ದೊದ್ಯೆ. ತಿಂಗೊಲುದ ಸುರೂತ ದಿನೊನೆ ತಿಂಗೊಲ್ದೊದ್ಯೆ. ನೆನ್ನ್ ಸಿಂಗಿಡೆಂದ್‌ಲ ಪನ್ಪೆರ್.
ನಿಷೇಧೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಈ ದಿನೊ ಇಲ್ಲಡೆದ ಯಜಮಾನೆ ಪೆಟ್ಯೆದ ಬಾಕಿಲ್ ದೆಪ್ಪುಜೆರ್.
- ಏರೆಗ್ಲಾ ದುಡ್ಡು, ಬಿತ್ತ್, ಇಂಚ ದಾಲಾ ಕೊರ್ಪುಜೆರ್.
- ತಿಂಗೊಲ್ದೊದ್ಯೆದಾನಿ ದುಡ್ಡು ಕೊರ್ಂಡ ಬುಕ್ಕೊ ಇಡೀ ತಿಂಗೊಲುಲಾ ಕೊರೊಂದೇ ಇಪ್ಪೊಡಾಪುಂಡು.
- ಸಿಂಗಡಿಗೆದಾನಿ ಏರಾಂಡಲಾ ದುಡ್ಡು ಕೊರ್ಪುನ ಇತ್ತ್ಂಡ ದೆತ್ತೊನುವೆರ್.
- ಸಿಂಗಡಿಗೆದಾನಿ ಪೊಸ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮೊನು ದೀಡೊನುಜೆರ್.
ಬಿಸುಕಣಿ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಕನಿ ಪಂಡ ಕಾಣಿಕೆಂದ್ ಅರ್ಥೊ. ತುಳುವೆರ್ ಬಿಸು ಪರ್ಬದಾನಿ ಮನ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಆಚರಣೆ. ತನ್ನ ತೋಟಡ್ ಬುಳೆಯಿನಂಚಿನ ಫಲ ಪುಷ್ಪಲೆನ್, ಕಂಡಡ್ ಬುಳೆಯಿನ ಬಾರ್ ಬುಕ ಬೇತೆ ಬುಳೆನ್ ಇಲ್ಲದ ದೇವೆರೆ ಕೋಣೆಡ್ ದೀದ್ ಅಯ್ಕ್ ಕೈ ಮುಗಿಪೆರ್. ಈ ಫಲಪುಷ್ಪ ಬುಕ ಬಾರ್ ಧ್ಯಾನ್ಲೆನ ರಾಶಿನ್ 'ಬಿಸು ಕಣಿ' ಪಂಡ್ದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಬಿಸು ತಾನಿ ಬೊಲ್ಪು ಲಕ್ಕಿನೊಟ್ಟಿಗೆನೆ 'ಬಿಸು ಕಣಿ'ನ್ ತೂವುಡು ಪನ್ಪಿನ ಒಂಜಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ ತುಳುನಾಡ್‌‌‍ಡ್ ನಡತೊಂದು ಬತ್ತ್‌ದ್‌ಂಡ್. ಬಿಸುತ್ತಾನಿ ಬೊಲ್ಪೊಲ್ಪುಗು ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆದಲ್ಪ ಅತ್ತಂಡ ಬೂತೊದ ಚಾವಡಿಡ್ ಅತ್ತಂಡ ಮಲ್ಲ ಚಾವಡಿಟ್, ತಂಬಿಲ ಬಲಸುನವುಲು ಒಂಜಿ ಮಣೆ ದೀಡ್ದ್, ಬರಿಟ್ಟೊಂಜಿ ಕಾಲ್ದೀಪೊ ದೀಡ್ದ್, ಮಣೆತ ಮೇಲ್ಡ್ ಜೋಡು ಇರೆ ಪಾಡ್ದ್, ಜೋಡಿ ಇರೆಟ್ಟ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಪರ್ಂದ್, ಪೂವು, ಪಿಂಗಾರೊ, ಬಣ್ಣೊ-ಬಂಗಾರ್, ತರಕಾರಿ, ಅಯಿತ್ತ ನಡುಟು ಕನ್ನೆಟಿ ದೀಡ್ದ್ ಕೈ ಮುಗಿಪ್ಪುನ ಕ್ರಮೊ. ಸುಳ್ಯ, ಪುತ್ತೂರುದಂಚಿ ಇಲ್ಲದ ಉಲಾಯಿ ಅಡ್ಪಿಲ್ಲದ ಕನ್ನಿಕಂಬೊದಲ್ಪ ಬಿಸುಕಣಿ ದೀಡುವೆರ್. ಗುತ್ತುದ ಇಲ್ಲಾಂಡ ಪ್ರತೀ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದಾನಿ ಬೂತೊದ ಕೊಟ್ಯಡ್ ಪೂ-ನೀರ್ ದೀಡುನ ಕ್ರಮೊ. ಅಂಚನೆ ಬಿಸುತ್ತ ದುಂಬುನಾನಿ ಪೂ-ನೀರ್ ದೀಡುವೆರ್. ಬಿಸುತ್ತಾನಿ ದುಂಬುನಾನಿದ ಪೂ-ನೀರ್ ತಪ್ಪದ್ ಪೊಸ ಪೂ-ನೀರ್ ದೀಡುವೆರ್. ಜೋಡು ಇರೆಟ್ಟ್ ಸುತ್ಯೆ ದೀಡ್ದ್ ಅಯಿತ್ತ ಬರಿಟ್ ದೀಪೊ ದೀಡುವೆರ್. ಬಿಸುತ್ತಾನಿ ಬೂತೊಗು ಇಂದುವೇ ಸಂಬಿಲೊ. ಉಂದುವೇ ಸಮ್ಮಾನೊ.
ಬಿಸುಕಣಿದ ತೊಂತೆ ತರಕಾರಿನ್ ಜಾರದ ಅಯಿತ್ತ ಮಲ್ಲಮಲ್ಲ ಕುಂಬುಡೊ, ಕೆಂಬುಡೆ ಇತ್ತ್ಂಡ ಅಯಿನ್ ದನಿಕ್ಕುಲೆನ ಇಲ್ಲಡೆ ಕೊಂಡೊದು ಪೋಪೆರ್. ದನಿಕ್ಕುಲೆನ ತುಳಸಿಕಟ್ಟೆದಲ್ಪ ದೀಡ್ದ್ ದನಿಕ್ಕುಲೆನ ಕಾರ್ ಪತ್ತುವೆರ್. ಇಂಚನೆ ದನಿಕ್ಕುಲೆನಾಡೆ ಮಾಂತ ಒಕ್ಕೆಲ್ ಇಲ್ಲಡೆದಕುಲು ಬುಲೆಕಾಣಿಕೆ ಕೊಂಡೊಂದು ಬರ್ಪೆರ್.
ಕಾರ್ ಪತ್ತುನೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಬಿಸುತಾನಿ ಕಾಂಡೆ ಲಕ್ಕ್‌ದ್ ಮಾತೆರ್ಲ ತರೆಕ್ ಮೀದ್ ಪೊಸ ಕುಂಟು ತುತ್ತ್‌ದ್, ಕಣಿತ ದುಂಬು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಕೈ ಮುಗ್ಯುವೆರ್. ಕನ್ನಡಿಡ್ ಮಾತೆರ್ಲ ತನ್ಕುಲೆನ ಮೋನೆ ತೂಪೆರ್. ಪೊಸ ವರ್ಸ ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಎಡ್ಡೆ ಕೊರಡ್ ಪಂಡ್ದ್ ರಡ್ಡ್ ಮದಿಪು ಪನ್ಪೆರ್. ಗಂದದ ಬೊಟ್ಟು ಪಾಡೊನುವೆರ್. ಅಯಿಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಇಲ್ಲಡುಪ್ಪುನ ಮಾತಾ ಹಿರಿಯಕ್ಲೆನ ಕಾರ್ ಪತ್ತುವೆರ್. ಆಶೀರ್ವಾದ ನಟ್ಟೊನುವೆರ್. ತುಲುನಾಡ್‌ಡ್ ಬಿಸು ಪಂಡ ಪೊಸ ವರ್ಸ ಆಯಿನೆರ್ಡ್ ಹಿರಿಯಕ್ಲೆನ ಕಾರ್ ಪತ್ತ್‌ದ್ ಆಶೀರ್ವಾದ ದೆತೊನುನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು. ಕಾರ್ ಪತ್ತ್‌ನೆಕ್ ಹಿರಿಯಕುಲು ಉಡುಗೊರೆಲಾ ಕೊರುಪ್ಪೆರು. ಪೊಸವರ್ಸ ಆಯಿನೆರ್ದ್ ಪೊಸ ಕುಂಟು ಪಾಡುನ ಕ್ರಮ.
