Cambodia
Cambodia(柬埔寨)
u siwkay nu kanatal
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u Cambodia sa i labu nu (柬埔寨), itiza i 13 00 N, 105 00 E
u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 181,035 km2
u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 176,515 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 4,520 km2
hamin nu tademawan sa 15,957,223.
kakalukan umah sa 32.10%, kilakilangan umah sa 56.50%, zumaay henay umah sa 11.40%
tapang tusu nu kanatal (首都)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tapang tusu nu kanatal sa u Phnom Penh (金邊).
sapadateng nu kanatal demiad (國家紀念日)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]sapadateng nu kanatal demiad sa 9 bulad 11 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Norodom Sihamoni, micakat a demiad sa i 2004 a mihca 10 bulad 14 demiad.
u kulit nu hata nu Cambodia sa, si sepat ku kulit, u sumilaway, u sumanahay, u salengacay atu lumeni'ay.
u hata(國旗)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u kulit nu hata nu kanatal, sisepat ku kulit. u sumilaway u sumanahay u sangelacay atu lumeni'ay. si luma' i taban nu hata.
u sulit nu zuma a kamu(各國名稱)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]- u sulit nu Hulam: 柬埔寨
- u sulit nu Lipun: カンボジア王国
- u sulit nu Amilika: Cambodia
u siwkay niza(簡介)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Cambodia hung-ti a kanatal(柬埔寨王國)（Kaw-mian a kamu, ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា, Roma a kamu, Preăh Réachéanachâk Kâmpŭchéa, singangan tu Cambodia(柬埔寨)（Kaw-mian a kamu, កម្ពុជា，Lu-ma a kamu, Kâmpŭchéa）i tini i Tepan timul nu bayu, u kahenulan u Cin-pan, u sakaput pulung kanatal a tademaw atu kawali atu timulan Asia (東南亞) a kanatal sia siy-huy a tademaw.
(u sulit nu hulam: 柬埔寨王國（高棉語：ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា，羅馬化：Preăh Réachéanachâk Kâmpŭchéa），通稱柬埔寨（高棉語：កម្ពុជា，羅馬化：Kâmpŭchéa），位於東南亞中南半島，首都金邊，為聯合國會員國及東南亞國家協會成員國。)
Cambodia(柬埔寨) nutipan atu nutipan nuwamisanan matatulus tu Tay-kou a lala’, nuwalian nuamisan tu Liyw-kou salikeluhan, nuwalian atu nuwalian nutimulan atu Yue-nan macapiay, nutimulan, nutimulan masasuayaw tu Xian-luo-wan. Cambodia(柬埔寨) a lala’ masasalaay a masahenulay a lala’, masaliyuk ku tuluay a buyubuyu’an, tepan nu kanatal ahebal usidamekay a enal, u hekal nu lala’ pakala’ tu sepat pakala tu tuluay, lalabu nu lala’ izaw ku Mey-kung a sauwac atu nuwalisan nutimulan u satawakiay banaw u Dung-li-sa’ a banaw “u ngangan sa Cing-bian a sauwac.
(u sulit nu hulam: 柬埔寨西部及西北部與泰國接壤，東北部與寮國交界，東部及東南部與越南毗鄰，南部則面向暹羅灣。柬埔寨領土為碟狀盆地，三面受丘陵與山脈環繞；中部為廣闊而富庶的平原，占全國面積四分之三以上。境內有湄公河和東南亞最大的淡水湖－洞里薩湖（又稱金邊湖）。)
ngangan nu kanatal(國名)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Réachéanachâk Kâmpŭchéa), sanad 「ព្រះ」u imi sa “u kasikazanay”, 「រាជាណាចក្រ」u imi sa: hung-tiay, 「កម្ពុជា」u imi sa ”Cambodia(柬埔寨)” Cambodia(柬埔寨) uynian a kanatal a ngangan sa u fan-yu,「कम्बोजदेश」（Kambujadeśa）u imi sa “ u Yin-du-liy-kuo a giy-dsy a sabaw enemay saicelangay a kanatal a lala’”, u niu pisibed tu kamu Kaw-mian hung-tiay a kanatal atu ni palekal tu kanatal a nakamuan a kungkuan, duduc tunian nakamuan, Cambodia(柬埔寨) namakaniyay i Yin-duay a sitinengay kasenengay a tademaw Kambu Swayambhuva malecad tu Cung-nan-pan a subalay u kakitaan a tadayna ci Mera masiacawa tu ayaw tu patizeng, Kambu Swayambhuva a wawamauyzaan u Shreshtha Varman a hung-ti.
