Botswana

Botswana

kian

sintuqi squ kian	24°39.5′S 25°54.5′E
kinbhci	581,730 km2
qalang	Gaborone
ke
Setswana, English
Linpgan squliq
2,254,068
Pinqasan ryax nakoka
30 na tay mqiru’ byacing na qutux kawas
sinnhen
Cyorokay	73%
puqing nqu sinnhen	6%
ungat sinnhen	20%
binah	1%
ryax nqu kian
(GMT 2)
pposa giqas nqu zyuwaw
.bw

Botswana (波札那) hya’ ga cyux maki’ tay 22 00 S, 24 00 E na Xweco syuw.

kwara’ kinghciyan niya’ 581,730 sq km (maki’ tay 48ginkgan kin wahci’)

(kinwhci’ niya’ ga 566,730 sq km , kinwhci’ na lawsayan wsilung hya’ ga 15,000 sq km)

Kinkhmayan kwara’ squliq hya’ ga 2,209,208.

Pocana linhoyal sllwan nha ma Pocana maki sa Feco kura mkilux na zit rhyal koka qani ga kwara rhyal nha ga mtkzay ru mkwagiq bih na mkura mkilux ga Nanfe te byaqan wagi ga Namipiya te htgan wagi ru kura ghyaq ga mubyu ki Sinpawe rhyal nha ga kura ghyaq nanak maki Wetoliya Pupuk bih na Sangpiya mubuy la.

Kawas1966 mgay Inko mbuci nanak lga ungat iyal qu qinyaqih nha la sefu nha lga myang sa sraral.psplang pila tmabul sa Cuns pinspngan ki Feco lmaqux qu lha maki sa bih na koka Feco ga mtnaq sa Nanfe qu qinnxan nha kya qutux uzi ga Pocana qani maki hopa balay qu zizyu qsahuy na squliq maki sa Sinbun uni raysan cingay balay qu zizyu qsahuy nha.

spzyang qalang na Kokka’ (首都)

spzyang naha’ krahu’ qalang hya’ ga Gaborone.

snyan kinramat inlungan na Kokka’ (國家紀念日)

snyan kinramat inlungan na Kokka’ hya’ ga 30 na tay mqiru’ byacing na qutux kawas.

mrhuw Kokka’ (國家元首)

mrhuw Kokka’ ta’ misuw hya’ ga Ian Khama, aring ryax 1 squ byacing tay 4 sa kawas 2008 lga, musa’ spazyang balay ms’rux kya la.

zyaw na kinbkisan(歷史)

Kahul sa minnraw knita ga taring sa cyugal kinmhgan ru thuk sa mtzyu kinmhgan. Squliq na Pantu maki sa Pocana（sllwa nha ma Pocana uzi）cinqalang kya mopuw cyugal kinmhgan tehuk mopuw payat kinmhgan.squliq na Zswana kahul sa kura ghyaq muwah cinqalang sqani.ryah na kawas 1885 mngungu sa kura mkilux bih na Nafe squliq Pol qqol nha. nanu yasa kmal qu minsyu nha ma psrux ta qutux ka 「Pecuna pklahang na qalang」（Bechuanaland Protectorate）nanu yasa mlinhoyan koka na cipoq qalang.

kawas 1966 mqeru byacing mtzyu ryax mge sa Inko mbuci nanak ru mzyu lalu koka nha sllwa ma Pocana linhoyal na koka.taring smi sa inlungan na minsyu qu sefu nha. minblaq maras sintuqi inlungan na syakay（spyang ga Cunskang,cingay ru wagiq qu pinsplang nha）nanu yasa hnasun nya kwara Feco binah na qalang cimuzyaw ru baq maras kinblaq na qinnxan.nanu yasa twangan mprraw sa binah na koka ru syakay .maki sa koka nha psrux hopa balay na rhyal lmahang llamu na qqsinu. mrkes qu ngngayan na koka nha nanu yasa cingay qu psplang la. Koka na Pocana qani ga pyang hopa na qalang nha ga Cyapolunli.linpgan na squliq nha ga mpusal cyugal mang（kawas2011maki sa kura mkilux koka na qalang,tmsuqan na mopuw qeru kinmhgan baha hmswa ga kinan na Kuang iye nanu yasa mtuliq qu qinnxan nha la.