ಕೈಬಿತ್ತ್ ದೀಡುನೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಕಂಡದ ಬೇಲೆಗಾದ್ ಕಾಂಡೆ ಬೇಗ ಲಕ್ಕ್‌ದ್ ಎರುಲೆನ್ ದೇರೊಂದು ಪೋದು ಏರು ಕಟ್ಟ್‌ದ್ ಬರೆ ಪಾಡ್ದ್ ಬಿತ್ತುವೆರ್. ಐಕ್ ನಮ್ಮ ತುಳುವೆರ್ನ ಒಂಜಿ ಎಡ್ಡೆ ಸಬ್ದೊನೇ "ಕೈ ಬಿತ್ತ್ ಬಿತ್ತುನ" ಪಂದ್. ಕೂಡು ಕಟ್ಟ್‌ದ ದುಂಬುದ ಇಲ್ಲಡ್ ಹಿರಿಯಕ್ಲೆನ ಮೋಕೆ ದಿಂಜಿದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಈ ಬಿಸುತ ಪೊರ್ತುಡೆ ಕಣಿ ದೀದ್ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾತ ಕಿರಿಯೆರ್ಲ ಪ್ರಾಯದಕ್ಲೆನ ಕಾರ್ ಪತ್ತದ್, ಎಡ್ಡೇಪುನು ನಟ್ಟೊಂದಿತ್ತೆರ್.
ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ವನಸ್
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಬಿಸುತ ಲೆಕ್ಕೊಡು ಲಾಯಕ್‌ದ ವನಸ್ ಮಲ್ಪುನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು. ಬೀಜ ಪಾಡ್ದಿನ ಪಾಯಸ ಆನಿದ ವಿಶೇಷತೆ. ತೌತೆ ಪುಳಿ ಕಜಿಪು, ಕಡ್ಲೆ ಗಸಿ, ಮಣೊಲಿ ಆಜಾಯ್ನ, ಕಡ್ಲೆ ಬೇಳೆ / ಪದೆಂಜಿ ಪಾಯ್ಸ ಕಮ್ಮಿಡ್ ಇಪ್ಪುಂಡು.
ಬಿಸುತಾನಿ ಮೂಡೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಬಿಸುತಾನಿ ತುಳುವೆರ್ನ ಮಾತಾ ಇಲ್ಲಡ್ಲ ಮನ್ಪುನ ಅಡ್ಯೆನ್ ಅಡ್ಯೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಉಂದ್ ಮೂಡೆ ಅತ್ತಂಡ ಗುಂಡೊ. ಪೆಲತ ಇರೆನ್ ಕುತ್ತ್ ದ್ ಅತ್ತಂಡ ಬಾರೆದ ಇರೆನ್ ಕಟ್ಟ್‌ದ್ ಮನ್ಪಿನ ಮೂಡೆಡ್ ಅಡ್ಯನ್ ಬೈಪಾವೆರ್. ಮೂಡೆ ಬಿಸುತ್ತಾನಿ ತಿನ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಪದ್ಧತಿ ಲೆಕ ನಡತೊಂದ್ ಬತ್ತ್‌ತ್ಂಡ್. ಪೇಂಟೆಡ್ ಈ ಪದ್ಧತಿ ಕಮ್ಮಿಯಾವುಂದಿತ್ತ್‌ಂಡ್ಲ ಊರುಡ್, ತರವಾಡ್‌‍ಡ್ ಉಂದು ನಡತೊಂಡು ಬತ್ತೊಂತುಂಡು.