(u sulit nu hulam: 柬埔寨的正式全稱為「柬埔寨王國」（高棉語：ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា，羅馬化：Preăh Réachéanachâk Kâmpŭchéa）。其中「ព្រះ」意為「神聖的」，「រាជាណាចក្រ」意為「王國」，「កម្ពុជា」意為「柬埔寨」。「柬埔寨」這個國名衍生自梵語「कम्बोजदेश」（Kambujadeśa），意思是「劍浮沙的土地」。這暗示了高棉王國的建國神話。根據一則神話，柬埔寨是由來自印度的聖人Kambu Swayambhuva同中南半島的貴族女性Mera結婚後建立的，Kambu Swayambhuva之子就是真臘國王Shreshtha Varman。)
laylay(歷史)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Cambodia(柬埔寨) i Cung-nan-pan-daw u makatinengay a kanatal, izaw tu 2,000 a mihcaan a laylay.
(u sulit nu hulam: 柬埔寨為中南半島之文明古國，有2000年以上之歷史。)
celah(公元) cacay kasumamadan haw sa, Cambodia(柬埔寨) lalabu nukanatal izaw ku Fu-nan a kanatal, u Yin-du a salisin nu kanatalay a lisin, malilit katesek (影響) nu lalangawan nu Yin-du lalangawan. Fu-nan a kanatal u belaw u Ye-tu-bu-luo-cen（Vyadhapura，Fan-un, miatupay a tademaw）a tuse, i tini i ayzaay i capiay nu Po-lu-mian-san a nuyazu’ izaw kuni May-kung-he satipan nuwamisan malikit i nuwalian micumud tu bayu, i Cin, Han a mihcaan, Fu-nan atu Cung-kow malalacad a masasiwbay.
(u sulit nu hulam: 公元1世紀時，柬埔寨境內有扶南國，奉印度教為國教，受印度文化影響甚深。扶南國都是毗耶陀補羅城Vyadhapura，梵文：獵人城），在今波羅勉省附近，有湄公河西北流東入海。在秦、漢時期，扶南與中國有通商交流。)
hekal nu lala’(地理)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]uyniay a kanatal a lala’ pakala tu 181,035 ping-bang-kung-li, uynian a kanatal izaw ku tusa bataan izaw ku sepatay a 24 a pikuwanay atu cacay a hung-tiay kahenulan a tuse, nuwamisan macapi ku Tay-kuo Liyaw-kkuo, nutimulan macapi u Uay-nan, nutipan mutimulan macapi tu Xian-luo-wan, nadadipasan tanaya izaw ku 443 a kung-li, lalabu nu kanatal izaw ku Tung-nan-ya u satabakiay a banaw u Cung-li-sa-hu, lalabu nu banaw yadah ku kakanan, sangalep ku kahenulanay nu Cambodia(柬埔寨) a tademaway a kakanan, u liwan izaw ku yadah kunilaculan a nanum, u tasuntasunan amin.
