Пређи на садржај

Bronhoskopija

С Википедије, слободне енциклопедије
Bronhoskopija
Bronhoskopija fleksibilnim bronhoskopom
ICD-9-CM33.21-33.23
MeSHD001999
MedlinePlus003857

Bronhoskopija je metoda direktnog pregleda traheobronhijalnog stabla u pulmologiji, grudnoj hirurgiji, onkologiji i otorinolaringologiji koja se izvodi uz pomoć specijalno konstruisanih instrumenata - bronhoskopa. Bronhoskopijom se postiže vizuelizacija traheobronhijalnog stabla, uzimanje uzoraka za patohistološki pregled, citološka, bakteriološka, imunološka i histohemijska ispitivanja.[1]

Bronhoskop može da se primeni u svim slučajevima kod kojih disajni putevi nisu suženi na prečnik koji je manji od prečnika najmanje dostupne bronhoskopske cevi.[2]

Istorija

[уреди | уреди извор]
Killian-ova bronhoskopija
  • Prvu bronhoskopiju obavio je nemački lekar Killian 1895 prilikom direktne laringoskopije, kada je pregledao gornji deo traheje. Dve godine kasnije isti istraživač uklonio je parče kosti iz desnog glavnog bronha, uz pomoć kokaina kao lokalnog anestetika.
  • Džekson (Chevalier Jackson) tridesetih godina prošlog veka, postao je vodeći bronholog sveta.[3]
  • Britanski laringolog Victor Negus, koji je radio zajedno sa Džeksonom, poboljšao je dizajn njegovog endoskopa, i tako je nastao tzv. „Negusov bronhoskop”.
  • Renesansa u primeni krutog bronhoskopa, nastalla je zahvaljujući jednom lekaru, iz Evrope. Naime Jean Francois Dumon, čiji je otac dugo godina radio sa Džeksonom, bio je ugledni francuski bronchoscopist koji je neprestno isticao prednosti krutog bronhoskopa. On je uz pomoć krutog bronhoskopa postao pionir u bronhoskopskoj resekcija tumora disajnih puteva laserom.[4] Dumon je neprstano organizirane tečajeve na kojima je učio polaznike o savremenim metodoma bronhoskopske intubaciji i indikacijama i tehnikama bronhoskopske laserske resekcije. Do ranih 1990-ih, ove tehnike su primenjivane od strane nekoliko lekara i hirurga u celom svetu, kao bronhoskopski tretmana za ublažavanje tegoba i lečenje bolesnika sa različitim i složenim disajnim poremećajima.[5][6]
  • Postupak je od prve bronhoskopije s kraja 19. veka sve do 1970, obavljana uz pomoć krute (nesavitljive) bronhoskopske cevi.
  • Prvi savitljivi fiberoptički bronhoskop, uveo je u dijagnostiku japanski lekar Ikeda (Shigeto Ikeda) 1968. godine. On je ovom opremom spoljašnjegn promera oko 5—6 mm, sa sposobnošću savijanja cevi do 180 stepeni, omogućio ulazak u lobarna i segmentalne bronhija.
  • Masovnom primenom fiber bronhoskopa značajno se proširilo područje optičke vidljivosti i omogućila eksploracija i biopsija perifernih i segmentnih lezija, posebno u gornjim režnjevima pluća,[7] koji su do tada bili nedostupni eksploraciji.[8]

Bronhoskop

[уреди | уреди извор]

Bronhoskop je kruti metalni ili fleksibilni cevasti instrument sa hladnim osvetljenjem na njegovom vrhu, i dodatnom opremom, koja se uvlači kroz usta u larinks, traheju i bronhije. Dodatna oprema u sastavu bronhoskopa omogućava prikupljanje biopsijskih uzoraka tkiva, sekreta, bakterija, otstranjivanje stranih tela itd.[9]

Nakon višegodišnj upotrebe krutih metalnih bronhoskopa, danas se sve više konstruišu i upotrebljavaju savitljivi, fleksibilni bronhoskopi. Ovi savremeni bronhoskop opremljeni su i foto i kino-kamerom što omogućava da se tokom bronhoskopija izvrše snimanja promena u traheji i bronhima za dokumentaciju ili u nastavne svrhe, za edukaciju studenata i lekara.

Vrste bronhoskopija prema opremi

[уреди | уреди извор]

Bronhofiberoskopija

[уреди | уреди извор]

Danas se bronhoskopija najčešće izvodi pomoću fleksibilnog bronhofiberoskopa.