ತುಳುವೆರೆ ಬೇಸಾಯೊ ಕ್ರಮೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಆನಿ ಕಾಂಡೆ ಬೇಗ ಲಕ್ಕ್‌ದ್ ಎರುಲೆನ್ ಕಂಡೊಗು ದೇರೊಂದು ಪೋದ್ ಎರು ಕಟ್ಟ್‌ದ್ ಬರೆ ಪಾಡುನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು. ಬರೆ ಪಾಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಿತ್ತ್ ಪಾಡುವೆರ್ ಅಯಿನ್ ಕ್ಯೆಯ್ ಬಿತ್ತ್ ಪಾಡುನೆ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.
ಬಿಸು ಬುಕ್ಕ ಬೆನ್ನಿ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಬೆನ್ನಿ, ಬೇಸಾಯ ಮನ್ಪುನಕ್ಲೆಗ್ ಬಿಸು ಒಂಜಿ ವಿಶೇಷ ದಿನ. ತುಳುವೆರೆ ಪೊಸ ವರ್ಷ ಬಿಸುತಾನಿ ಸುರು ಆಪುನೆರ್ದಾರ ಆನಿ ಬೆನ್ನಿ ಮನ್ಪುನಕ್ಲ್ ಬೆನ್ನಿ ಸುರು ಮನ್ಪೊಡು. ಈ ದಿನನೇ ಬೆನ್ನಿದಕ್ಲ್ ಎರುಲೆನ್ ಕಂಡಗ್ ಲೆತೊಂದ್ ಪೋದ್ ಅಡತ್ತ್‌ದ್ ಕೈ ಬಿತ್ತ್ ಪಾಡುವೆರ್.
ಬಿಸು ಎಡ್ಡೆ ದಿನೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಒವ್ವೆ ಎಡ್ಡೆ ಬೇಲೆ ಪಿದಡುಂಡ ಬಿಸುತಾನಿ ದಿನೊ ಕೆನಿಯರ ಇಜ್ಜಿ, ಇಲ್ಲಡೊಕ್ಕೆಲ್, ಕೆಬಿ ಕುತ್ತುನ
ಬಿಸುತಾನಿತ ಗೊಬ್ಬು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತಾರಾಯಿ ಕುಟ್ಟುನ
ಬಿಸುತ್ತ ನೇಮ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಬಿಸುತಾನಿ ದಾನೊಧರ್ಮೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಬಿಸುತಾನಿ ಬಡ ಬಗ್ಗೆರೆಗ್ ದಾನ ಧರ್ಮ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಪಿರಾಕ್‌ಡ್ ಪಜೆ/ಕುರುವೆ ಮಾರುನಕ್ಲ್ ಬತ್ತ್ಂಡ ಅಕ್ಲ್ ಮಾರುನ ಕುರುವೆಗ್ ಬದಲ್ ಬಿಸುತ ಮೂಡೆ ಅತ್ತಂಡ ಉರ್ದುದ ದೋಸೆ ಕೊರೊಂದಿತ್ತೆರ್ಗೆ.
ಬೇತೆ ದಿಕ್‍ಟ್ ಬಿಸು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಬಿಸು ಪರ್ಬ ನಮ್ಮ ಕರಾವಳಿಡ್ ಅತ್ತಂದೆ ನೆರೆಕರೆತ್ತ ಕೇರಳಡ್ ಬುಕ ತಮಿಳ್ನಾಡ್‌ಡ್ಲ ಆಚರಿಸಾಬೆರ್. ಕೇರಳಡ್ ಈ ಪರ್ಬನ್ 'ವಿಷು' ಪಂಡ್ದ್ ಆಚರಿಸಾಬೆರ್.
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ↑ William D. Crump (2014). Encyclopedia of New Year's Holidays Worldwide. McFarland. p. 116. ISBN 978-0-7864-9545-0.
- ↑ http://www.raveeshkumar.com/2008/04/bisu-parba-soura-yugadi-mangalore.html