(u sulit nu hulam: 全國總面積181,035平方公里，全國劃分為24個行政省和一個王國首都，北鄰泰國、寮國，南與越南接壤，西南濱臨暹羅灣，海岸線長443公里，境內的洞里薩湖是全東南亞最大的淡水湖，湖中富饒的水產，更是柬國人民飲食的重要來源，其餘境內有豐富的水資源，沼澤多處可見。)
May-cung a sauwac namakayza i Cung-kow Lan-zang a sauwac micaliw tu nuwamisan nutimulan Ya-zuo limaay a kanatal, micaliw tu lalabu nu Cambodia(柬埔寨) a kanatal yasauwac kayadah ku nanum tabaki “275 mang a li-bang-mi/ ping-bang-kung-li”, taneng misupet a nanum talay a lalaculan pakala tu 83,000 cau-wa akatalakaw. malakuwit ki ni piketun tu kilang, ayzaay a kilakilangan iayaw nu ngangayawan yakilang mitahpu namay 71% maselep tu 46% dada’ u demiad u ze-tay ci-pung a demiad, 6 katukuh 11 a bulad hinaudad, ya akuti’ se-sel pakala 28 du.
(u sulit nu hulam: 源自中國瀾滄江而流經東南亞五國的湄公河，以流經柬埔寨境內河段的地均水資源量（275萬立方米／平方公里）最大，可供開發的水電資源也高達83,000兆瓦以上。因過度的開發與砍植，目前森林的覆蓋率已經從戰前的71%降至46%；氣候為典型的熱帶季風氣候，6-11月為雨季，平均氣溫在攝氏28度。)
Cambodia(柬埔寨) itiza i Cung-nam-pang-daw i nutipan nutimulan, yalala’ izaw ku 181,035 ping-bang-kung-li, malukay a lala’ makala tu 20%, nutipanay nu kanatal katukuh i nutipan a kenis u kakuti’ay a kenis, nuwamisan a butu’ u Ban-dan buyu’ macapi nu Tay-kou, nu wamisan u La-ta-na-ci-li-tay-ti atu Chhlong talakaway a buyu’ macapi nu Yue-nan-cung-yang-kaw-ti. nutipan u malikecuay a dadipasan a enal, nusuayaw nu Cian luo-wan a Se-ya-nu a bayu. Ban-tan abuyu’ itiza i nuwamisan nu Dung-li-sa-liw-i’, nu Tay kouay Ce-le-tay-ti nuwamisan masakayakay tepatepadanay a buyu’, u Tay -kou atu Cian -pu-zay macapiay a kanatal.
(u sulit nu hulam: 柬埔寨位於中南半島西南部，佔地181,035平方公里，20%為農業用地。全國最南端至西邊區域地處熱帶區域，北方以扁擔山脈與泰國柯叻交界，東邊的臘塔納基里台地和Chhlong高地與越南中央高地相鄰。西邊是狹窄的海岸平原：面對暹邏灣的施亞努海。扁擔山脈在洞里薩流域北邊，由泰國的柯叻台地南部陡峭懸崖構成，是泰國和柬埔寨國界。)
cen-ce(政治)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]1993 a mihcaan nipanutekan(規定) a hulic, Cambodia(柬埔寨) u hung-ti ku pahulicay tu kanatal, patizeng tu hulic(立法) sin-cen, Se-fa, tuli mapatizeng, hung-ti tahadikud u sakakaay nu kanatal, u hitay nu kanatal u sakakaay nu mukaliday, kanatal patinaku malacacay atu tahadikud(永存) izaw tu, situngus a misakamu apaales, duduc tu sakakaay nu mukeliday, nizatengan apakalatu tu nipisulul tu (同意) ataneng maliwasak ku tatengilan nu kanatal(國會).
(u sulit nu hulam: 1993年憲法規定，柬埔寨是君主立憲制王國，立法、行政、司法三權分立。國王是終身國家元首、國家軍隊最高司令、國家統一和永存的象徵，有權宣布大赦。根據首相建議，並徵得國民議會主席同意後，可解散國會。)
mikawaway tu nu hekal(外交)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Cung-kou u Cambodia(柬埔寨) u satabakiay miedapay a kanatal, Cambodia(柬埔寨) sakakaay tabang nu kanatal ci Hun-sen, tuni tawan a mikawaw tu sasungaay(親) tu lalekuan mikawaway tu nu hekal(外交) lalekuan mikawaway tu nu hekal. satu Cambodia(柬埔寨) u piazih u Cung-kouay makakadumay(盟國) a kanatal atu liwliw pikuwanan. Buy-wey-sa-se atu laylayay masakaku midademec a kawaw, atu Tay-kou mapilpil kuni kacacayad(關係), atu kinapina mamuwah ku adidi’ay a ngangayaw a kawaw, a sakakaay tabang nu kanatal ci Hun-sen, nakapah ku sakacacayad atu naayaway a Ta-sin, nai 2009 katukuh i 2010 a mihcaan a laed palau pipalitaan tu sikikalisiw cinizaan.