Bronhofiberoskopija sa endobronhijalnim ultrazvukom pomoću bronhofiberoskopa trajno opremljenog konveksnom ultrazvučnom glavom

[уреди | уреди извор]

Da bi se procenili traheja, tečni prostori u blizini bronha, lokacija i veličina peribronhijalnih i paraezofagealnih limfnih čvorova, kao i da bi se izvršile njihove transbronhijalne finoiglene biopsije, koristi se specijalni bronhofiberoskop za endobronhijalni ultrazvuk, trajno opremljeni sa konveksnom ultrazvučnom glavom na bočnoj površini vrha (CP-EBUS).

Kruta bronhoskopija

[уреди | уреди извор]

U specifičnim slučajevima, kruti ili rigidni bronhoskopi se koriste uglavnom za izvođenje transbronhijalne biopsije iglom, endobronhijalne terapijske procedure ili kada je potrebno prekinuti stenozu bronha.

Fluorescentna bronhoskopija

[уреди | уреди извор]

Fluorescentna bronhoskopija je metoda za rano otkrivanje nisko uznapredovalog karcinoma pluća . Koristi plavo lasersko zračenje ( argon laser ), što uzrokuje da fluorescencija okolnih tkiva varira u zavisnosti od prisustva ili odsustva procesa bolesti. Kamera pričvršćena za bronhoskop snima fluorescenciju koja se nakon digitalne obrade grafički prikazuje u vidu šarenih tačaka vidljivih na ekranu monitora. Mesta za koja se sumnja da su kancerogena izgledaju kao zarđalo-crvene mrlje, dok su nezahvaćena mesta zelena.

Virtuelna bronhoskopija

[уреди | уреди извор]

Virtuelna bronhoskopija (VB) je o metodi neinvazivnog, trodimenzionalnog mapiranja unutrašnjosti bronhijalnog stabla pomoću snimaka spiralne kompjuterizovane tomografije ili magnetne rezonantne tomografije..

VB se uglavnom koristi za procenu lezija koje opstruišu lumen kanala i kada postoje kontraindikacije za tradicionalnu bronhoskopiju.

Nedostaci metode su nemogućnost procene boje sluzokože i uzimanja uzorka za histopatološki pregled

Vrste bronhoskopija prema lokalizaciji

[уреди | уреди извор]
Gornja bronoskopija klasičnim bronoskopom

Prema lokalizaciji bronhoskopija može biti gornja i donja.[10]

Gornja bronhoskopija

Kod ove metode bronhoskop se uvlači kroz usta u larinks, traheju i bronhije.[11]

Donja bronhoskopija

Ova bronhoskopija se izvodi kod bolesnika sa prethodno uređenom traheotomijom. Kod nje se bronhoskop uvlači u dušnik kroz traheostomu, pa se time zaobilaze usta i larinks.[12]

Indikacije

[уреди | уреди извор]
Šematizovani prikaz fiber bronhoskopije
Rak bronha (označeno strelicom) na bronoskopskom nalazu

Indikacije za bronhoskopiju su svi slučajevi opstrukcije donjih disajnih puteva, vizualna procena zapaljenja i drugih ekspanzionih procesa u disajnim putevima i prikupljanje dokaza o unutarnjem krvarenje u disajnim putevima, koji nisu mogli da se dijagnostikuju ili izleče uobičajenim dijagnostičkim i terapijskim sredstvima.[13][14]

Uzimanje materijala direktno iz distalnih partija disajnih puteva bronholavažom ili aspiracijom u toku bronhoskopije omogućava sa većom verovatnoćom izolaciju bacila tuberkuloze,[15] tumorskih i drugih specifičnih procesa. Tako je npr. mogućnost dijagnostikovanja tuberkuloze iz sekreta uzetih tokom bronhoskopije kod plućnih formi tuberkuloze: 30-50% direktnim mikroskopskim pregledom razmaza i 45-95% izolacijom bacila kulturama bronhoalveolarnog lavata i aspirata bronha.[16][17][18]

Vrste bronhoskopija prema nameni

[уреди | уреди извор]

Prema nameni bronhoskopija može biti dijagnostička i terapijska:

Dijagnostička bronhoskopija

[уреди | уреди извор]
  • opstrukcija pojedinih delova pluća (emfizem, atelektaza),
  • tuberkuloza pluća,[19][20][21]
  • apsces pluća,
  • bronhiektazije,
  • tumori pluća, bronha, traheje,[22]
  • hemoptizije,
  • dugotrajni kašalj,
  • infiltracije pluća,
  • intersticijumske bolesti pluća,
  • recidivirajuće infekcije,[23]
  • Terapijska bronhoskopija (toaleta traheobronhijalnog stabla)
    lokalizovani vizing npr. kada je potrebno vršiti bronhografiju, posebno selektivnu.