Sefu(政府)

Soto nha gleng ga In.kama kawas2008 payat byacing taring msoto.kawas2014 mopuw byacing toseng lozi.soto misu lga Mokuec.masisi(Mokgweetsi Masisi)kawas 2015 mpitu byacing toseng magal Pocana mincu tan thoki.kawas2017 mpitu byacing qbuzyan nya lozi.kawas 2018 payat byacing magal soto ru mincu tan na thoki.

Pocana maki sa Feco qani ga pyang balay mnkis na koka. Pocana gaga nha ga Fac.lmahang minsyu na Pocana qu kenli nha .Pocana na sefu qani ga cingay balay pinsqunan qu tan linhoyan mkkal na koka .soto Pocana qu pyang thoki ru smpung smrsul zzyaw na koka ru thoki na sefu.Pocana Giin senkyo ru sekinin nha qu pikyalan.psmsun kwara zyaw ga sefu pspung.sefu na Pocana ru Giin nha ga maki qu psrux sa gaga qu kenli nha. misa senkyo te mopuw qutux,kawas2019 mopuw byacing mpusal cyugal ryax pinsenkyo nha.taring sa kmal maha pbuci psrux lga,tan nha ga wiway Pocana minsyu tan （BDP）qu maras sefu.

Maki sa kawas 2012 mincu sinpngan nha ga .Pocana maki sa qutux kbhul mtzyu pgal pitu co ga pikgan lalu ga tzyul.minkesa na kwara koka cinbwanan（Transparency International）.Pocanz maki sa Feco qani ga myaqih mqyanux rroq.mksobih ki Putawya ru Hanko qu qinnhan nha la.

psmsun gaga(司法)

psmsun gaga qani ga mbuci sa psmsun zezyaw na sefu ru psrux gaga lha ga taring sa qalang na Hoin ru wagiq na Hoin ki Sansu na Hoin mtgluw qutux linhoyal.wagiq na Hoin pyang nha sinpngan lmahang gaga na smkuw wagiq na Hoin.pyang sinpang ru kwara zezyaw na mpkut ru minsyu mpciriq.Sansu Hoin ga psmsun zyaw na sansu.wagiq na Hoin ga pyang thoki ga hopa kintken nya.Sansu Hoin ga pyang wagiq na Hoin.psmsun zyaw na Hoin ru Hoin na koba sansu.sansu Hoin na thoki ga Ticang thoki na Hoin ga Pocana na soto ru psmsun gaga na weyul miq sa kinthken

pyang thoki ga hopa kintken（首席大法官）

kawas1968–1971 John Richard Dendy-Young
kawas 1972–1975 Akinola Aguda
kawas 1975–1977 George O.L. Dyke
kawas 1977–1981 Robert John Hayfron-Benjamin
kawas 1981–1987 O'Brien Quinn
kawas 1987–1992 Livesey Luke
kawas 1992–1997 Moleleki Didwell Mokama
kawas 1997–2010 Julian Mukwesu Nganunu
kawas 2010–2018 Maruping Dibotelo

Kinbaqan na Holi qani ga Pocana gaga linhoyan ana nha taring sa

Kawas 1997 pr’srux ga ana ga ini nya bleqi miru smku qu linpgan na squliq.yang nqu kneril maki sa Holit qani ga hmswa qu pincyagan na kkneril

Tili/kian（地理）

Kian na Pocana kinlabang nya ga581.730Pinfang koli（224,607pinfang inli）maki sa babaw cinbwanan qani ga te patul spat kin hopa na koka.kinlabang nya ga mtnaq sa Matacyascya ru Furans