(u sulit nu hulam: 中國是柬埔寨的最大援助國。柬埔寨首相洪森對外奉行親華的外交政策，因此柬埔寨被視為中國的盟國和勢力範圍。因柏威夏寺和歷史等主權爭議問題，和泰國的關係緊張，並多次爆發小規模戰事。柬埔寨首相洪森曾和前泰國首相塔信關係密切，曾於2009至2010年間聘任他為經濟顧問。)
sakikalisiw(經濟)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Cambodia(柬埔寨) a sakikalisiw sepat ku tabakiay micukelay tu papiidangay a kawaw, misumaday a kusi atu misangaay a kusi tu zikuz, pisangaay tu lima’ atu malukay a kawaw, sala u baluhay sapalahat tu kanatal, izasatu(由於) pinaay tu a mihcaan namalilid nu ngangayaw, Cambodia(柬埔寨) a sakikalisiw palahad palalecad mahaymaw tu, paymihcaan tunikacakat nu sakikalisiw katukuh tu 7%, ayzaay tu a mihcaan , kilulu tu Cambodia(柬埔寨) tuyni pasaicelang mamicuzuh tu papiidangay a kawaw, pakala tu kapahay tu nicucuhay, kilulu tu tanetek nu pikuwang nu cenbu malaheci’ tu mililit tu Cung-kou,Han-kou,Ce-pen a kanatal taayaw pasayza a mikakadum(投資) amacakat, mala u nu Dung-nan-ya a pakakelal a kakaduman tu kalisiw.
(u sulit nu hulam: 柬埔寨經濟的四大支柱為旅遊業、加工業（製衣業）、建築業和農業。作為一個新興發展國家，由於多年來受到戰爭等因素影響，柬埔寨的經濟發展相對比較緩慢，每年經濟增長約達7%。近年來，隨著柬埔寨大力推動旅遊業，已取得有效的成績，並隨著政局穩定，成功吸引中國、韓國、日本等國家前往投資進駐，成為東南亞的新興投資點之一。)
nu Cambodia(柬埔寨) yamin nu tademaw a kamu Kaw-man a kamu atu Kaw-man a sulitan.Kaw-man a kamu izaw kunu uzipay tu Kaw-man a sulit, i Cambodia(柬埔寨) nu Kaw-man a sulit palalecad tu sulit nu A-la-bu a sulit kasangalep amatineng masasakamu, Ha tademaw angangan a kamu nu Caw-cuw a kamu Han a kamu, Can-cu a tademaw macalap ku binacadan angangan amacalap ku kamu, Yue-nan a tademaw anganagan nu Yue-nan nay tu kamu ,nu zuma binacadan a tademaw izaw tu ku nu uzipay a kamu, uyza sa u Fa-kou namatenes midebung tu Cambodia(柬埔寨), kamu nu, Fa-kow kamu kilulu tu Kaw-man sakatusa tabakiay a kamu, ayzasatu nayay tu musakamuay.[1]
(u sulit nu hulam: 大多數的柬埔寨國民使用高棉語和高棉文字。高棉語且有自己的高棉數字，在柬埔寨使用高棉數字比阿拉伯數字更流通；華人主要使用潮州話等漢語方言，占族人主要使用占語，越南人則以越南語為主，其他各民族有各自的語言，由於法國曾長期殖民柬埔寨，法語曾經是繼高棉語之後的第二大語言，如今已不普遍。)