Terapijska bronhoskopija

[уреди | уреди извор]
  • ekstrakcija endobronhijalnog stranog tela,
  • tretman hemoptizija,
  • toaleta traheobronhijalnog stabla,
  • tretman bronhopleuralnih fistula, laserska terapija,
  • endoluminalna brahiterapija i
  • postavljanje stentova.

Kontraindikacije

[уреди | уреди извор]

Kontraindikacija za terapijsku bronhoskopiju praktično nema, jer, ako se bolesnik guši zbog stranog tela dušnika, mora se izvršiti bronhoskopija i ekstrakcija stranog tela.[24]

Relativne kontraindikacije za dijagnostičku bronhoskopiju mogu biti:[25]

  • infektivne bolesti,
  • visoko febrilna stanja,
  • aneurizme aorte,
  • teške srčane mane,
  • profuzne hemoptizija

Kompikacije

[уреди | уреди извор]

Mada su komplikacije tokom i nakon bronhoskopije jako retke, one su moguće, i mogu biti:

  • Bronhijalno krvarenje,
  • Oštećenje pluća - pneumotoraks,
  • Nepravilan rad srca - aritmija,
  • Infekcija;
  • Bol i oticanje grla - laringospazam,
  • Oštećenje glasnica,
  • Pneumotoraks,
  • Ruptura traheje i bronha,
  • Prolazna hipoksemija i
  • Srčani zastoj..[26]

Izvori

[уреди | уреди извор]
  1. ^ Stanković G, Stanojević D. Fiberoptička bronhoskopija na grudnom odelenju Z. C. Zaječar - naša prva iskustva. Timočki medicinski glasnik 2005; supl.1:10.
  2. ^ Hanson, R.R., Zavala, D.C., Rhodes, M.L., Keim, L.W., Smith, J.D (1976). „Transbronchial biopsy via flexible fiberoptic bronchoscope; results in 164 patients”. Am Rev Respir Dis. 114 (1): 67—72. 
  3. ^ Jackson, C. (1928). „Bronchoscopy: past, present and future”. New England Journal of Medicine. 199: 758. 
  4. ^ Dumon, J.F.; Shapshay, S.; Bourcereau, J.; Cavaliere, S.; Meric, B.; Garbi, N.; Beamis, J. (1984). „Principles for safety in application of neodymium-YAG laser in bronchology.”. Chest. 86 (2): 163—168. doi:10.1378/chest.86.2.163. 
  5. ^ Stratling P, ed. Diagnostic bronchoscopy. London: ES Livingston Ltd, 1968.}-
  6. ^ Prakash UBS, Diaz-Jimenez JP (1994). „Rigid bronchoscope”. Ур.: Prakash UBS. Bronchoscopy. New York, NY: Raven Press. стр. 53—69. 
  7. ^ Cortese, D.A., McDougall, J.C (1979). „Biopsy and brushing of peripheral lung cancer with fluoroscopic guidance”. Chest. 75 (2): 141—5. 
  8. ^ British Thoracic Society Bronchoscopy Guidelines Committee Subcommittee Standards Care Committee British Thoracic Society (2001) British Thoracic Society guidelines on diagnostic flexible bronchoscopy. Thorax, 56 Suppl 1: i1-21
  9. ^ (1988) Uvod u tehniku fiberbronhoskopije. Golnik, skripta, drugo izdanje
  10. ^ Sen, Ronald Paul; Walsh, Thomas E. (1989). „Bronchoscopy Enough or Too Much?”. Chest. 96 (4): 710—712. ISSN 0012-3692. doi:10.1378/chest.96.4.710. 
  11. ^ Sekulić, S. (2000) Plućne bolesti. u: Mandarić D. [ur.] Bronhoskopija, Beograd: Elit Medica
  12. ^ Sen, R.P., Walsh, T.E (1989). „Bronchoscopy. Enough or too much?”. Chest. 96 (4): 710—2. 
  13. ^ Wallase, J. M.; Deutch Al; Havell, J. H. (1981). „Bronhoscopy and transbronchial biopsy in evaluation of patients with suspected active tuberculosis.”. The American Journal of Medicine. 70: 1189—94. 
  14. ^ Ellis, J.H (1975). „Transbronchial lung biopsy via the fiberoptic bronchoscope. Experience with 107 consecutive cases and comparison with bronchial brushing”. Chest. 68 (4): 524—32. 
  15. ^ Petrović S. Vrednost pojedinih metoda u izolaciji Mycobacterium tuberculosis kod dece sa sumnjom na tuberkulozu pluća. MedPregled 2005;LVIII(5-6):231.
  16. ^ Grippi, M. A. (1988). „Pulmonary tubercuosis resurgent: an ap date”. Diagnosis. 10: 37—55. 
  17. ^ Dahek, S. J.; Bower, J. S. (1979). „Diagnosis of pulmonary tuberculosis by flexible bronchoscopy.”. Am Rew Respir Dis. 119: 677—9. .
  18. ^ Jett, J. R.; Cortese, D. A.; Pimes, D. E. (1981). „The value of bronchoscopy in diagnosis of mycobacterial disease.”. Chest. 80: 575—8. 
  19. ^ Danek, S.J., Bower, J.S (1979). „Diagnosis of pulmonary tuberculosis by flexible fiberoptic bronchoscopy”. Am Rev Respir Dis. 119 (4): 677—9. 
  20. ^ Petrović, S. (2005) Vrednost pojedinih metoda u izolaciji Mycobacterium tuberculosis kod dece sa sumnjom na tuberkulozu pluća. Medicinski pregled, vol. 58, br. 5-6, pp. 231-235
  21. ^ Wallase, J.M., Deutch, Al., Havell, J.H (1981). „Bronchoscopy and transbronchial biopsy in evaluation of patients with suspected active tuberculosis”. American Journal of Medicine. 70 (6). 
  22. ^ Fletcher, E.C., Levin, D.C (1982). „Flexible fiberoptic bronchoscopy and fluoroscopically guided transbronchial biopsy in the management of solitary pulmonary nodules”. West J Med. 136 (6): 477—83. 
  23. ^ Jett, J.R., Cortese, D.A., Dines, D.E (1981). „The value of bronchoscopy in the diagnosis of mycobacterial disease. A five-year experience”. Chest. 80 (5): 575—8. 
  24. ^ Sekulić S. Plućne bolesti. U: Mandarić D: Bronhoskopija. Beograd: Elit medica 2000,206-207.
  25. ^ Popovac, D. (2004) Bolesti pluća. Beograd: Data status
  26. ^ Popovac D. bolesti pluća: U osnovi dijagnostike bolesti pluća, šesto izdanje, Beograd, Data status 2004 ,46.