Maki sa kura mkilux mopu pitu tu ru mpusal pitu tu te htgan wagi ga maki sa kska na mpusal tu ru mtzyul tu. cingay be’nux qu rhyal na Pocana .kya uzi qu wagiq na rhyal.spyang ki wagiq nya ga mspat kbhul tehuk qutux seng kbhul mi.maki sa teska ru te byaqan wagi ki kura mkilux rhyal nha ga bung na Klahali samo.pkaki balay sa mpitu kilabang rhyal Pocana na koka.kya qu maki byaqan

wagi ru kura ghyaq Awkawankcawc maki babaw cinbwanan ga te zit na sancawco koka ga maki sa te cyugal kinhopa nya.cingay qu b’nux na rhyal ru kian na yang cimu na umi Makatikati yang cimu na umi（Makgadikgadi Pan）labang ru hopa balay，maki sa kura ghyaq Pocana.Rroq na rgyax ga maki sa htgan na wagi ru kura mkilux.Gong na Linpopo kwara mkura ghyaq na Feco pyang na kktung nha.kya qu maki sa Pocana.qara nha lga mzyup sa te htgan wagi na Notwane，Bonwapitse，Mahalapye，Lotsane，Motloutse ru Shashe.Notwane pwah sa Cyapolung li khuw na qsaq miq sa qsaq na pyang hopa na qalang nha. kura sa ghyaq gong na Cawpe.qes na Pocana ru gong na Namipiya Canpisi.gong na Cawpe ru gong canpisi msqun sa rhyal na Kazungula（imi nya gaqutux cipoq na qhuniq na syangzan,Saypipiwan ru Makololo phtu sa gang na Canpisi mzyup saSanpiya）

kayal(氣候)

Kayal nha ga gluw na mkilux ru mtkzay .te byaqan na wagi ga Samo .smka Samo.qutux kawas ka qlwahan na ha ga taring sa te htgan na wagi ru kura ghyaq ga mtzyu kbhul Hawmi ru kura mbyaq te byaqan wagi ru kura mkilux lga sazing kbhul Hawmi nanak la

Qqsinu ru kk’man

Cingay balay llamu na qqsinu ru kk’man qu Pocana qani.maki sa Awkawanksancawco、Klahalisamo mbhzyaw balay qu rhyal ru hlahuy nha.maki sa hlhlahuy kya qu llamu na mit yang Hewenyulin、mit na Yakolin、Kya qu baq mbubu na qqsinu ru qbhniq eu pira llamu na qqsinu

pinraw na qqayaru nniqun(資源)

pyang galang nha pila ga Kuang zang ga Cuns ru TunNe 、Me、Sutahe、Po、Kin、Mongkinnyuhan nhacyosagaTunNe Kwangpzyux balay payat seng mang ru mtzyul kbhul Tun4600，Me(bagah) kin cingay nya ga qutux kbhul ru pitu pgal Ok Tun.

qinnxan nha(生態)

Cingay balay llamu na qqsinu ru kk’man maki sa Pocana qani. Qalang nha ga Sancawco、Samo mbhzyaw balay qu rhyal ru hlahuy nha.maki sa hlhlahuy’lwan nha llamu na mit yang mit na kacing 、mit na Yakolin、Kya qu baq mbubu na qqsinu ru llamu na qbhniq . rhyal na Pocana qani ga kura sa ghyaq obih pskut qu thozil na Feco ka llamu na cingay ru hopa na qsinu.Maki sa qalang na Cawpekoka na Kungyeun（Chobe National Park）maki sa babaw cinbwanan qani ga kbhuzyun balay qu Zo Feco nha.

kinlabang ru kinhopa na Kungyeun nha ga qutux mang ru qutux seng pinfanf Kuli（payat seng ru sazing kbhul ru patul pitu4pinfang inli）,baqun maki na cyugal kbhul ru mzimal na llamu na qbhniq.Qzyunan na CyawPe koka Kongyeun ru Molemi sqhut nha qmalup （maki sa Awkawan kSancawco）pyang nha ngngayal na ssquliq.binah rhyal na koka khangan nha ga maki sa qalang na Kanc ru Klahalisamo tska nya Kalahali qqsinu Makgadikgadi Pans koka na Kongyeun ru Nxai Pan koka na Kongyeun maki sa teska na Makgadikgadi Pan.

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’