Literatura

[уреди | уреди извор]
  • „British Thoracic Society guidelines on diagnostic flexible bronchoscopy”. Thorax. 56 (Supl.1): i1—21. 2001. doi:10.1136/thx.56.suppl_1.i1. .
  • Uvod u tehniku fiberbronhoskopije, skripta, Golnik ,drugo izdanje 1988,29.
  • Cortese DA, Mc Dougall JC. Biopsy and bruching of periferial lung cancer with fluoroscopic guidance .Chest: 75  (141):
  • Ellis JH Jr (1975). „Transbronchial lung biopsy via fiberoptic bronchoscope: experience with 107 consecutive cases and comparison with bronchial bruching”. Chest. 68 (524). 
  • Hanson RR, Zavala DC, Rhodes Mi, Keim LW, Smith JD. transbronchial biopsy via flexible fiberoptic bronchoscope: result in 164 patients.Am Rev.Respir Dis: 114  (67):
  • Fletcher EC, Levin DC. Flexible fiberoptic bronchoscopy and fluoroscopically guided transbronchial biopsy in the menegement of solytary pulmonary nodules.Wes J Med: 136  (477):
  • Grippi MA (1988). „Pulmonary tubercuosis resurgent: an ap date”. Diagnosis. 10: 37—55. .
  • Dahek, S. J.; Bower, J. S. (1979). „Diagnosis of pulmonary tuberculosis by flexible bronchoscopy”. Am Rew Respir Dis. 119: 677—9. .
  • Jett, J. R.; Cortese, D. A.; Pimes, D. E. (1981). „The value of bronchoscopy in diagnosis of mycobacterial disease”. Chest. 80 (5): 575—8. doi:10.1378/chest.80.5.575. .
  • Wallase, J. M.; Deutch Al; Havell, J. H. (1981). „Bronhoscopy and transbronchial biopsy in evaluation of patients with suspected active tuberculosis”. The American Journal of Medicine. 70 (6): 1189—94. PMID 7234889. doi:10.1016/0002-9343(81)90826-3. .

Spoljašnje veze

[уреди | уреди извор]
Преузето из „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bronhoskopija&oldid=28474625”